GAZİANTEP VOLEYBOL
  ANTRENÖR EĞİTİMİ
 

 

ŞUBAT 2002
 
ÖNSÖZ
 
1987 yılında Çekoslovakya’ daki antrenör kursu ile ilgili kurs notları uzun süredir kütüphanemde ciltlenmiş bekliyordu. Bir çok kez yetersiz İngilizcem ile konuları anlamak için çalışma yaptıysam da tamamı için yeterli olamadı. Benim gibi kursa katılmayan bir çok antrenör kardeşimin de bu şekildeki kurs notlarından faydalanabilmesi için tercüme ettirmeye karar verdim. 1990 yılında A.DEMİR Eğitim yayınları ile VAD olarak böyle bir kursun tercümesi yapılmış ve fotokopi şeklinde ciltlenerek antrenör arkadaşlara sunulmuştu. Bu çalışmanın onu tamamlayacağı kanısındayım.
 
Tercümeyi yapan Sn. Zeynep Küpeli elindeki notlara sadık kalmaya çalıştı. Notlardaki eksik ve yetersiz kayıtlar nedeniyle ve voleybol terminolojisinin tam olarak kullanılamadığından, yazılarda (eksik-anlam-ifade vs.) hatalarımızın olduğu anları mutlaka göreceksiniz. Bu konudaki uyarı ve hatırlatmalar sonucunda bizler de bunları kullanarak, düzelterek ortaya daha doğru bir yapıt çıkartabiliriz.
 
Sn. Zeynep Küpeli’ nin ilk voleybol tercüme çalışması oldukça başarılı olmuştur. Benim bunun üstünde yaptığım ve yapabileceğim ön düzeltmelerde bu konudaki ilk uzun çalışmam oldu. Sn. Zeynep Küpeli’ ye voleybol ailemiz adına teşekkür ederiz.
 
Bu konudaki çalışmaların boşa gitmemesi ve devamlı sizlere sunulabilmesi için WWW.VOLEYBOLUM.COM’ da “EĞİTİM YAYINLARI” olarak kalıcı bir yer vermesinden dolayı destek aldığım Sn. SUAT CARLI ve Sn. CEM ÇOBAN kardeşime teşekkür ederim. Eğer hep beraber bu ilki başarabilir ve de devam ettirebilirsek, ne mutlu bizim ailemize.
 
Kitabın içeriği teorik olarak bir çok zenginlik sunmaktadır. İleride bu kurslara katılacak arkadaşlara da çok yardımcı olacağı kanısındayım.
 
SAYGILARIMLA,
ARİTUN HANÇER
ŞUBAT 2002
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
VOLEYBOL ANTRENMAN SÜRECİ TEORİSİ
 
I.                   I.                    VOLEYBOL ANTRENMAN SÜRECİNİN YÜRÜTÜLMESİ
 
Dar anlamda voleybol antrenman sürecinin oyuncuların oluşumu üzerindeki etkisi, aşağıdaki unsurlarla belli olur:
-          -         bazı fiziksel egzersiz sistemleri ve diğer etkenler,
-          -         seçilen antrenman yöntemleri,
-          -         içinde zaman olgusunu ve molaların tarzını içeren antrenman yükünün boyutu.
 
Oyuncuların davranışlarının idaresi açısından günümüzde kullanılan antrenman süreci.
 
Hızlı bilgi aktarımının rolü – davranışın yönetilişi bize bir oyuncunun antrenmana nasıl cevap verdiği hakkında bilgi vermez (1 nolu grafiğe bakınız.). Antrenman etkilerinin idaresi açısından gelecekteki antrenman süreci. Antrenmanın etkisi – oyuncunun yapısında, gerçekleşen antrenman sürecinden kaynaklanan değişim.
 
Çeşitli faktörlere bağlı olarak oluşan etki farkı /vücut tepkileri.
 
Matematiksel olarak aşağıdaki gibi tanımlanabilir:
 
TE= f /ABS, PE, dt/
 
TE: antrenman etkisi
ABS: vücudun asıl durumu
PE: fiziksel egzersizler
dt: zaman farkı
 
Antrenman etkilerinin şematik ayrımı:
 
-          -         antrenmanın anlık etkisi /MTE/: antrenman esnasında görülen etkiler,
-          -         sonraki etkiler/DTE/: zaman faktörü ile vücut tepkilerinin dönüşümü
-          -         kümülatif antrenman etkilesi /CTE/: antrenman sonrası vücutta ve fonksiyonlarda kalıcı değişim – vücut adaptasyonun temeli (2 nolu grafiğe bakınız.)
 
II.                II.                 BİR VOLEYBOL OYUNCUSUNUN PERFORMANSI VE BUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ
 
1.      1.      Tanım ve Özellikler:
 
Spor performansı anlatımı ile ilgili değişik görüşler – kısıtlayıcı görüşler:
-          -         spor aktivitesi sonucu ortaya çıkan performans,
-          -         sporun kendisinin performans sayılması.
 
Bizim yaklaşımımız: bir voleybol oyuncusunun performansı, eş zamanlı, yani bir maçta veya yarışma esnasında oyuncunun sergilediği davranışı ile ortaya çıkar.
 
Aynı anlayışla başka türlü açıklayacak olursak: Bir oyuncunun maç esnasındaki davranışının niteliği ve niceliği ile oyuncunun davranışının ve oyuncunun kişiliğinin kendi takım arkadaşlarının ve rakip takımın davranışlarına olan etkisidir.
 
Bir oyuncunun performans yapısı.
 
Oyuncunun performans tahmini ve bunun bölümleri:
 
a.) antrenman sürecinin işlevliği açısından bakıldığında:
-          -         potansiyel
-          -         dönüşüme yol açan
 
b.) bunların çıkış noktasından bakıldığında:
-          -         genetik
-          -         kazanılmış
Oyuncunun vücut organlarını ve sistemlerini içeren fiziksel yapısının durumu.
 
2.      2.      Değerlendirme:
 
a.) Öznel yaklaşımlar -
 
-          -         bir oyuncunun sadece maçtaki performansına bakarak onun hakkında hükme varma,
-          -         oyuncuların oyun içindeki dizilişleri: aynı şekilde sadece performansa bakılarak verilmiş bir hükme göre uygulama,
-          -         oyuncuları birbirleriyle kıyaslama yöntemine göre:
o       o       herkesi herkesle, örneğin: round-robin (             ) sistemi
o       o       maçlarda, belli bir standarda göre seçilmiş en iyi, en kötü ve ortalama performans gösteren oyuncularla diğerlerini karşılaştırmak
-          -         istatistik şemaları,
-          -         özel olarak hazırlanmış anketler
yöntemleri ile varılan değer yargılarıdır. 
 
Bu tür durumlarda puan değerlendirmeleri aşağıdakiler tarafından yapılabilir:
 
-          -         bir bağımsız, bir ininterested (             ) gözlemci,
-          -         birkaç bağımsız ve ininterested (             ) gözlemci,
-          -         oyuncuların birbirlerini değerlendirmesi.
 
b)      b)      Nesnel Yaklaşımlar:
 
-          -         Her oyuncunun diğer oyuncularla (ki herkes en az bir kişiyle oynar) etkileşim halinde olduğu maçın (oyunun) sonucu ile her iki takımın performanslarını karşılaştırmalı bir biçimde ele alarak turnuva ya da oyun setleri yardımıyla,
-          -         Bir oyuncunun maçtaki davranışlarının gözlem ve analizi yoluyla ki bu en gelişmiş ve uygun yoldur.
 
Son prosedürün güvenilir bir şekilde kullanımının sağlanması ile ilgili olabilecek münferit faktörler:
 
-          -         performans boyutlarının(dimension) sayısı,
-          -         final sonucu için önemleri,
-          -         her boyut için nitelik değerlendirmesi,
-          -         oyuncunun maça etkisi vs.
 
III.ANTRENMAN LOAD(             )
 
Antrenman load(             ) u teorisinin pratik kullanımı ve sayımı ile ilgili olan açıkları:
 
-          -         tek bir load(             ) un bileşenlerinin değerlerinin bir rakama yuvarlanmasının pratikte imkansız oluşu,
-          -         değişik tipteki egzersizlerde verilen load(             ) un mutlak değerlerinin toplanmasının pratikte aynı şekilde imkansız oluşu.
 
Voleybol antrenman sürecindeki tipik egzersizlere bağlı olan tek bir antrenman load(             ) unun bileşim sayımının yolları.
 
Egzersiz tipleri:
 
1.      1.      Topu vole etmek için özel hazırlık egzersizleri,
2.      2.      Oyun egzersizleri,
3.      3.      Loading(             )ler olmadan (herhangi bir ağırlık tipi olmadan) yapılan zıplama egzersizleri,
4.      4.      Loading(             ) lerle yapılan zıplama egzersizleri,
5.      5.      Dumbbell(             ) ile yapılan egzersizler,
6.      6.      Lokomotif tip ve reaksiyon hızı egzersizleri,
7.      7.      Aletli veya aletsiz hazırlık egzersizleri,
8.      8.      Hazırlığa yardımcı olan ve yönlendirilen oyunlar.
 
Yukarıda belirtilen açıkları çözmenin olası yolları.
 
Antrenman load(             ) unun problemli yönleri ile ilgili kapanış notları.
 
KONDİSYONA SOKMA
 
Spor antrenmanlarında motor kapasitesinin ve kullanımına yönelik iki temel yaklaşım aşağıdaki gibidir:
 
-          -         ABD. de ortaya çıkan faktör analiz yöntemi: seminerimizin büyük bir bölümü bu yaklaşıma dayanarak verilir.
-          -         Psikolojik fonksiyonlar ve bunların birbirleriyle olan ilişkilerinden kaynaklanan yöntem: GDR’de geliştirilip bugünkü haline getirilmiştir.
 
Psikolojik yaklaşımla ilgili ayrıntılar:
-          -         tüm motor kapasiteleri aşağıdaki bölümlere ayrılmıştır:
o       o       potansiyel kapasiteler (güç, hız derecesi, dayanıklılık)
o       o       koordinatif kapasiteler (çeviklik ve tercihen tip gibi bunu destekleyici diğerleri)
-          -         hareket tipleriyle ilgili olanlar:
o       o       Tek devirli hareketler (Azami güç, hız-güç)
o       o       Çok devirli hareketler (Hız derecesi, hız derecesi-dayanıklılık, kısa dönemli dayanıklılık, orta dönemli dayanıklılık, uzun dönemli dayanıklılık, dayanıklılık-güç)
-          -         çalışan kaslara enerji sağlayan biyokimyasal sistemler
-          -         antrenman metotlarının ve motor kapasitelerinin gelişiminin organizasyonunun önemi aşağıdaki gibidir:
o       o       tüm hareketleri analiz etme gerekliliği
o       o       antrenmanın anlık etkileriyle ilgili hızlı geri bildirim alma isteği
o       o       antrenman dozları ve antrenman load(             ) u için ima
 
Koordinatif tiplerden seçilmiş motor kapasiteleri:
 
1.      1.      Esneklik: Vücudun hareketleri azami ölçüde gerçekleştirebilme kapasitesi.
2.      2.      Kasların doğal rahatlama biçimi:
kendini
-          -         tonic (             ) gerilim
-          -         hız derecesi gerilimi
-          -         koordinatif gerilim
olarak ortaya koyar.
3.      3.      Top ve mekan hissi: Mükemmeliyetçiliğin benimsendiği maçların ve antrenman sürecinin gerçekleştirildiği dış çevrenin koşullarına karmaşık habit(             ).
4.      4.      Denge: Temel olarak statik ve dinamik olarak ikiye ayrılır ve dinamik denge tüm voleybol hareketleri için geçerlidir.
 
Dikey zıplama:
 
-          -         aşağı uzuvlardaki kaslar: tüm vücuttaki kasların yaklaşık yüzde 50’si
-          -         dört başlı kaslar (quadriceps): yukarıda verilen oranın yaklaşık yarısı veya yüzde 40’ı kadar
-          -         doğru teknik için önemli açılar ve buna bağlı olarak da dikey zıplamada çabuk hareketler:
a)      a)      azami yükselmede bu yaklaşıma dayanmayan zıplama aşağıdakiler arasında:
-          -         uyluk ve gövde ...75 derece
-          -         baldır ve uyluk...82 derece
-          -         topuk ve yer...5 derece
-          -         ayak tabanı ve baldır...88 derece
b)      b)      bu yaklaşıma dayanarak yapılan zıplama aşağıdakiler arasında:
              sonunda          azami yükselme sırasında
-          -         uyluk ve gövde ...........150 derece..... 93 derece /90 - 100 derece
-          -         baldır ve uyluk............140 derece......102 derece /90 dereceye kadar
-          -         ayak tabanı ve baldır...130 derece....... 93 derece /80 dereceye kadar
-          -         ağırlık, güç ve öngörülen zıplama arasındaki ilişkiler; Sukop tarafından hazırlanan monogramla anlatılmıştır.
-          -         Yaklaşıma uymadan yapılan zıplamalar için azaminin tekrarı
 
Güç kazanmak için kullanılan metotlarla ilgili bazı yeni bilgiler:
 
-          -         bu problemin temel nedenleri:
-          -         yüksek voleybol performansı için özellikle önem taşır
-          -         fikirlerde kalıcı azami gelişim
-          -         ana fikir: belirli bir tür veya ölçüdeki gücün ortaya konmasını etkileyen faktörleri bulmak ve bundan sonra da güç artırımına yönelik en iyi metotları bulmak
-          -         Bazı temel biyolojik süreçler:
 
                                                                         I.                                                                                I.      Kaslar arası koordinasyon:
·         ·        motorsal ünite
·         ·        sadece bazı motorsal ünitelerin bir kısmının kullanımı
·         ·        kaslar arası koordinasyonun gelişimini sağlamak için 3 temel prosedür:
o       o       azami ağırlıkları kaldırmak
o       o       biraz daha az ağır olan ağırlıkları kaldırmak – dayanma gücünün sınırına kadar tekrar
o       o       daha düşük ağırlıktaki ağırlıkları kaldırmak ve hareketlerin azami hız derecesi
                                                                      II.                                                                             II.      Kaslar içi koordinasyon:
·         ·        verilen hareketin biyomekaniğiyle yakın ilişki
·         ·        kasın çabuk gevşemesinin önemi
·         ·        oyundaki hareketlere benzer özel hazırlayıcı egzersizlerin yardımıyla çalıştırma
 
                                                                   III.                                                                           III.      Kasın kendisinin yeniden aktif hale gelmesi:
·         ·        bilgi: biyopsiye teşekkür
·         ·        olasılık: kaslar aşağıdaki değişik hareketler sırasında çalışırlar:
o       o       güçle ilgili hareketleri yaparken
o       o       güçle ilgili hareketleri desteklerken
o       o       proteinlerin metabolizmasındaki farklar
·         ·        tekrar edilen eforların metodu – bir devredeki olası tekrar miktarı: 10 kadar (az yükleme daha yavaş protein metabolizması anlamına gelir)
·         ·        insan kaslarının 2 – 3 tipi: beyaz, kırmızı ve karışık
 
Güç artırımının bazı özel metotları:
 
1.      1.      Pylometry(             ): dış merkezli ve iç merkezli kas çalışmasının yakın ilişkisi:
-          -         sportif hareketlerin gerçekleşmesini sağlar
-          -         uzamış kas
o       o       azami gücün gelişimine izin veren durum
o       o       kasların reaktif yeteneklerinin kullanımı
-          -         kinetik enerjinin büyüklüğü ile düzenleme yapma: örneğin, splash down (             ) yüksekliği ve yüklemenin büyüklüğü ile
-          -         metoda ilişkin notlar:
o       o       yoğun ve iyi bir ısınma
o       o       hareket amortismanı için yol: olabildiği kadar asgari ölçüde
o       o       amortisman aşamasında harekette hız veya zaman gecikmesi olmamalı
o       o       bir egzersizin organizasyonu:
o       o       ileri seviyedeki oyuncular: her biri için 10 tekrara kadar 4 devre
o       o       ortalama oyuncular için: her biri için 5-8 tekrara kadar 2-3 devre
6 oyuncunun olduğu bir genel çalışmada her tekrar arasında dinlenme
devreler arası dinlenme: 5-10 dakikalık bir dinlenme süresi dahil olmak üzere 10-15 dakika.
hafta içindeki sıklığı: 2-3 kere
o       o       bireyselleştirmenin ve azami istek eforunun önemi
o       o       yıllık devir: hazırlık aşamasının 2. döneminde
o       o       Orta devirli bir antrenmanda 400-500 zıplama
o       o       Sakatlanmaların önlenmesi için yüksek dikkat
 
2.      2.      Izokinetik güçlendirme:
-          -         doğa: direnci, attırılmış güç seviyesinde tutmak için gerekli aparatlar
-          -         güçlendirme sebebi: yüklenmiş kas, normalde direnç düşse de daha yüksek bir direnci aşmalı
-          -         tecrübeler, bunun kullanımın oldukça fazla etki ettiğini gösteriyor
 
3.      3.      Flektrostimülasyon:
-          -         temel olarak sağlık ve gevşeme
-          -         gücün arttırılması: bazı komplikasyonlar
-          -         elektrik akımı için gerekli frekans: 200Hz
-          -         güncellenmiş sonuçlar: temel olarak statik güç için geliştirilmiş
 
TAKIM OLUŞTURMA VE TAKIM OYUNU SİSTEMLERİ
 
1.      1.      Terminolojik giriş: Başlıca konular, hücum ve defans oluşumları, takım oyunu sistemleri
2.      2.      2+4 ve 1+5 takım oyunu sistemleri: Oyuncuların uzmanlaştırılması
2.1.   2.1.   2+4 Sistemi
Oyuncular
-          -         pasör (setter) (S-2 oyuncu)
-          -         blokçu (blocker) (B-2 oyuncu)
-          -         smaçör (spiker) (A-2 oyuncu)
 
Bu uzman oyuncular için belirlenmiş ana görevler (aktiviteler önem sırasına göre dizilmiştir):
a)      a)      Pasör (setter)
Pasör (setter) 2. bölgede oynamak için uzmanlaşır (ön sıra oyuncusu) veya 1. bölgede (arka sıra oyuncusu)
Görevler:
-          -         en uygun şekilde hücum yapmaya hazırlık (açık file, en zayıf rakip blokçu (blocker), rakip defansçı için sürpriz, bir oyuncu için uygun bir set) – pas atma
-          -         bloke eder (genellikle 2. bölgede)
-          -         servis karşılar (4. ve 2. bölgelerde)
-          -         hücum (kombinasyon hücum içinde yer almak için)(genellikle 2. bölgededir)
-          -         tazmin eder: (defans oluşumuna bağlı olarak 1. bölgede veya 6. bölgede)(bloğun arkasındaki boş alanı koruma görevi)
b)      b)      Blokçu (blocker)
Blokçu (blocker) 3. bölgede (ön sıra oyuncusu) veya 6. bölgede (arka sıra oyuncusu) oynamak için eğitilir.
 
Görevler:
-          -         rakibin çevik hücumlarına karşı diğer ön sıra oyuncuları ile koordinasyonlu bir şekilde doğru yerde 2-3 kişilik blok oluşturmak için bloğa çıkan, defanstaki “anahtar oyuncu” (bloğu organize eder)
-          -         çeşitli denemelerden sonra hızlı setlerden smaç (spike) vurur (kombinasyon atağın temeli olarak)
-          -         servis karşılar
-          -         tazmin eder (o anda uygulanan defans oluşumuna ve rakibin atağının yerine uygun olan hareketle genellikle 6. bölgede)
 
c)      c)      Smaçör (spiker)
Smaçör (spiker) 4. bölgede (ön sıra oyuncusu) veya 5. bölgede (arka sıra oyuncusu) oynamak için çalıştırılır.
 
Görevler:
 
-          -         Rakibin bloğuna karşılık yüksekten smaç (spike) vurmak rakibin defanssını kırmak için teknik taktik smaç (spike) kullanır; değişik setlerden smaç (spike) vurur (arka plandan set, acil bir durumda topun tazmin edilmesi), bir kombinasyon atağını tamamlar (genellikle bu “ikinci” toptur).
-          -         Bloğa kalkma (diğer ön sıra oyuncularıyla işbirliği ile ve genellikle 4. bölgede)
-          -         Servis karşılar
-          -         Tazmin eder (genellikle 5. bölgedeki güçlü hücumdur)
 
Olası dizilişler:
 
A   B    S                  A    S    B
S    B   A                  B    S    A
 
2.2.   2.2.   1+5 Sistemi:
 
Oyuncular:
-    pasör (setter) (S)
-          -         orta oyuncu (U)
-          -         blokçu (blocker) (B1 ve B2)
-          -         smaçör (spiker) (S1 ve S2)
 
A2    B1    S                  B2    A1    S
U      B2   A1                U      A2    B1
 
a)      a)      Pasör (setter)
-          -         tüm bölgelerde set eder (tercihen zıplama sırasında)
-          -         pastan direk olarak atağa geçer (üçlü top)
-          -         bloke etme (genellikle 2. bölgede vuruş setinden sonraki atağa karşı)
-          -         tazmin eder (arka sıra oyuncusu olarak genellikle 6. bölgede)
a)      a)      Orta oyuncu
-          -         servis karşılar
-          -         bloke etme (özellikle 2. bölgede)
-          -         hücum yapar (özellikle 5. bölgede arka sıra oyuncusu olarak)
-          -         setting (acil durumlarda, ilk topa pasörün (setter) müdahale etmesi veya set edemeyeceği durumlarında)
a)      a)      Blokçu (blocker) (B1)
-          -         en iyi blokçu (blocker) (blocker)
-          -         hücum yapar ( 2+4 sistemine bakınız)
-          -         servis karşılama
a)      a)      Blokçu (blocker) (B2)
-          -         bloğa çıkma
-          -         servis karşılama
-          -         hücum yapar (2+4 sistemine bakınız)
a)      a)      Smaçör (spiker) (S1)
-          -         en iyi smaçör (spiker) (yüksek setlerden iki adamlı bloğa karşı
-          -         ...2+4 sistemine bakınız
a)      a)      Smaçör (spiker)2 (S2)
-          -         ...2+4 sistemine bakınız
 
2.3.   2.3.   Takımın aşağıdakiler için oluşturulması
-          -         uzun süreli müsabakalar
-          -         Dünya Şampiyonası (1-2 haftalık müsabakalar), Olimpiyat Oyunları, Ulusal ve Kıtasal Şampiyonalar
-          -         1-2 önemli müsabaka (Kupa değerlendirmesi)
 
3.      3.      Hücum oluşumlarına ilişkin yorumlar
3.1.   3.1.   Kombinasyon atağının Çekoslovak sistemi (Z. Mally ve J. Jinoch tarafından bulmuştur)
 
Ana fikirler:
a)      a)      Kombinasyon atağı – hücum yapanların tek başlarına yaptıkları aktivitelerin birleşimi 
b)      b)      Setin tipi – bir hücumcunun (attacker) aktivitesini belirleyen ana faktör (vuruştan önceki hareket, vuruşun yönü, zamanlama)
c)      c)      Değişik setlerin numaralandırılması – setin gerçekleştiği yerde pasörün (setter) duruşundan ve yerinden bağımsız olarak
 
Notlar:
-          -         her bölge için orijinal tip set
-          -         pasör (setter) hücumdakilerin işbirliğini kontrol eder
-          -         puan kazanmak için özel, sabit kombinasyon
-          -         vuruşların zaman aralığı
 
3.2.   3.2.   Hücumdaki arka sıra oyuncuları
-          -         A1, A2 ve U oyuncularının yetenekleriyle ilgili gerekenler
-          -         ön sıra ve arka sıra oyuncuları arasında değişim
-          -         1., 5. veya 6. bölgeden hücum
-          -         sistem olarak arka sıra oyuncularını atağa dahil etmek
 
4.      4.      İleri defans oluşumu
4.1.   4.1.   Kendi servisinden sonra oluşuma başlanması
-          -         Rakip takımın pasörü (setter) tarafından ikinci sırada vurulan topa karşı defans 
 
4.2.   4.2.   Bloke etme
-          -         2. bölgede üç kişilik blok
-          -         2. ve 4. bölgede üç kişilik blok
-          -         blokçuların (blocker) başlangıç pozisyonları
-          -         arka sıradan atağın bloklanması
-          -         blokçuların (blocker) değişmesi (kişisel ve bölgesel defans)
 
4.3.   4.3.   Esnek defans oluşumu
-          -         defans oluşumunda dinamik değişiklikler
-          -         1+5 takım oyunu sistemindeki defanstaki pasör (setter)
 
SEMİNER (tartışılacak konular)
I.                   I.                    En iyi takımlar tarafından kullanılan takım oyunu sistemleri
II.                II.                 Modern voleybolda uzman oyunculara karşı tüm round (            ) oyuncuları
III.             III.               Gelecekte ideal takım oyunu sistemi
IV.             IV.              Kurallardaki olası değişiklikler ve bunların voleybola etkisi
 
İYİ BİR TAKIMIN OLUŞTURMA
 
İyi bir takımın oluşturulması uzun bir süreçtir ve strateji ve yönetim gerektirir. Bu, aşağıdakileri kapsar:
 
1.      1.      Belirli sosyal çevre
Politik, ekonomik ve kültürel çevre
 
2.      2.      Uzun dönem planlama (4, 6 veya 8 devir)
 
3.      3.      Kalıcı liderlik
 
Antrenör, personel, federasyon liderleriyle işbirliği
 
4.      4.      Yetenek seçimi
Ülke çapında yetenek araştırması, sistem seçimi, yetenek kriteri
 
5.      5.      Organizasyon ve atama
Faaliyetler, antrenman için gereçler
 
6.      6.      Halkla ilişkiler
Basın, tanıtım
 
7.      7.      Takım taktiklerinin geliştirilmesi
Oyunun sistemi ve stili
 
8.      8.      Takım oluşturma
Kompozisyon ve oyuncuların türü
Takım oyunu, sosyal ilişkiler
Oyuncuların fonksiyonu
 
9.      9.      Uzun dönem antrenman programı
Antrenmanın amaçları, antrenmanın felsefesi
Antrenmanın içeriği
Antrenmanın miktarı, antrenman yüklemesi
Antrenman metodu, oyuncuların eğitimi
Periyot belirleme
 
10. 10. Müsabaka programı
Oyun tecrübesi, maçların sayısı
 
11. 11. Sağlığa dikkat
Hastalıktan korunma, tedavi
 
12. 12. Yaratıcılık, bilimsel yaklaşım
İleriki gelişimin tahmini
Yaratıcılık, bilimsel çalışma
Modern tekniklerin kullanımı
 
Kaynaklar:
IVBF (Uluslararası Voleybol Federasyonu) Antrenörler İçin El Kitabı
Bölüm 11: “Voleybolda Zafer” (sayfa 11.1-11.7)
Bölüm 10: “Takım Taktikleri ve Liderlik Metotları” (sayfa 10.5-10.6)
 
ÜST DÜZEY MÜSABAKALARA HAZIRLIK
 
Bir takımın Olimpiyat Oyunları, Dünya Şampiyonaları, Kıtasal veya Ulusal Şampiyonalar gibi üst düzey müsabakalara hazırlanması uzun vadeli bir program gerektirir. Bu program dikkatle hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. Aşağıdaki maddeleri kapsamalıdır:
1.      1.      Kapsamlı strateji ve takımın hazırlanması amacı
2.      2.      Rakipleri ve koşulları tanıma
3.      3.      Taktik planını çalışma
4.      4.      Antrenman programını oluşturma (fiziksel, teknik, taktiksel ve zihinsel hazırlık, antrenman devirleri, antrenman yükü)
5.      5.      Takımın üst düzey müsabakanın özel koşullarına hazırlanması
6.      6.      Bazı rakipler için taktiksel ve psikolojik açıdan hazırlık
7.      7.      Hazırlık maçları
8.      8.      Bireysel hazırlık
9.      9.      Organizasyon ve yönetim
10. 10. Liderlik
 
Takımın üst düzey bir müsabakadaki bir maç için hazırlanması aşağıdakileri içermelidir:
1.      1.      Günlük rejim
2.      2.      Maçtan önce antrenman bölümü
3.      3.      Takımla tanışma
4.      4.      Bireysel hazırlık
5.      5.      Isınma
6.      6.      Takıma antrenörlük
7.      7.      Psikolojik savaş
8.      8.      Maç analizi (Değerlendirme)
9.      9.      Bir sonraki maç için hazırlık
10. 10. Toparlanma, rahatlama
11. 11. Sağlık durumuna takviye
 
Kaynak:
IVBF (Uluslararası Voleybol Federasyonu) Antrenörler İçin El Kitabı
Bölüm 10: “Takım Taktikleri ve Liderlik Metotları”
 
VOLEYBOL VE BİLGİSAYARLAR
1.      1.      BİLGİSAYAR, ALGORİTMA, DONANIM VE YAZILIMIN GEÇMİŞİ
Bilgisayarlar
-          -         evrensel
-          -         özel (bir aletin parçası olarak süreç kontrolü)
Mikro-, mini-, süper bilgisayarlar.
Ev tipi bilgisayarlar, imkanlar, kullanım, uygulamalar.
Bilgisayar, sisteminin ana bölümleri – işlemci, hafıza, terminaller, iletişim donanımı.
Programlama dilleri
-          -         düşük seviyeli diller (düzenleyiciler)
-          -         yüksek seviyeli diller (BASIC, FORTRAN, COBOL, PASCAL)
-          -         özel ara yüz (uygulamaya bağlı)
-          -         doğal dil
 
2.      2.      SPOR MÜSABAKALARINDA BİLGİSAYARLAR
Antrenman sürecinin değerlendirme ve kontrolü
-          -         testlerin değerlendirmesi, istatistikler
-          -         antrenman planları
Bir oyunun modellemesi ve simülasyonu.
Araştırma (biyomekanik, psikoloji, fizyoloji...vs.)
İstatistiksel oyun analizi
Yönetim
-          -         spor müsabakalarının yönetimi
-          -         spor, kulüpler ve aktivitelerin yönetimi
-          -         şampiyonaların organizasyonu, basın yetkilileriyle işbirliği, teknik personel (1985Prag Olimpiyat Oyunları’nda buz hokeyine bakınız)
Özel kişisel uygulamalar.
 
3.      3.      VOLEYBOLDA BİLGİSAYAR
Antrenman sürecinin değerlendirmesinde:
-          -         antrenman ünitelerinin hacmi ve kompozisyonu, değişik tipteki antrenman süreçlerinin değerlendirilmesi ve karşılaştırılması, genel ve özel fiziksel hazırlığın değerlendirilmesi (Çekoslovakya’da).
Oyun modeli, simülasyon (Polonya, Çekoslovakya vs.) olarak kullanımı.
Araştırma alanında (Örneğin hareketlerin, optimal yolun, zıplama kapasitesinin, hareketlerin biyokimyasal karakteristiklerinin değerlendirilmesi).
Yönetimde:
-          -         müsabakaların, tabloların ve sonuçların planlanmasında
-          -         antrenörlerin değerlendirmesi, nitelikleri, seminer verenler, oyuncular
İstatistiksel oyun analizinde:
-          -         müsabaka sonuçlarının değerlendirilmesi (Çekoslovak sistemine bakınız)
-          -         incelenmiş verilerin değerlendirilmesi (Montreal’deki Olimpiyat Oyunları’na, Japonya Kupası’na ve 1984’teki Los Angeles sonuçlarına bakınız)
-          -         direk kaydedilmiş verilerin değerlendirilmesi (video kaydı, film, özel imal edilmiş araçlar)
 
4.      4.      1986 PRAG DÜNYA ŞAMPİYONASI
-          -         hazırlık çalışmaları, yönetim için planlar, veri girişi, istatistiksel oyun analizi
-          -         değerlendirmede iki seviye
 
TEST TEORİSİ
1.      1.      Giriş
-          -         test etme: toplam antrenman etkisinin önceden ölçülmesi veya değerlendirilmesi
-          -         bir test: motor kapasitelerinin, becerilerinin, bilgisinin, niteliklerinin vs. ölçülmesine yarayan bir gereç.
-          -         testin kaba sonucu: belirli bir seviyeye kadar ölçümü veya değerlendirmesi yapılmış fonksiyona eklenmiş bir değer (eşzamanlı ve anbean elde edilmiş veya ölçülmüş değer)
-          -         testin gerçek sonucu: verilmiş bir fonksiyonel durumun ölçüsünün büyük bir miktarının sonucu (ortalama olarak) olarak elde edilebilir teorik bir değerdir.
-          -         aşağıdakilere göre elde edilen kaba test sonuçları:
a)      a)      belirsiz ölçek
b)      b)      sıralı ölçek
c)      c)      aralıklı ölçek
-          -         testlerin bölünmesi....değişik bakış açıları
o       o       aşağıdakiler göz önünde tutulduğunda fonksiyon tipleri:
a)      a)      motor (fiziksel hareket)
b)      b)      bilgi
c)      c)      nitelikler vs.
o       o       motor testleri (bir tür fonksiyon):
a)      a)      motor kapasiteleri
b)      b)      motor yetenekleri
o       o       motor testleri (hareketle performans arasındaki bağlantı)
a)      a)      genel
b)      b)      özel
c)      c)      eğitilebilirlik
-          -         motor testinin amaçları:
o       o       gelecek performansın tahmini (belirli bir fonksiyonun seviyesi)
o       o       fonksiyonun asıl seviyesinin değerlendirmesi
a)      a)      gerçekleştirilmiş antrenmanın etkilerini kanıtlamak
b)      b)      istenilen seviyeye ulaşılıp ulaşılmadığını bulmak
c)      c)      değişik antrenman metotlarının ve fiziksel egzersizlerin kullanımının etkinliğini kanıtlamak
d)     d)      değişik özelliklerdeki takımlara ve gruplara oyuncu seçmek
e)      e)      belirli spor performansını gerçekleştiren fonksiyonların gerekli seviye ve ilişkileri sağlamak
f)       f)        grupları ve bireyleri birbirleriyle karşılaştırmak
 
1.      2.       Testlerin Temel Nitelikleri:
2.1.2.1. Doğruluk:
-          -         doğruluk bir testin dizayn edildiği ölçüye göre yeterliğini belirler
-          -         bir test için birkaç doğruluk olasıdır
-          -         kriter: bir test tarafından ölçülmesi gereken bir fonksiyon
-          -         doğruluk=bir testin sonuçlarıyla kriterleri arasındaki uyumun olasılığı
- koşul: hem teste hem de kritere karşılık gelen ve uygun olan ölçüm olanağı
2.1.1.1 Karşılıklı bağlantısal doğruluk: testle kriter arasında karşılıklı bağlantı
a)      a)      Öngörülen doğruluk
-          -         kaba bir sonuç için kriter önemlidir
-          -         kullanım: istenilen fonksiyonun öngörümü
-          -         katsayı: kaba test sonucu ile bunların kriteri arasındaki karşılıklı bağlantının katsayısı
b)      b)      Uygun doğruluk
-          -         kriterin asıl niteliğinin değerlendirilmesi (performans, fonksiyon vs.)
-          -         kullanım: anlık gözlemler sırasında , örneğin asıl durumun ölçülmesi veya ulaşılan değişikliklerin değerlendirilmesi için vs.
-          -         katsayı: kaba test sonucu ile doğru kriteri arasındaki karşılıklı bağlantının katsayısı
c)      c)      Uygunluk
-          -         test tarafından ölçülen fonksiyonla kriter arasındaki ilişki
-          -         katsayı: kaba test sonucu ile bunların kriteri arasındaki karşılıklı bağlantının katsayısı
-          -         önem: yeni testlerin hazırlanması ve ölçüm işlemleri açısından
d)     d)      Değişik uzunluktaki testlerin doğruluğunun tahmini
 
2.1.1.2 Karşılıklı bağlantısal doğruluk: testle kriter arasında karşılıklı bağlantı
-          -         belirli varsayımsal faktör ile testin katsayısı kriter için gereken fonksiyon anlamına gelir.
-          -         faktör analizinin çoklu uygulamaları için benzer veya aynı sonuçların elde edilmesi gereği
2.1.2 Sonucun doğruluğu:
-          -         bir kriterin kesinlikle ölçülemediği veya zorlukla ölçülebildiği durum
-          -         kriterin ölçülebildiği durumda da ihtiyaç olunması
-          -         karşılaştırmalar:
-          -         kriterin ve testin ortaya çıktığı durumlar
-          -         kriter fonksiyonunu ve testi yaparken birey tarafından gerçekleştirilen işlemler
-          -         kriterin ve testin içeriği
 
a)      a)      Mantıksal doğruluk:
-          -         en iyi türü: antrenman sürecinin son hedefi veya genel anlamda fonksiyonun durumu olarak kabul edilir.
-          -         test mantıksal olarak doğru olur eğer içerikteki kriterle aynıysa
b)      b)      İçerik doğruluğu:
-          -         eğer test antrenmandan önce olan bir olayı içeriyorsa bu tür doğruluk için yeterli bir işarettir.
-          -         Uygunluk açısından bakıldığında içeriğin doğruluğu oldukça yüksek gibi görünür; genel olarak formüle edilmiş bir fenomenle kimlik daha zordur.
c)      c)      Formal doğruluk:
-          -         testin içeriği kriterin içeriği ile aynıdır.
-          -         amatörler için uygunluk
-          -         kullanım: kriterin istenilen ölçüde analizinin yapılamadığı durumlarda
 
2.2 Güvenilirlik:
-          -         herhangi bir ölçümün sonucu: rasgele (bir ölçüye kadar) ...herhangi bir hatanın sonucu olarak.
-          -         güvenilirlik: sonuçların tutarlı olmasına eğilim
-          -         güvenilirlik = bir testin aynı insanlardan oluşan bir grupta ve değişen koşullar altında bir defa ya da bir çok kere uygulanmasından elde edilen tüm sonuçların uyumlu olmasının olasılığı
-          -         kaba sonuçların aritmetik ortalamanın etrafına dağıtılması işlemi bazı bölümlerden ibarettir – en azından doğru sonuçların değişkenlik göstermesi ve rasgele bir hata
-          -         güvenilirliğin katsayısı = doğru ve kaba sonuçların değişkenliklerinin oranı
-          -         kaba sonuçların büyüklüğüne etki eden faktörleri sayma: bunların sistematik ve rasgele değişime etkisi
a)      a)      test formlarının eşitliği ile sağlanan güvenilirlik:
-          -         güvenilirliğin katsayısı: her iki formun sonuçlarının karşılıklı bağlantısının katsayısı.
b)      b)      Aynı test formlarının tekrarının güvenilirliği:
-          -         gerçekte bir testin “sağlamlığı”
-          -         güvenilirliğin katsayısı: arka arkaya yapılan ama birbirinden bağımsız olan iki testin uygulamasının sonuçlarının karşılıklı bağlantısının katsayısı
-          -         gelişmekte olan bir testin hareketlerinin yeterli uygunlukta sonuç elde etmesinin gerekliliği
c)      c)      Bir testin ikiye bölünmesiyle elde edilen güvenilirlik:
-          -         “yarıya bölünmüş” ya da iki yarımın uyumu olarak bilinir
-          -         iki aşamalı:
-          -         her iki yarımın kaba sonuçlarından karşılıklı bağlantılı katsayıların ölçümü
-          -         tüm test için karşılıklı bağlantılı katsayıların tahmini
-          -         testin iki yarıya bölünmesi problemi
-          -         Spearman-Brown formülü
d)     d)      Bir testin tüm bölümleriyle elde edilen güvenilirlik:
- Karşılıklı bağlantılı katsayının doğru kullanımı için tahminlerin    tamamlandığı varsayılarak alışılmış yetersiz bilgi yoluyla testin tüm maddelerini kullanma eforu
-          -         güvenilirliğin katsayısı (tutarlılık): Ruder-Richardson formülü
e)      e)      Testin tüm bölümlerinin aralarındaki değişkenlerin analizi yapılarak elde edilen güvenilirlik:
-          -         Değişim analizinin kullanımı
-          -         Total değişimin rasyonel açıdan doğru bölünmesinin anlamı
-          -         Avantaj: ara ölçekte elde edilen veriyi kullanma olasılığı
f)       f)        İki ya da daha fazla gözlemci tarafından anında değerlendirilerek elde edilen güvenilirlik (nesnel yaklaşım):
-          -         İki gözlemci: güvenilirliğin katsayısı = aynı zamanda aynı gruptaki iki insanın birbirlerinden bağımsız olarak elde ettiği iki kaba sonuç seti arasındaki karşılıklı bağlantının katsayısı
-          -         Daha çok sayıda gözlemci: değişimin veya tutarlılığın katsayısının analizinin kullanımı
g)      g)      Daha çok yolun birleşmesiyle elde edilen güvenilirlik:
-          -         Öncekinden fark: deney ve ölçümden önceki güvenilirliği (sayılarını dikkate almadan) etkileyen faktörleri dikkate almak
-          -         Değişimin analizinin uygun tasarımının kullanımı
h)      h)      Kapanış notları:
-          -         Güvenilirliğin katsayısı: nominal değer geçerliliğin katsayısının değerinden daha yüksektir.
-          -         Güvenilirliğin katsayısının ölçümün amacına göre önemi:
-          -         Tüm grup için var olan aktivitenin seviyesinin tahmini veya değerlendirmesi............0.50
-          -         Tüm grup tarafından iki veya daha fazla tekrar yapıldığı düşünüldüğündeki aktivite seviyesindeki farkın değerlendirmesi.............0.90
-          -         Bir birey için var olan aktivitenin seviyesinin tahmini veya değerlendirmesi..........0.94
-          -         Bir birey iki veya daha fazla tekrar yapıldığı düşünüldüğündeki aktivite seviyesindeki farkın değerlendirmesi...........0.98
 
2.3 Diğer nitelikler:
a)      a)      Bir testin kaba sonuçlarının normal yoldan dağıtımı:
-          -         ölçüm prosedürlerinin sayısının tahmini
-          -         aynı ölçüm birimine sahip olmayan birçok testten elde edilen test sonuçlarının “toplamlarının” yaratılmasının önemi
-          -         elde edilen sonuçlar: -ölçek, T-ölçeği, yüzde birlik değerler
-          -         kaba sonuçların alışılmadık yollardan dağıtımı olması göz önüne alınarak değişime gerek görülmesi
-          -         elde edilen sonuçlar saymazsak, eğer kullanım amacı daha fazla testin toplamı değilse her zaman bilgi kaybı olur
 
b)      b)      Testlerin idaresi
c)      c)      Testlerin bilgi değeri
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dr. Horst Baank’ın:
Oyun Kaynaklı Tekniklerle Voleybol Becerilerini Eğitme
 
Günümüz voleybolu oldukça mükemmel oyun oynama becerisi dinamiği gerektirir. Fakat bu seviyelerdeki beceriler eski moda basit ve oyunun taktiğinden ve oyunun çok yönlülüğünden uzak teknikler için kullanılan temeli olmayan alıştırmalarla kazanılamaz. Bu yüzden oyuncular becerilerini oyunun gerektirdiklerine göre ve taktik kararların, teknik ve fiziksel performansın ve beyin gücünün içinde yer aldığı kompleks bir parçası olarak mükemmelleştirmeyi ve kullanılır kılmayı öğrenmelidirler. Aşağıdaki şemalar bunu daha iyi anlatacaktır.
 
Oyun Durumu ve Bireysel Beceriler Arasındaki İlişki
Oyun durumu
 

 

Bilginin alımı:
o       o       Topun uçuşu
o       o       Takım arkadaşlarının ve rakiplerin pozisyonları ve hareketleri
o        o        Oyuncunun kendi pozisyonu, duruşu, hareketi, kas refleksleri
Karar alma:
o       o       Durumun değerlendirilmesi:
o       o       bilginin işlenmesi
o       o       durumun idraki
o       o       antrenman ya da maçlarda daha önce edinilen tecrübeleri hatırlama
o       o       Sezinleme
o       o       Taktik bir çözüm seçme:
o       o       önceki tecrübelere uyma
o       o       (sabit olan) takım paternlerine (sistemlerine) uyma
o       o       yeni kararlar (yaratıcılık)
o       o       uygun tekniklerin seçimi
 
Seçilen tekniğin uygulanmaya devam edilmesi:
o       o       Geribildirim: doğru hareketi, kaliteyi, rakibin ve takım arkadaşlarının reaksiyonlarını dikkate alarak hareketin kontrolü: örneğin düzeltmeler yaparak
 
Hareketin sonucu:
                                   Geribildirim: önceden belirlenmiş sonucu baz alarak var olanı değerlendirme
 

 

Yeni oyun durumu
 
Uygun alıştırmaların nasıl seçileceğine ve/veya oluşturulacağına dair metotsal ipuçları ve prensipler (Özellikle temel teknikleri öğrenmiş oyuncular için):
 
1.                                                                                           1.      Oyun benzeri görevler:

Her alıştırma ya da egzersiz için bir görev ya da çözülecek bir problem gerekir. Bu görev ya da egzersiz oyun benzeri bir durum yaratılarak (oyunun az çok daha bazitleştirilmiş bir versiyonu) oluşturulur.

Her oyun durumu oyuncular tarafından oyunun sonucuna bağlı olarak çözülmesi (taktik çözüm) gereken bir problem içerir. Bu çözüm alıştırmalar içinde uygun bir hareketle (teknik olarak) yürütülmelidir. Oyuncular hareketlerini oyunun durumuna göre biçimlendirmiş bir şekilde hem taktik hem de teknik olarak sergilemek zorundalar.
 
Örnekler:
Ek 1, resimler 1-2
 
2.      2.      Oyun benzeri pozisyon alma ve hareketler:

Alıştırmalar sahada, file ile doğru mesafeli ilişki ve oyuncuların oyunun hallerine uygun hareketleri ve pozisyonları sağlanarak yürütülmelidir.

Oyuncular sahada hareketlerini öğrenirler ve bu hareketlere oldukça aşina olurla. Boşluklara ve uzaklıklara, file ve çizgilere aşina olurlar.
Örnekler:
Ek 1, resimler 3-4
Ek 2, resimler 1-2
 
3.      3.      Merkezdeki ana hareket

Alıştırmalar oyunun düzenine göre problemi çözen bir ana hareket içermelidir. Oyuncuların ve antrenörün dikkati ilk olarak ve genelde bu hareket üzerinde yoğunlaşmalıdır.

Bir hareket üzerinde konsantrasyon. Alıştırma veya egzersizin diğer tüm hareketleri bu ana hareketin doğru uygulanmasını desteklemelidir. Ana hareketin niteliğinin fazlalığı çok önemlidir.
Örnekler:
Ek 1, resimler 2-6
Ek 2, resimler 2-5
 
4.      4.      Oyun benzeri zincir hareketler

Ana hareket, tıpkı oyundaki gibi diğer hareketlere bir hareketler zinciri içinde bağlantı kurabilecek bir hareket olmalıdır.

Egzersizler veya alıştırmalar ana hareketi destekleyen bir önceki ve bir sonraki en az bir hareketi içermelidir (Oyun benzeri zincir hareketler).
Asıl maçta genellikle hareketler zinciri vardır. Alıştırmalar veya egzersizlerde ana hareket bu zincirin merkez bağlantısı konumunda olmalıdır. Ana hareketten önceki ve sonraki hareketleri iki yönden ele alıyoruz:
Hareketi sergileyen oyuncu açısından (Oyuncu ana hareketten önceki ve sonraki hareketleri yapmalıdır) ve takım açısından. Ayrıca toplu ve topsuz hareketleri de göz önünde bulunduruyoruz (Hareketleri etleri, gerçek maç durumlarına göre becerileri kullandırarak ama topsuz öğretmek çok önemlidir).
Örnekler:
Ek 1, resimler 3-6
Ek 2, resimler 3-6
 
5.      5.      Oyun benzeri dinamikler ve hız:

Oyuncular becerilerini alıştırmalarla aynı hız, çeviklik ve dinamiklerle tıpkı oyunda olduğu gibi ortaya koymalılar.

Özellikle ana hareket maçtaki kadar çabuk ve dinamik canlandırılmalıdır.
Günümüz maçları çok hızlı ve dinamik geçer. Oyuncular bu duruma antrenman sırasında alışmalıdırlar. Pozisyon, duruş ve kavrama diğer değişken durumlarla uyum içinde olmalıdır: topa yönlenme, beceriyi gerçekleştirme, sahayı hızlı hareketlerle kapsama ve paslaşma.
 
6.      6.      Oyun benzeri işbirliği

Alıştırmalar (en azından ana hareket için) oyuncuların oyun benzeri işbirliği ve iletişim kurmalarını sağlayacak nitelikte olmalıdır.

Hazırlık, pozisyon alma, iletişim, yardımlaşma, canlandırma, kapsama vb. Oyuncular birlikte oyun oynarlarken “gözü kapalı iş yapma” anlayışını benimsemeliler ve bu tekrar edilerek öğrenilmelidir.
Örnekler:
Ek 1, resimler 3-6
Ek 2, resimler 2-3, 5-6
 
7.      7.      Aktif veya pasif rakip:

Alıştırmalar aktif veya en azından pasif bir rakip içermelidir (ya da göz önünde bulundurmalıdır) ki alıştırma oyunu bir simülasyonu olabilsin.

Asıl maçta neredeyse tüm oyun halleri rakibin hareketleri ve reaksiyonları tarafından etkilenir. Zincir hareketler rakip tarafta başlar, buna oyuncu kendi hareketlerini ekler ve hareketler kendisinde biter. Alıştırma veya egzersizlerde rakip yerine temsili biri konabilir, takım arkadaşları veya antrenör tarafından simüle edilebilir.
Örnekler:
Ek 1, resimler 2-6
Ek 2, resimler 2-9
Ek 4, resimler 1-4
 
Gelişme Gösteren Alıştırmalar
 
Bahsedilen alıştırmaları uygulamak için gelişme gösteren alıştırmaları kullanabiliriz: Çok basit alıştırmalardan birer birer daha karmaşık olan oyun benzeri alıştırmalara geçiş yapmaktır.
Bu tür alıştırmaları oyundan bölümler alarak elde ederiz. Bu, merdivenin son basamağı, yani gelişme gösteren alıştırmaların hedefi olur.
Ardışık alıştırmaların en başına oyuncuların potansiyeline uyacak basitleştirilmiş bir alıştırma koyarız (oyunun tüm dört bileşeni ile uyuşan aktivite). Bu, iyilerin içindeki en zayıf oyuncu tarafından gerçekleştirilebilecek olan bir alıştırmayla başlamaktır. Sonra ilk ve en son alıştırma arasına tüm gerekli ara aşamaları asıl hedefe ulaşmak ve oyuncuları sırasıyla seçilen harekette veya oyun halinde istenilen ustalığa yönlendirmek için yerleştiririz.
Örnekler:
1 – 3. ekler
 
Gelişmenin tüm aşamaları aşağıdaki prensibe göre yapılmalıdır:

Gerektiği kadar basit – olabildiği kadar oyun benzeri

 
Her aşamadaki alıştırmalar bir çok kez tekrar edilmelidir ve oyuncular bu alıştırmada ustalaşıncaya kadar çeşitlendirilmelidir.
Her aşamada ustalaşmanın kriteri, teknik ve taktik performansa ve oyuna bağlı olan ana hareketin niteliğidir. Oyuncular kritere uymadan diğer alıştırmaya geçmemeliyiz.
Her antrenmanda (ısınma, hazırlık, tekrarla sabitleme), o antrenmanın asıl konusu olan ana harekete geçmeden önce, önceden yapılmış tüm alıştırma dizilerinin üzerinden kısaca geçmeli (ya da en azından sonuncusunun).
 
Konsantrasyon
 
Bir hareketi öğrenmek, geliştirmek, alışkanlık haline getirmek ve mükemmel ustalık derecesine getirmek binlerce tekrar gerektirir ki bu en azından aylar alır. Bu yüzden daha uzun sürede bir ya da iki becerinin üzerine gitmenizi ve bir alıştırmayı antrenman başına 30-90 dakika boyunca (bazı değişikliklerle) yaptırmayı tavsiye ederiz ki bu da ana hareket için 50, 100 veya daha fazla tekrar demektir (gelişmiş oyuncular daha da çok tekrar yapabilirler). Fakat sadece tekrar yeterli olmaz. Önemli olan kaç defa taktik ve teknik açıdan doğru tekrar yapıldığıdır. Yoksa yanlış bir şey oturur ve yanlış öğrenilmiş bir şeyi mükemmel hale getirmek daha çok zaman alır.
 
Kalite sayıdan daha önemlidir.
 
Tek bir (ya da iki) beceriyi geliştirmek için çok fazla zaman harcarsak oyunun diğer elemanlarını geliştirmek için vakit kalmaz. Bu yüzden geri kalan zamanı oyunun seviyesini korumak için kullanırız.
(Antrenmanı geliştirmek ve korumak).
Örnekler:
Ekler 1, 2, 3.
 
Antrenörün Aktif Rolü
Oyun hareketlerini öğrenme ve geliştirme süreci eğer antrenör (ve/veya yardımcı bir antrenör) alıştırmalar veya egzersizler sırasında oyuncularla aktif olarak çalışırsa daha etkili ve kısa olabilir. Alıştırmanın kalitesini özellikle etkileyebilir: 
-          -         alıştırmanın doğru yürütülmesi,
-          -         ana hareketin doğru yürütülmesi,
-          -         taktik probleme uygun çözümü bulmak,
-          -         görev ve bunun uygulanış biçimini değiştirme,
-          -         motivasyon, oyuncuları harekete geçirmek ve teşvik etmek,
-          -         kontrol, geri besleme, düzeltme.
 
Antrenör alıştırma sırasında aktif olarak rol almalı, yani sadece sözle değil, oynayarak.
 
Anahtar:
Antrenör ya da yardımcı antrenör
Oyuncu
Hareketi gerçekleştiren oyuncu (ana hareketi)
Rakip oyuncu
Top yakalayıcı ve besleyici
Top kutusu
Topun yörüngesi                                             
Oyuncunun izleyeceği yol                           
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Performansın Değerlendirilmesi
Dr. Horst Baacke
 
Modern voleybolda, oyuncunun ve takımın performanslarının amaçlarının ölçüsü, değerlendirmesi, analizi ve yorumu üst seviye takımların bilimsel eğitiminin ve gelişiminin ayrılmaz bir parçasıdır.
Maç analizi, gözlem ve testler performansın teşhisinin en önemli parçalarıdır.
 
1.      1.      Maç analizi
 
1.1 1.1 Maç analizinin amaçları ve yapılması gerekenler (MA)
Maçın analizini yaparak oyuncuların ve takımın maç boyu performansları hakkında nesnel veri ve öznel bilgi elde edebilirsiniz. Bu veriler ve bilgiler yarışmaların kritik teşhisler yapmanız için ipucu olacaktır.
-          -         Sistemlerin değerlendirilmesi ve ayarlanması ve oyun stratejisi.
o       o       Galibiyet ve malubiyetlerin sebeplerini bul
o       o       Oyunun kuvvetli ve zayıf yönlerini açığa çıkar
o       o       Sıralamadaki ayarlamaları yap
o       o       Taktiklerin işe yararlılığını ölç
o       o       Diğer takımlarla kendi takımınız arasındaki seviyeyi karşılaştır
o       o       Gelişim yolları ara
-          -         Takımı maç sırasında yönetmek
o       o       Taktiğin çalıştığını kanıtla
o       o       Kimin en çok hatayı yaptığını ve karışıklık yarattığını bul
o       o       Molalarla, oyuncu değişikliği ve taktik değişimiyle ilgili bilgi al
o       o       Oyuncuların psikolojik durumlarını gözle
o       o       Rakibin zayıf ve kuvvetli yönleri hakkında bilgi edinin
-          -         antrenmanın planlanması ve ayarlanması
o       o       antrenman metotlarının işe yararlılığını, gelişimini, tutarlılığını ve durgunluğunu kanıtla
o       o       maçla antrenman arasındaki performans seviyelerini karşılaştır
o       o       ölçülebilir hedefler ve standartlar belirle
-          -         rakip takımları gözleme
o       o       en önemli özelliklerini, zayıf ve kuvvetli yönlerini, oyuncularının iyi oldukları yanlarını, dizilişlerini, atak ve defans şekillerini gözle
o       o       rakibi yenmek için strateji geliştir
-          -         Basın ve halk için bilgi
o       o       En iyi oyuncuları ilan et
o       o       Galibiyet ya da malubiyet sebeplerini belirt
o       o       Oyuncular ve takımla ilgili bilgi ver
 
1.2 1.2 Maç analizinin metotları
MA yapmak için bir çok yol vardır. En çok kullanılanlar:
-          -         Serbest gözlem ve öznel değerlendirme
-          -         Grafik gözlemi
-          -         Film ve video kayıtları
-          -         Maçın istatistik analizi
MZ için yöntem seçmeden önce amacı net olarak belirlemelisiniz (Neyi bilmek, keşfetmek kanıtlamak istiyorsunuz? Ne için?). Mümkün olan koşulları ve kapasiteyi ve sınırları neyin zorladığını bilmelisiniz. (Kaç kişi, MA konusunda uzmanlar mı, hangi araçla, değerlendirme için kaç sefer gerekiyor?) Eğer hedef ve koşullar netse yapılacakları, uygulanacak metotları belirleyebilirsiniz.
(1)   (1)   Serbest gözlem
Bu en basit, sıradan ve çok kullanılan bir yoldur. Fakat, en öznel metot olmasına rağmen gözlem, taktiklerin ve zihinsel yönlerin değerlendirmesi için kullanışlıdır.
-          -         Gözlemin hedefine göre maç sırasında not almak için net sorular ve formlar hazırlayın
-          -         Yardımcı antrenörü, oyuncuları ve diğer kişileri de gözleme katın. Onlara iyi tanımlanmış görevler verin.
-          -         Maçtan sonra, edinilen bilgileri özetleyin, değerlendirin ve yorumlayın
(2) Grafik metodu
Bu metot da uygulaması basit, sıradan ama gözlem ve taktik analizi için çok kullanışlı bir yoldur (sıralama, pozisyon alma, hücum (attack) ve defans şekilleri, oyunun akışı, smaç (spike) ve servis yönleri vb.)
-          -         Yapılacak işler için formlar, kısaltmalar, işaretler hazırlayın. Genelde grafik gözlemde pozisyonları, topun gidiş yönünü ve oyuncuların hareketlerini vb. çizmek için hazırlanmış ve üzerinde sahanın çizili olduğu bir çok kağıt gerekir.
-          -         Her gözlemciye sadece bir görev ver
-          -         Yorumlayabilmek için sonuçları sadeleştir
(3) Film veya video kayıtları
Bu metotlar pahalı aletlerin kullanımını ve değerlendirme için çok zaman gerektirir. Fakat yöntem çok özellikle de gözlemin taktik ve teknik analizi için etkili ve öğreticidir. Ayrıca hızın, zıplama yüksekliğini ölçümü için de kullanılabilir.
-          -         Aleti hazırla
-          -         Amaç ve ışıklandırmaya göre kamera için en iyi pozisyonu seç. Daha sonra seyrederken oyuncuların numaralarının kolayca görülebileceğini hesaba katarak kamerayı yerleştir.
-          -         Kayıtların değerlendirmesi için, en belirgin veya öğretici bölümlere, durumlara ve oyun elemanlarına konsantre ol. Film veya bandı incele ve gerektiğinde durdurarak önemli durumları, hareketleri veya bölümleri tekrar et.
(4) Maçın istatistik analizi
            Maçın istatistik analizi (SMA) oyuncuların ve takımın performansıyla ilgili verileri elde etmede kullanılan en önemli metottur. Bu metot maç analizinin neredeyse her aşamasında kullanılabilir. SMA yöntemiyle veri elde etmenin, veriyi kullanmanın ve yorumlamanın bir çok yolu vardır. Bu metotların birçoğu aynı prensiplere dayanır.
Aşağıdakiler SMA için en önemli aşamalardır:
-          -         Oyun hareketlerinin (becerilerin) sınıflandırılması
-          -         Hareketlerin değerlendirilmesi
-          -         Bilginin kayıt edilmesi
-          -         Veri işleme
-          -         Verini analiz ve yorumu
Aşağıda SMA’yı başarılı bir şekilde uygulamanın yollarıyla ilgili bazı ipuçları veriyoruz:
-          -         Sınıflandırma
Sayısız miktarda ve çeşitlilikteki oyun hareketleri sınıflandırmak gerekir. Yoksa hareketleri yorumlamak zor olur. Bunu en bilinen yöntemi taktiksel yönlere göre yapmaktır ama teknik ya da diğer sınıflandırmalar yapmak da mümkündür.
Taktiksel yönü takip edecek olursak, oyunun hareketlerini altı temel bölüme ayırabiliriz:
Bölüm                                                                                                           Semboller
Servis                                                                                                   S   1   SER
Servis karşılama                                                                                  R   2   REC
Pas atma (Setting) (Topa yere değmeden vurmak: vole etmek)         V   3   SET
Hücum vuruşları                                                                                 A   4   HIT
Bloke etme                                                                                          B   5   BLO
Kurtarma                                                                                             D   6   DİG (                  )
 
Kısaltmalar (semboller) veya sayılar kaydetmeyi ve değerlendirmeye yardımcı olur. Aşağıda bununla ilgili örnekler bulacaksınız.
Oyuncuların hareketleriyle ilgili ek bilgi veya özel analiz için özel gruplar ya da alt gruplar oluşturabilirsiniz.
Örneğin:
o       o       Uygulanan teknik için alt kategoriler:
Teknik                                                                               Sembol
Servis                                                                                 S                   1
Tennis (             ) yavaş servisi                                          STs    11       
Tennis (             ) dönen servisi                                         STr    12
Tennis (             ) havada asılı kalan servis                       STf    13
Round house (                        ) dönen servisi                   SRr   14
Round house (                       ) havada asılı kalan servis   SRf   15
Underhand (               ) servisi                                           SU    16
Diğer servisler                                                                   SO    17
 
o       o       Topun oynandığı pozisyonlar veya topun yönlendirildiği yerler. Bu yüzden sahayı bölümlere ayırıp bu bölümleri numara veya harflerle işaretliyoruz.
5
4
 
D
A
 
7
4
1
 
G
D
A
6
3
 
E
B
 
8
5
2
 
H
E
B
1
2
 
F
C
 
9
6
3
 
I
F
C
 
Eğer SMA için bilgisayar kullanılıyorsa semboller klavyeye ve veri işleyen programa göre seçilir.
 
-          -         Değerlendirme
Her hareketin kalitesine puan vermek için rallinin skorunu dikkate alarak hareketin sonucunu kullanabiliriz. Hareketleri değişik değer aşamalarında puanlandırabiliriz. Bu puanlamalar iki veya üç aşamalı bir ölçekle yapılabilir. Üst düzey takımlar veya uluslararası yarışmalar veya şampiyonalar için dört veya beş aşamalı daha komplike metotlar kullanılabilir.
o       o       İki aşamalı puanlama:
Hareketin sonucu                         Sembol            Değer
(a)    (a)    Skor = puan veya servis                    +                    1
atma hakkı kazanma
(servis, hücum (attack) ve blok
(block) için)
veya
hücum (attack)
için mükemmel olan hareket
(karşılama, pas (set) için)
 
(b)   (b)   Hata = puan veya servis atma          -                       0
hakkının kaybı
o       o       İki aşamalı puanlama:
(a)    (a)    Skor veya mükemmel oyun             +                      3
 
(b)   (b)   Hata                                                  -                       0
 
(c) Ne (a) ne de (b), oyun devam eder    /                     +/-
 
Dört veya beş aşamalı puanlamalar da buna göre yapılır.
 
Önemli Not: Hareketlerin sınıflandırılması ve puanlamasının kriteri açık olarak tanımlanmalıdır. Her gözlemci bunları adı gibi bilmelidir.
 
-          -         Kaydetme
Gözlem iyi eğitilmiş antrenörler tarafından yapılmalıdır. Hareketleri sınıflandırırlar ve sonuçların puanlamasını sabit sınıflandırma ve puanlama sistemi üzerinden yaparlar. Kayıt için değişik yollar vardır.
o       o       Dolaysız kayıt
= veriler önceden hazırlanmış formlara kaydedilir
= veriler direk olarak bilgisayara kaydedilir
o       o       Dolaylı kayıt
= veriler bir kayıt teybine kaydedilir
veriler kağıt kalem bir kullanarak form dolduran yazıcıya (yazıcılara) veya bilgisayardaki forma yazan kişiye dikte ettirilir
İyi eğitimli istatistikçiler güvenilir SMA için vazgeçilmez kişilerdir. SMA için gerekli olan istatistikçilerin sayısı uygulanan yönteme ve elde edilen ve işlenen verinin miktarına bağlıdır:
a)      a)      bir kişi puanlayıp bir kişi form doldurabilir:
= bir takımın kullandığı 2 ya da maksimum 3 becerideki tüm hareketler (örneğin: Servis, hücum (attack) ve karşılama veya blok, pas (set) ve dig (                  ) – veya servis ve hücum (attack), karşılama ve blok, pas (set) ve dig (                  ) )
= 1 ya da maksimum 2 kişinin 6 becerisindeki tüm hareketler
= 3 oyuncunun 2 becerisindeki tüm hareketler
Bu, bir takımın tüm SMA’sı için en azından 2 ya da daha iyisi 3 kişiye ihtiyaç olduğu anlamına gelir.
b)      b)      Bir kişi kayıt teybine kaydedebilir, yazıcılara veya bilgisayara yazan kişiye ettirebilir:
= bir takımın tüm becerilerindeki tüm hareketler
Bu, teyp kullanılırsa bir takımın tüm SMA’sı için 1 kişiye, form ya da bilgisayar kullanılırsa 3 kişiye ihtiyaç var demektir.
Eğer kayıt teybi kullanılırsa bir takımın tüm SMA’sı için bir kişi yeterlidir, fakat verileri teypten kağıt üzerindeki formlara veya bilgisayara geçirmek için ekstra zamana ihtiyaç olacaktır.
 
Gözlemciler puanlama için gerekli olan kriteri çok iyi bilmelidirler ve tüm oyunlarda aynı puanlama seviyesini tutturmalıdırlar. Bu yüzden özel bir merkezde eğitilmelidirler. Gözlemcileri eğitmenin kanıtlanmış en iyi yoluna göre: Tüm gözlemciler aynı maçı puanlarlar. Maç videoya kaydedilir. Maçtan sonra gözlemcilerin sonuçları karşılaştırılır ve değişik sonuçlar elde edildiği fark edilirse video kaydı son değerlendirme için kullanılır.
-          -         Veri işleme
Kaydedilen veriler SMA’nın amacın göre işlenir. Genellikle hesaplar önceki analizlerle veya standartlarla veya diğer takımların sonuçlarıyla vb. karşılaştırmak için yapılır.
 
İşlenmiş veri sonuçları önceden hazırlanış formlara işlenmelidir, bilgisayardan çıktı şeklinde alınmalıdır ve/veya TV ekranında gösterilmelidir. Bir çok durumda grafikler listelerden daha öğreticidirler ve doldurulabilme özellikleri vardır.
 
-          -         Yorumlama
SMA’nın bir takımın ya da bir oyuncunun performansının tamamını sergileyemeyeceğini biliyoruz. Performansı etkileyen ve sadece SMA tarafından ölçülemeyen birçok faktör vardır. Örneğin: topsuz hareketlerin SMA’ya dahil edilmesi zordur, hareketlerin sonuçları rakibin veya takım arkadaşlarına bağlıdır, psikolojik faktörlerin ölçülmesi zordur vs. Maçın kazanılmasında rol oynayan en önemli kişi en iyi verileri olan kişi olmayabilir. Bu yüzden SMA’nın tecrübeli bir antrenör tarafından yorumlanması gerekir.
 
SMA ile video analizinin ve/veya ruhsal ve zihinsel faktörler üzerinde duran serbest gözlemin birleşimi çok faydalıdır.
 
-          -         Sonuçlar
 
SMA bize oyuncu ve takımın performansı ile ilgili bir çok veri sağlar, ama SMA sonuçlarından doğru yargılara varmak verinin kendisi kadar önemlidir. Bu yargılar aşağıdakileri kapsayabilir:
o       o       takımın maçtan sonra toplanması (kısa değerlendirme)
o       o       strateji ve taktiklerde, sıralamada vs. değişiklik veya ayarlamalar yapılması
o       o       antrenmanda değişiklik veya ayarlamalar
o       o       antrenman ve oyunun zihinsel ve ruhsal yönleri (eğitim)
o       o       bir sonraki müsabakalara hazırlık
 
Bu yargıların antrenörler ve oyuncular tarafından not alınması tavsiye edilir.
SMA antrenman ve maç üzerine yapılan bilimsel araştırmalar için önemli bir araçtır.
 
 
 
 
2.      2.      Gözlem
 
2.1 Rakip takımların ve maç koşullarının gözlemi takımı önemli müsabakalara hazırlarken vazgeçilmezdir. Rakibin özelliklerinin yakın gözlemine ihtiyaç vardır. Serbest gözlemle MA, istatistikler, film veya video en çok kullanılan yöntemlerdir.
Antrenör ve oyuncular rakipleriyle ilgili elde edebildikleri kadar veri toplamalıdırlar. Serbest gözlem için en basit yol maç sırasında notlar alıp çizimler yapmaktır. Daha etkili yöntem de SMA yolu, yani kayıt tutmak için hazırlanmış formlar veya kayıt teybi kullanmaktır.
Çizimler rakibin oyunuyla ilgili bilgi kayıt etmek için kullanılabilir. (1.2 ye bakınız)
SMA rakip takımların oyun sistemi, oyuncuların zayıf ve kuvvetli yönleri, hücum ve defans şekilleri açısından değerli bilgi sağlar. 
Gözlemin bilgi toplamak için dört ana odağı vardır:
-          -         takımın taktik hazırlanışı
-          -         psikolojik hazırlanma
-          -         önceki antrenman ve hazırlık maçları
-          -         takımın maç koşulları için hazırlanması
 
2.2 Eğer bir antrenör takımını önemli bir maç veya turnuva için hazırlamak durumundaysa rakip takımla ilgili aşağıdaki bilgileri elde etmeye çalışmalıdır:
(1)   (1)   Rakip takımın dizilişi
Pasör (setter), smaçör (spiker), blokçu (blocker) ve diğer roller kimindir ve bunlar nasıl dizilmişlerdir? (Rotasyon sırası)
İlk altı kimdir? Kaptan kimdir? Yedekler kimlerdir?
Hücum ve defanstaki diziliş şekilleri nasıldır?
(2)   (2)   Teknik ve taktik kabiliyetleri
-          -         Servis atma
Ne tip servisler kullanılıyor?
En güçlü ve en zayıf servisçiler kimlerdir?
Özellikleri nelerdir?
Serviste usta oyuncuları var mı ve ne zaman kullanıyorlar?
-          -         Pas (Setting)
Pasörler kimdir? Hangi hücum yöntemini kullanıyorlar? 4-2, 5-1 ya da başka mı?
Pas için hangi paternle kullanılıyor? Hangi durumlarda (açık paslar, hızlı paslar, zıplamalı paslar) birinci pas (pass) smaçları uygulanıyor mu?
Pasörü nasıl şaşırtabilirsiniz?
Hızlı hücumu nasıl önlersiniz?
-          -         Hücum (Attack)
Ana hücum oyunları nedir?
Hangi çoklu hücum sistemleri en etkilileridir?
En tehlikeli smaçörler kimlerdir, özellikleri nelerdir? Zayıf smaçörler hangileri ve neden?
Hangi smaç ve tip (             ) yönleri kullanılıyor?
Kim taktik atışları ve blok dışı smaçları tercih ediyor?
Hücum karşılama paternleri nelerdir?
-          -         Bloklama (Blocking)
Değişimin de dahil olduğu, blok paternleri nelerdir?
En etkili blokçular kimlerdir? Onları etkisiz hale nasıl getirebilirsiniz?
Bloğa çıktıklarında zayıf noktalar nereleridir (kısa, yavaş zayıf oyuncular)?
Ne tip hücumlar başarılı?
-          -         Arka saha oyunu ve blok karşılama
Hangi defans oluşumu kullanılıyor?
Zayıf yönleri nelerdir (yavaş veya zayıf oyuncular, açık alanlar ve zayıf noktalar)?
Hangi hücum tipleri etkilidir?
 
(3) Fiziksel ve zihinsel yönleri
-          -         Galibiyet ve malubiyet kararı, teknik ve taktiklere bakılmadan fiziksel kabiliyetlere veya zihinsel niteliklere bakılarak verilir.
-          -         Fiziksel özellikler nelerdir? (Zıplama, hız, çeviklik, dayanıklılık)
-          -         Rakip takımın takım ruhu ne kadar kuvvetlidir; bu nasıl delinir? Zayıf ve güçlü mücadelecileri kimlerdir? Takıma moral açısından en çok destek olan kimdir? Eğer takım birkaç puan kaybedecek olursa önce kim pes eder? Üst üste birkaç hatadan sonra veya baskı artınca kimin sinirleri daha çabuk bozuluyor?
-          -         Zihinsel zayıflıktan nasıl faydalanılabilir?
-          -         Hangi durumlarda antrenörler sinirleniyorlar?
-          -         Antrenör taktik değiştiriyor mu? Ne zaman? Nasıl tahrik edilir?
-          -         Antrenör hangi zamanlarda mola alıyorlar?
 
(4) Maç kondisyonu
maçın koşulları hakkında öğrenilebilecek her şeyi öğrenmeye çalışmak. Bu tip bilgiye oyuncularınızın zihinsel açıdan kendilerini hazırlamaları ve antrenmanda veya hazırlık maçlarında bu koşulları hazırlayabilmek için ihtiyacınız olur.
- Hava koşulları
- Konaklama ve yemekler
- Ulaşım
- Maçların saatleri
- Saha durumu (kapalı mekan, açık hava, ışıklandırma, zemin, top, hakem, seyirci)
 
Takımınızı beklenilen koşullara göre hazırlayın ama koşulları hafife almayın. İyi bir mücadele ruhu kötü koşulların üstesinden gelir!
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dünya Voleybolu
Elit Voleybolun Statüsü ve Gelişimi
Dr. Horst Baacke
 
Uluslararası Voleybol çok hızlı gelişiyor ve tüm alanlarında dinamik. Bu bağlamda “Manuel Aşama”ya başvuruyoruz. Fakat, bu gelişme Elit Voleybolda daha da ortaya çıkıyor.
 
Orijinalde tepkisel bir oyun olan voleybol, futbol, basketbol, atletizm ve dünya üzerinde yaygınca oynanan diğer sporların bulunduğu bu camiada yarışma sporu olması açısından üst seviyelerde bulunmaya başlamıştır.
 
Aşağıda statüsünü ve Elit Voleybolun bazı eğilimlerini aktarmaya çalışacağız.
 
Üst seviyedeki takımların sayılarının ve performansının artması
Elit Voleybol uluslar arası arenaya ellilerin sonunda altmışların başında geldi. Bu dönemde Doğu Avrupa’daki bazı ülkeler uluslar arası müsabakalarda ve Dünya Şampiyonalarında daha başarılıydılar ve URS, TCH, BUL, POL, ROM gibi takımlar daha üstünlerdi.
Günümüzde, uluslararası arenada başarılı olan ve beş kıtanın dördüne yayılmış olan bu takımların sayısı arttı.
Yukarıda bahsedilen klasik Avrupalı güçlü voleybol takımlarının yanısıra, artık bunlara denk güçte aşağıdaki takımlar da bulunuyor:
Asya: JPN, CUN, KOR, PRK
NORCECA: CUB, USA, CAN
Avrupa: ITA, GDR, FRE, FRG
Güney Amerika: BRA, ARG, PER
 
Bu önde gelen takımlara yaklaşan gelişmekte olan birçok ülkenin takımları da bulunuyor. Afrika bile BOY, TUN, NOD gibi takımlara ilerlemekte.
 
Üst düzey takımların sayılarının giderek artan sayısı uluslar arası müsabakalarda madalyaya ulaşma mücadelesini gittikçe daha zorlaştırıyor ve seyre değer kılıyor; oyun ve antrenman düzeyi çok hızlı yükseliyor.
 
Günümüzde, uluslar arası Voleybolda üst seviyelerde bir yer tutturmak hiç de kolay değil. Geçmişte ileride olan takımlar bu ilerlemeyi sürdüremediler, ama bulundukları seviyeyi korudular. Böylece POL, TCH, ROM, HUN gibi eskiden üst seviyede bulunmuş takımlar bayan Voleybolunda KOR, CHN, CUB, USA, PER, BRA gibi takımlara karşı bu seviyeleri koruyamadılar. USA, CUB, BRA, JTA ve diğer erkek Voleybol takımları gelişirken TCH, JAP, GDR, POL gibi Olimpiyat Şampiyonları ve Dünya Şampiyonları arena dışı kaldılar veya tahtlarından oldular.
 
1976 yılına kadar uzun bir süre uluslar arası Voleybol arenasında sadece iki takım üstündü: URS ve JPN. Ama 1978’den 1980’e kadar CUB, USA, CHN, KOR, GDR gibi diğer takımlar geliştiler ve URS ve JPN’nın düzeyine ulaştılar ve hatta onları geçtiler. İçinde PER, BRA, PRK, FRG, ITA, FRA, CAN’ın bulunduğu başka bir grup takım performanslarını geliştirdiler ve üst seviyedeki takımlara yetiştiler. Şimdiyse uluslararası bayanlar Elit Voleybolu en az 12 – 15 takım içererek sürüyor.
 
Hemen hemen aynı durum erkekler için de geçerli: 1976’da sadece üç tane en iyi takım vardı: POL, URS, CUB. 1978 ile 1984 arasında durum tamamen değişti: USA en üste yerleşti ve en az on takım en üst seviyeye layık bir duruma ulaştı: BRA, BUL, TCH, ITA, ARG, CHN, KOR, FRA, CAN, ROM, YUG. Bunların sayısı hala artmakta çünkü diğer birçok takım üst seviyeye ulaşmak için oldukça fazla efor harcıyor: GRE, TDE, SPA, BWD, HOL, EGY, TUN, IND, VEN, MEX ve diğerleri. Bu trendin süreceğinden eminiz.
 
Elit Voleybolun değişik kıtlardaki durumlarına bakacak olursak Avrupa’nın Asya ve Amerika’ya karşı bayan voleybolunda güç kaybettiği açıkça görülecektir. Ve Avrupa erkekler takımları da çaptan düşmek üzereler.
 
1.      1.      Müsabakaların dünya çapında yaygın sistemi
Önemli Elit Voleybol karşılaşmalarının sayısı artıyor ve dünya çapında yayılıyor. Bir çok ülke yıldız takımlar oluşturuyor ve erkek ve bayanlar kupaları düzenliyor. Tüm kıtalar en azından dört veya iki yılda bir kendi Konfederasyon Şampiyonalarını ve Kupalarını düzenliyor. Bazıları en iyi kulüp takımları arasında Kupa Müsabakaları düzenliyor.
 
Birçok bölgesel müsabaka ve şampiyona var (Akdeniz Oyunları, Balkan Oyunları, Avrupa’da Bahar Kupası gibi). Dünya üzerinde her yıl yüzlerce uluslararası turnuva düzenleniyor. Birçok özel organizasyonun Voleybol şampiyonası var (Üniversite, demiryolu çalışanlarının USIC şampiyonaları gibi).
 
Uluslararası Voleybol Federasyonu Her dört yılda bir Dünya Şampiyonası (A ve B grupları) ve Dünya Kupası müsabakaları düzenliyor. Bunların en önemlisi Olimpiyat Turnuvası.
 
Bu geleneksel karşılaşmaların yanı sıra, yeni tür Voleybol organizasyonları da yaratılıyor veya hazırlanmakta. Örneğin Hitachi Kupası (Dünya Yıldızları Dünya Şampiyonuna karşı) veya Dünya Ligi.
 
Bu gittikçe büyüyen müsabaka programı dünya çapında gelişmeye ve elit takımların sayılarının artmasına işaret ediyor.
 
Üst seviyedeki ülkelerin milli takımları yılda sayısı yüze yaklaşan maçta oynuyor. Müsabaka tecrübesi her takım ve oyuncunun yüksek performansı için vazgeçilmez bir faktör oldu.
 
Günümüzde, tecrübesiz bir takımın Dünya Kupası veya Olimpiyat Oyunları gibi üst seviye uluslararası bir müsabakada madalya alması neredeyse imkansız hale geldi. Üst seviyeye ulaşmak için bir takımın ortalama bir oyuncusunun 100den fazla, hatta 150-200 arası uluslararası maça çıkmış olması gerekiyor. En iyi oyuncular genellikle 200 den fazla veya 300 uluslararası müsabakaya katılmış en tecrübeli oyuncular oluyorlar ki bunlara ulusal müsabakaların sayısını katmıyoruz.
 
 
 
2.      2.      Elit Voleybolun tanıtılması
Voleybolun yukarıda anlatıldığı gibi hızlı gelişimi sürpriz ya da mucize değildir. Bu gelişimin önemli bir faktörü Elit Voleybolun artan promosyonu, Kulüp ve kaynaklardır. Birçok ulusal Federasyon kendi Elit Voleybolları için uzun vadeli programlar oluşturmuşlardır. Bu programlar Sosyalist ülkelerde olduğu gibi ya hükümetler ya da şirketler, iş adamları vs. tarafından finanse ediliyor. Bu büyük Ulusal Voleybol Federasyonlarından bazıları kendi ulusal takımlarının programlarını müsabakaların gelirlerinden karşılıyorlar (kamu ilgisi ve TV).
Yerel koşullara bağlı olarak bu programlar geniş çaplı oluyor ve aşağıdakileri içeriyor:
-          -         profesyonel liderlik ve yönetim
-          -         bütçe artırma
-          -         çocukların ve genç Voleybolunun konuyla ilgili geliştirilmesi ve yeteneklerin çocuk yaşta belirlenmesi
-          -         Uzun vadeli eğitim ve müsabaka programları
-          -         Güncel teknoloji dahil olmak üzere bilimsel destek ve araştırmalar
-          -         Antrenörlerin ve çalışanların kalitesi
-          -         Gelişmiş gözlem ve maç analizi metotları ve antrenman kontrolü
-          -         Sağlığa özen gösterme
-          -         Halkla ilişkiler
 
Takımları üst seviyelere ulaştırmak için kullanılan bu metotlar değişkenlik gösterir:
 Bazı federasyonlar oturmuş kulüp sistemleriyle ve ulusal müsabaka programlarıyla yüksek kalibre ulusal takımlar oluşturuyorlar (ITA, USR, POL, BUL gibi).
Diğerleri milli oyuncularını yıl boyu özel kamplarda eğitiyorlar (CUB, USA, FRA gibi).
 
Bu tür bir ilgi, uzun dönemli programlar ve profesyonel bir yaklaşım olmadan üst seviyeye ulaşmaya imkan yoktur. Bu sadece ulusal takımlar için değil kulüp takımları için de geçerlidir.
 
3.      3.      Oyunun yaratıcı bir şekilde gelişmesi
Gelişmeye olumlu etki eden vazgeçilmez başka bir faktör de oyunun yaratıcı gelişimidir. Birçok ulus ve birey yaratıcı katılımlarıyla oyunun gelişimine katkıda bulunmuştur. Yein sistem ve stratejiler, becerilerde yüksek kalite ustalık, antrenmanlarda ve z,h,nsel hazırlıkta yeni metotlar başarıyla uygulamaya sokulmuştur. Bilimsel bulgular, modern teknolojik araçlar oyunun gelişimine katkı olarak sunulmuştur.
 
Bugün, üst seviye takımlar aynı düzeylerde fiziksel ve taktik hazırlığa sahipler. Bu yüzden, sadece bu tür takımlar uluslar arası üst standartlarda olan (rakiplerine oranla zayıf yönleri olmadan) uluslar arası Voleybolda listenin üzerindeki yerlerini koruyorlar. Bu demektir ki: Dünya Voleybolunda bir numara olmak için daha çok ve daha iyi çalışmak zorundasınız, trend belirleyici olmak ve standartları belirlemek zorundasınız.
 
Bu yolla, uluslar arası Voleybol son 25 yılda gelişti. Neredeyse tüm olimpik altın madalya sahipleri ve dünya şampiyonları trend belirleyiciydiler ve bu yüzden de diğerlerine karşı üstündüler.
 
Yaratıcı katkılarla uluslar arası Voleybol aşağıdakilerle son üç Olimpiyat oyunlarında zenginleştirildi:
-          -         Servis: Zıplamalı servis
-          -         Karşılama: dört, üç ve iki oyuncu tarafından servis karşılaması, yana doğru karşılama tekniği, yüksek olan köşeye veya filenin üzerine çabuk pas
-          -         Pas (Set): Uluslar arası zıplama seti, bir çok hızlı pas (set).
-          -         Hücum: Sezgi hücumu, uçan hücum, yaylanmalı hücum, switch (             ) bloğu, servis atılan topun bloke edilmesi.
-          -         Blok: Aktif yana doğru bloke etme, stack(             ) bloğu, switch (                 ) bloğu, servis atılan topun bloke edilmesi.
 
Tüm bu yenilikler hemen taklit edildi. Bir takımın bir şampiyonada uyguladığını diğerleri bir iki yıl içinde kopyalamakla kalmadılar, geliştirdiler de ve bu yenilik diğer şampiyonada standart hale geldi.
 
4.      4.      Modern oyunun ana faktörleri
Diğerlerinin yanında, üst düzey modern Voleybolu belirleyen üç ana faktör vardır. Bu üç faktör vazgeçilmezdir:
-          -         Oyunun hız derecesi ve değişkenliği (V)
-          -         Filenin üzerindeki hareketin yüksekliği (H)
-          -         Becerilerin mükemmelleştirilmesi (P)
 
Bu üç faktör birbirlerine yakından bağlıdır ve “Mucize Üçgeni” gibi bir şey oluştururlar. Bir faktördeki zayıflık diğerlerindeki avantajlara rağmen zorlukla kapatılır. En iyi sonuç eğer tüm üç faktör de dengeli olursa alınır. Bu aşağıdaki resimlerde daha iyi anlaşılır:
 
1.      1.      resim: üç faktörün de dengeli ama düşük seviyede olduğu performans.
2.      2.      resim: bir ya da iki faktörün zayıf, diğerlerini kuvvetli olduğu Düşük Seviyeli Performans.
3.      3.      resim: tüm faktörler yüksek seviyede ve dengeli: Yüksek Performans
Eğer bir faktörde az da olsa bir dezavantaj varsa (örneğin vücut ağırlığı) bunun kompanse edilmesi ve diğer faktörlerin kuvvetlendirilmesi için çok çalışılmalıdır.
 
4.1 4.1 Hız Derecesi ve oyunun değişkenliği
Bu, dinamik oyun, sezinleme, reaksiyon, hızlı hareket, hareketin hızı, sürpriz, yaratıcı çözümler, gelişmiş işbirliği demektir.
Bu faktör defans oyunu kadar hücum oyununu da içerir. Bu faktörün geliştirilmesi uluslar arası üst düzey Voleybolun son 10, 15 yılki gelişimini sebeplerinden biriydi.
 
4.2 4.2 File üzerindeki hareketlerin yüksekliği
Bu, uzun oyuncular, zıplama yüksekliği, filedeki hareketlerde iyi beceriler, file üzerindeki mücadelede daha üstün olmak demektir.
Tabii ki vücut ağırlığı önemli bir faktör ama tek önemli faktör değil. Zıplama da gerekli.
 
Kazanan takım, ilk üç sıradaki takımlardan daha uzundu ama nadiren uzun takım birinci sırada yer alırdı.
 
20 yıl önce erkek hücum oyuncuları zıplama sırasında 3.30-3.40 m ‘ye, bayan smaçörler (spiker) ise 3.00-3.10m. Şimdi ise zıplama yüksekliğinin standardı erkeklerde 3.50-3.60m’nin ve bayanlarda 3.10- 3.20’nin daha da yukarısında ve birçok oyuncu daha da yükseğe eriyor.
4.3 4.3 Becerilerin mükemmelleştirilmesi
Bu, güvenlik, dakiklik, becerilerin taktik açıdan etkili olması demektir.
 
Bireysel ve takım oyunlarında tüm temel becerilerde hücum ve defans arasındaki denge kadar ustalık ve uzmanlık aranmaktadır. Mükemmel hareketlerin ve hataların oranı karar verici etkendir. Önde gelen takımlar özellikle servis, pas, set (             ) ve smaçta (spike) oldukça düşük yüzdeli hata oranlarıyla ve hücumda ve stuff (             ) bloğunda yüksek yüzdeli başarılarıyla ayırt edilir.
Aslında, erkek Voleybolunda smaç (spike) ve blok başarı için daha önemlidir; bayan Voleybolunda ise servis ve saha defansı daha hayatidir. Bununla ilgili de değişim belirtileri gözlenmektedir.
 
4.4 4.4 Diğer Faktörler
Tabii ki yukarıda belirtilen faktörlerin yanı sıra üst seviyeli performans için gerekli başka önemli faktörler de vardır. Bunlar fiziksel hazırlık (kondisyon, güç, dayanıklılık, esneklik), zihinsel ve sosyal durumdur (motivasyon, mücadele ruhu, takım ruhu, kalıcılık, vs.). bu niteliklerin veya becerilerin birinden yoksun olan takımlar dünya şampiyonalarında madalya alma şansından uzaklaşırlar.
 
5.      5.      Güncel Antrenman
Uluslar arası arenada başarılı bir müsabaka çıkartmak her zaman için antrenmanın bir sonucudur. Antrenman en dinamik ve performansın gelişimine karar vermede etkili faktördür. Son 20 yılda uluslar arası Voleyboldaki tüm ilerlemelere antrenmanın gelişmesiyle ulaşıldı. Oyun seviyesinde ileri atılan her adım daha da zor, daha etkili daha karmaşık antrenman yapmaktan geçti. Son bilimsel bulgular ve bunların antrenman sürecinde uygulanması antrenman sürecinin hem teorik hem de pratik gelişiminde faydalıydı ve hem pratik tecrübeler ve hem de bilgi yeni antrenman metotlarına yol açtı.
Günümüzde dünya çapında lider takımların üst düzey performansları bazı bilimlerin desteği ile üretildi: Spor tıbbı, spor biyolojisi, Biyomekanik, Psikoloji, Sosyoloji, Bilgisayar bilimi. Modern teknoloji mikro bilgisayarlar, video kayıtları, kısa vadeli ve telemetrik ölçüler şeklinde kendini ortaya koydu.
Netice olarak, elit takımların profesyonel liderliğe ve antrenmanda yönetime ihtiyaçları vardır. İyi antrenörler genellikle bilimsel bilgilerle, pratik tecrübeyle iyi eğitilmiş uzmanlardır ve liderlik kabiliyetleri vardır veya en azından mükemmel yöneticilerdir. Takım çalışması antrenman sürecini yürütmekte ve takımı hazırlamakta hayati önem taşır. Başarılı takımların baş antrenörleri yardımcı antrenörler ve çeşitli bilim dallarında uzman bir grup uzman tarafından asiste edilirler. Örneğin A.B.D. erkek takımının baş antrenörü Dr. Doug Beal takımını olimpiyat madalyasına hazırlamak için içinde 20den fazla uzmanın bulunduğu bir grupla çalışır.
Antrenman sürecinin gelişimindeki en önemli şey antrenman saatlerini artmasıydı. 20 yıl önce haftada 3-4 çalışma ile mükemmel bir oyuncu olunabiliyordu. Şimdi mükemmel oyuncular günde en az 4-6 saat çalışma yapmak zorundalar. Bazı dünya çapında önde gelen takımlar günde 8 saate yakın ve haftada 40 saatten sazla çalışıyorlar (CHN, JPN, USA bayan takımları). Japon bilim adamları başlangıç düzeyindeki genç bir voleybolcunun uluslar arası seviyeye ulaşması için 10bin saat antrenman yapması ve 500 den fazla maça çıkması gerektiği sonucuna vardılar. Sonuç olarak, Japon Voleybol Birliği yükselen oyuncular için on yıl ile başlayan ve 18 yaşında 10 bin saatlik antrenmanı tamamlayacak bir program hazırladı. Antrenman metotları ve yükü daha oyuna yönelik oldu. Antrenman metotlarındaki başka bir önemli değişiklik motor öğrenmede oldu. Egzersizler gerçek oyun durumlarından alındı. Beceri eğitiminin kalitesi geri besleme, görsel anlatım, video vs ile geliştirildi. Elit Voleybolun tanınması, zaferin daha da değer kazanması, ticari etkinin ortaya çıkması sonraki gelişenler için itici güç olacaktır.
 
6.      6.      Elit Voleybolun Problemleri
Doğal olarak, uluslar arası Voleybolun hızlı gelişimini engelleyen problemler de var. Bunlarla yüz yüzeyiz. Voleybol dünya çapında bir numaralı spor olma yolunda fakat, hala seyircisi az ve izleyiciye, basına ve sponsorlara diğer sporlar (futbol, beyzbol ve buz hokeyi) kadar çekici gelmiyor. Bunun iki temel sebebi var:
-          -         Denge Problemi:
Hücum defansa göre daha üstün. Bu birçok engel yaratıyor. Topun oyunda kalma süresi çok kısa (ortalama 6-8 dakika) ve bu yüzden seyredilebilirlik azalıyor.
-          -         Kalıcılık Problemi
Oyun süresi kısıtlı değil. Bazen maçlar 30 dakikada bitiyor, bazen 3 saat ve daha fazla sürebiliyor. Bu basın ve organizasyon için problem yaratıyor.
 
Bu iki problem de birbirlerine bağlantılı. Hücum ve defansın birbirlerine karşı üstünlüğünün olmadığı bir durumda servis atan takımın sayı alma şansı daha yüksek oluyor, topun havada kalış süresi uzuyor ve seyredilebilirlik artıyor; ama top ne kadar az süre havada kalırsa maçlar o kadar kısa sürüyor (Voleybol paradoksu: Kısa süreli top – uzun maç (bayan takımlarında - ki bu takımlarda denge daha iyidir - olduğu gibi) uzun süreli top – daha kısa maçlar).
 
Uluslar arası Voleybol Federasyonu oyunun kurallarını değiştirmek için çözümler arıyor. Ama bu zor olacak. Daha iyi dengenin sağlanması defansın geliştirilmesiyle de mümkün olabilir. Bu antrenörlerin ve oyuncuların sorumluluğudur. Özellikle erkek Voleybolunda yeni taktikler geliştirmeliler. Bu sadece çekiciliğe yaramaz, oyunun performansını da arttırır. İlk umutlandırıcı adımlar Asya bayan takımları (JPN, KOR, CHN) ve bazı erkek takımları (BRA, ITA, FRA) tarafından atıldı bile.
 
7.      7.      İleriki Gelişmeler
Gelecekte olacakları öngörmek her zaman zordur ve risklidir.Fakat, yukarıda açıklanan durumları baz alacak olursak Elit Voleybolun gelecek gelişmeleri ile ilgili ana faktörleri kaba taslak belirtebiliriz.
Bu bağlamda aşağıdakilerin olması öngörülüyor:
-          -         oyunun ana faktörlerinde başka dikkate değer gelişmeler:
-          -         oyunun taktik ve stratejisinde başka dikkate değer gelişmeler; daha yaratıcı ve esnek oyun
-          -         zihinsel hazırlıkta başka dikkate değer gelişmeler
-          -         erkeklerin ve bayanların oyunlarının birbirine daha da yaklaşması
 
Önceki taktiklerin yeniden kullanıldığını (örneğin İlk Pas Hücumu) veya daha geliştirilmiş hücum ve defansla ve formasyonla oluşturulan yenilikler görürsek de şaşırmayız. Oyuncuların uzmanlaşmaları trendi devam edecek.
 
Oyuncuların bireysel yeteneklerinin yanı sıra ulusal özellikler de takım oyununda ve antrenmanda giderek artan önemli roller alacaklar.
Antrenman süreci performansın gelişiminin en dinamik faktörü olarak kalacak. Antrenman sürecinin her aşaması için güncel bilim ve teknolojiyle yeni ve daha etkili metotlar geliştirilecek.
 
Her antrenörden geleceğe kendi çabalarıyla oluşturduğu yaratıcı çalışmalarıyla katkıda bulunması istenecek.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
TAKIM SİSTEMLERİ VE TAKTİKLERİ VE İLERİ TAKIM OLUŞUMLARI, TAKTİKLERİ VE ANTRENÖRLÜK
Dr. Douglas Beal
 
İçindekiler:
 
I.                                                                                                                                                             I.              Terminoloji
II.                                                                                                                                                          II.           Değişik sistemlerdeki 6 oyunculu temel pozisyonlar
III.                                                                                                                                                       III.         Servis karşılama oluşumları
IV.                                                                                                                                                       IV.        Değişim, etkileme ve uzmanlaşma
V.                                                                                                                                                          V.           Hücum sistemleri (terminoloji) ve şekiller
VI.                                                                                                                                                       VI.        Hücum
VII.                                                                                                                                                    VII.      Bloğa çıkma konuları
VIII.                                                                                                                                                 VIII.   Defans sistemleri
IX.                                                                                                                                                       IX.        Lider takımların özel sistemleri
 
Topun havada çizdiği yol
Oyuncunun hareket yönü
 
Başlık                                     İkincil Başlık                                                               Sembol
As smaçör (spiker)                   (Release( ) smaçör (spiker))                                         “A”
Pasör (setter)                                                                                                                 “S”
Orta oyuncu                             (Pasör (setter) / Smaçör (spiker))                                                         “O”
Hızlı smaçör (spiker)                                                                                                     “Q”
Karşılama uzmanı                                                                                                          “R”
Blok etme uzmanı                                                                                                         “B”
Playset (             ) smaçör (spiker) uzmanı        (Swing (             ) smaçör (spiker))     “P”
 
Takımın becerileri arttıkça oyuncuların rolleri, özellikleri veya pozisyonları daha sofistike ve karmaşıklaşır. Oyuncuların rolleri takımın taktik ve sistemine göre değişir. Oyuncuları bir rolle sınıflandırmak zordur.
 
I. Terminoloji Ve Tanımlar
 
A.    A.     Hücumun numaralandırma sistemi oyuncunun rollerini ve pozisyonlarını belirler.
-          -         Örnek: 3-3 sistemi
1.      1.      numara ilk smaçörleri (spiker) işaret eder
2.      2.      numara ilk pasörleri (setter) işaret eder
Böylece 3-3 sisteminde 3 öncül smaçör (spiker) ve 3 öncül pasör (setter) vardır.
-          -         Temel sistemler aşağıdaki gibidir:
3-3 (3 smaçör (spiker), 3 pasör (setter))
4-2 (4 smaçör (spiker), 2 pasör (setter))
5-1 (5 smaçör (spiker), 1 pasör (setter))
6-2 (6 smaçör (spiker), 2 pasör (setter)/vurucu (hitter))
bunların yanı sıra yukarıdaki temel sistemlerden geliştirilmiş uyarlamalar da söz konusudur.
Hücumun en yaygın üç sistemi 4-2, 5-1 ve 6-2 dir.
 
4-2 Hücum Sistemi
-          -         4 vurucu ve 2 pasör (setter) kullanılır
-          -         Hücuma dayalı bu sistemde filede her zaman 2 vurucu ve 1 pasör (setter) bulunur
-          -         Bu, kullanımı rahat ve kolay bir sistemdir; hataları ve karışıklıkları minimize eder
 
5-1 Hücum Sistemi
-          -         5 vurucu ve 1 pasör (setter) kullanılır
-          -         pasörün (setter) pozisyonuna göre 4-2 veya 6-2 sistemini kullanır (örneğin arka sıra veya ön sıra)
-          -         Takımı hücuma götürecek bir oyuncunun yeterli olması avantajı
 
6-2 Hücum Sistemi
-          -         Hücum becerisine sahip 4 vurucu ve 2 pasör (setter) kullanılır
-          -         Arka sıradaki pasör (setter) sorumluluğu hücuma kalkışma sorumluluğunu üstlenir
-          -         Ön sıradaki pasör (setter) üçlü vurucu hücum sistemi oluşturmak için diğer iki smaçöre (spiker) katılır
-          -         Bu sistem hücumda maksimum değişkenliğe açıktır ama yüksek takım koordinasyonu gerektirir.
B.     B.     Hücumları nüfuz eden ve etmeyen pasörlere (setter) sahip olmak üzere iki şekilde tanımlayabiliriz.
Etkisiz                          Etkili
3-3                                5-1
4-2                                6-2
C.     C.     Değişme, taktik veya uzmanlık alanı avantajını kazanmak için oyuncuların kendi sıraları içinde (ön sırada ya da arka sırada) yer değiştirmesi hareketidir.
 
-          -         Örneğin: servisi karşılarken daha avantajlı konumda olmak için 4 numaralı pozisyonda başlayan pasör (setter) 3 numaraya kayar veya hücum olanaklarından yararlanmak için 3 numaradaki as smaçör (spiker) 4 numaralı pozisyona kayar.
 
ABD Değişim Defansı
 
1.      1.      Hücum yüzdesi fazla olan bölgelerdeki en iyi diggers (                 )
Zemin defansı belirli durumlarda sık sık hücuma uğrayacak bölgelere en iyi diggerları ()yerleştirmeye izin verecek şekilde tasarlanır. Bloke etmede ve hücumda güçlerimizi en avantajlı pozisyonlara koymak her zaman için hedefimiz olmuştur.
 
2.      2.      İletişim
Her zaman arka sırada bir oyuncu defansı ve diggerları (          ) yaymak için kullanılır. Her servis karşılama hücumundan önce bilgi almak için belirli bir zaman olur.
3.      3.      Taktikler
Opsiyon bloğu olan sistemimizde zemin defansı blok ve onun yaptıkları etrafında kurulmalı. Ayrıca bloğun arka sıradan sorumlu olduğu unutulmamalıdır. Diggerlar (             ) tüm sahayı dig (             ) gerektiğini hissetmemelidirler.
Rakibin sol yan hücumuna karşı değişim defansı:
“En iyi diggerları (             ) hücum yüzdesinin fazla olduğu bölgelere koyma” ana prensibine bağlı kalmak diggerları (             ) mümkün olan yerlerde değiştirmeyi gerektirir. En iyi diggerımız arka ortada oynar. Bu yüzden en iyi diggerlarımızı (             ) birbirlerine zıt yönlerde yerleştiririz.
Açıkça yapılacağı görünen sol yan hücum fark edildiğinde arka orta “değiştir” diye bağırır. Arka soldaki oyuncu blok altındaki vuruşu yapmak için bulunduğu erden ayrılır ve ön soldaki oyuncu (en iyi diğer digger(             )) güç üçgenine geri döner. Sonuçta en iyi diggerlarımız
(             ) hücum yüzdesinin fazla olduğu bölgelerde bulunur. Takımlar genellikle kendi sollarından hücuma kalkarlar, özellikle de sıkışık durumlarda. Değişim defansı bu hücuma yüklenmek için tasarlanmıştır.
 
4.      4.      Taktikle ilgili temel prensipler:
a)      a)      Mümkün olduğu zaman en olası vuruşun yapılma olasılığının yüksek olduğu yere en iyi diggerı (             ) yerleştir
b)      b)      Hücum zamanı doğru digging (             ) duruşunda ol
Normalde arka sırada diggerları (             ) yaymak (yerleştirmek) ve gerekli ayarlamaları yapmak için bir oyuncu bulunur.
 
5-1 Sistemi Opsiyonları
 
(Bir aoe smaçör (spiker) seçeneği) (Pasör (setter) hızlı smaçörü (spiker) takip ediyor)   (Play-set (                    ) seçeneği)
 
 
 
 
 
 
 
 

 

III. Servis Karşılama Oluşumları
Temel karşılama oluşumunda aşağıdakilerle ilgileniriz:
1)      1)      Sorumluluk bölgeleri
2)      2)      Karşılama:
-          -         pasörlerin (setter) hareketleriyle doğru orantılı
-          -         karşılama hedefi ile doğru orantılı
3)      3)      Hareket düzenleri
4)      4)      Birbiriyle örtüşen bölgeler veya bağlantı yerleri
5)      5)      Saha kapsama
6)      6)      Servis atmanın zor olduğu yerler
 
 
Derin “W”                                                                 Kısa “W”
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Her sıra içindeki oyuncular servis atandan aynı uzaklıkta bir mesafede bulunurlar.Ön sıradaki oyuncular “Derin W” oluşumunda daha çok servis karşılarlar, “Kısa W” durumunda ise daha az. Arka sıra oyuncuları her iki oluşumda da aynıdırlar.
 
Servis Atmanın Zor Olduğu Bölgeler
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

          Köşeler                          Kenarlar                                  Kısa – derin
 
5 Oyuncu Sistemi
 
Sorumluluk alanları                        Koridor sistemi                         Korunmayan bölge
                                                        (2 adım teorisi)
 
 
 
 
 
 
 

 

Hareketlerin tümü karşılayanın servis atana göre aldığı konuma bağlıdır. Tüm oyuncular yüzlerini servis atana dönerler ve hareket sahanın kenarlarına diyagonaldir. Karşılayanların çizgileri servis atana diktir, yan çizgiler değil. En sağdaki karşılayan öyle bir pozisyon alır ki servis atanla kendi servis köşesi arasındadır.
 
 
 
 
 
 
 
4 Oyuncu Sistemi
 
Sorumluluk alanları                        Hareket şekilleri                         Korunmayan bölge
 
 
 
 
 
 
 

 

3 Oyuncu Sistemi
 
Sorumluluk alanları                        Hareket şekilleri                         Korunmayan bölge
 
 
 
 
 
 

 

 IV.       IV.      Değişim, etkileme ve uzmanlaşma
 
A.                                                                                                                                                    A.     Değişim nedenleri
1.      1.      servis karşılama hedef bölgesi
2.      2.      hücumla ilgili gelişim ve hedefler
3.      3.      bir ya da iki pasör (setter)
4.      4.      takım düzeyi
5.      5.      uzmanlaşma derecesi
6.      6.      değişim sayısı değişimi etkiler
7.      7.      topun uzun süre havada kalması değişimi etkiler
 
B.                                                                                                                                                     B.     5-1 sistemi 6-2 ve 4-2 sistemini herhangi bir servis karşılama şekli ile birleştirir.
5 Oyunculu Karşılama Şekilleri
    = pasör (setter)
    = ikincil pasör (setter)
 
4-2 Sistemi Değişimleri
 
   Sol ön pasör (setter)                    Orta ön pasör (setter)                           Sağ ön pasör (setter)
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

6-2 Sistemi Değişimleri
 
 Sol arka pasör (setter)                  Orta arka pasör (setter)                        Sağ arka pasör (setter)
 
 
 
 
 
 
 

 

4 Oyunculu Karşılama Sistemleri
 
6-2 Sistem Etkileme
 
 Sol arka pasör (setter)                   Orta arka pasör (setter)                       Sağ arka pasör (setter)
 
 
 
 
 
 

 

3 Oyunculu Karşılama Sistemleri
(5-1 Sistemi)
 
Bu sadece 3 karşılayıcıyı nasıl uzmanlaştıracağınızı gösteriyor. Hücum şekilleri sadece öneridir ve daha birçok seçenek olasıdır.
                                   FİLE                                                                                                                        
 
 
 
 
 
Sol arka pasör (setter)                   Orta arka pasör (setter)                          Sağ arka pasör (setter)
 
 
 
 
 
 

 

Sol ön pasör (setter)                         Orta ön pasör (setter)                        Sağ ön pasör (setter)
 
 
 
 
 
 

 

V. Hücum Sistemleri ve Şekilleri
A.Terminoloji ve iletişim sistemleri
 
B.Sistemler ve tanımları
1.   Sistemin çok dışında iki hücumculu (attacker)
2.      2.      İki hücumculu (attacker) yüksek değişim sistemi
3.      3.      Üç hücumculu (attacker) sistemler
4.      4.      Hızlı hücumculu (attack) seçeneği
5.      5.      Kombinasyon oyunları
6.      6.      Arka sıra sistemi
 
C.     C.     Hücuma geçiş
1.      1.      Servis karşılamadan
2.      2.      “Serbest top” pozisyonundan
3.      3.      “No blok” pozisyonundan
4.      4.      bloüun arkasındaki defansdan
 
A.    A.     Pasör (setter) ve smaçör (spiker) arasında iletişim için temel numaralandırma sistemi:
 
1.      1.      Topun file boyunca konumu
 
 
 
 
(şekil var)
 
 
 
 
ÖN SIRA HÜCUM BÖLGELERİ
 
a.       a.       her bölge
b.      b.      sahanın ortası 5. bölgeyi böler
c.       c.       pasör (setter) normalde 6 ve 7. bölgelerde durur
d.      d.      setin fileden uzaklığıyla ilgili zorlayıcı bir kural yoktur
 
2.      2.      Topun yüksekliği (hızı)
 
0 = normal yükseklikteki top: filenin 4-6 metre yukarısında
1 = filenin 30 cm yukarısında
2 = filenin 60 cm yukarısında
3 = filenin 1 m yukarısında
9 = oldukça yüksek bir set: 6 metre veya yukarı
 
 
 
 
3.      3.      İletişim
 
İki numarayı bir araya getirin
     1                                                0
 
 

 

Topun file boyunca                                   Setin yüksekliğini belirtir
nerede yere düşeceğini
gösteren konum
 
10 =
 
53 =
 
80 =
 
61 = A hızlı
31 = B hızlı
 
Üç Hücumculu (Attack) Sistemler
 
Pasör (setter) kendini filede 6 ve 7. bölgelere yerleştirir. Smaçör (spiker), pasöre (setter) göre hareket eder. Genellikle bir as, bir hızlı ve bir de orta smaçör (spiker) bulunur.
 
 
 
 
 
 
 

 

Pasör (setter) nüfuz eder ve tüm üç smaçörü (spiker) da kullanabilir. Smaçör (spiker) belirli bir alana konsantre olmak ve bloğu karıştırmak için yer değiştirir.
 
KOMBİNASYON OYUNU HÜCUM SİSTEMİ (ÇOKLU ATAK SİSTEMİ)
 
Prensipler/Genel Konseptler:
 
Kullandığımız paternleri her zaman aynı şekilde devamlı bir biçimde uygulayarak kümülatif bir etki yaratmalıyız.
 
Paternlerimizle geliştirmek istediğimiz genel senaryo blokçuları (blocker) ataktakiler içeri hareket ettikleri için içeri gitmeye zorlamak ve topu blokçuları (blocker) saha dışına topu kurtarmak için hamle yaptırmak amacıyla son blokçuların (blocker) dışına yollamak.
 
İkinci bir senaryo veya hedef de iki blokçuyu (blocker) ayırmak ve bizim “oyunseti” vurucumuza blokçuyla (blocker) yalnız başlarına karşı karşıya getirmek.
 
Tüm hücumcular (attacker) zamanın tümünde kendi paternlerini takip ederler. Oyun-seti
(             ) rollerinde devamlı hareket kümülatif etkiyi geliştirmek açısından önemlidir.
 
Her atak girişimi belirli ayak hareketlerini ve atak açılarını gerektirir. (Genellikle sol ayakla biten 3 veya 4 adım). Eğer istenilen etkiye ulaşılırsa bireysel farklar mümkündür.
 
Pasör (setter) her topa set (            ) zıplayacaktır. Hücum ve paslaşma bunun için tasarlanmıştır. Topu filenin en üst çizgisine kadar pas et.
 
Pasörle (setter) konum ve zamanlama açısından doğru ilişkiyi kurmak hücumcunun (attacker) görevidir. Her zaman aynı pozisyonu kurmak pasörün (setter) görevidir.
 
Oyuncular bireysel hücum taktiklerini ve takım hücum taktiklerini anlamalı ve etkili bir şekilde yürütebilmeliler.
 
Sayısız kombinasyon oyunu vardır:
-          -         Çapraz paternler (genellikle sağdan sola hareketler)
-          -         Ters oyunlar (genellikle soldan sağa hareketler)
-          -         Çift hızlı oyunlar ( iki veya daha hızlı smaçör (spiker))
-          -         Sol kenar oyunları
-          -         Sağ kenar oyunları
-          -         Orta oyunları
 
Tüm başarılı kombinasyon oyunları pasör (setter) hedefine doğru topu pas etmesi gereken servis karşılayıcı ile ritmi ve topun çıkışının zamanlamasını kontrol etmesi ve skoru yapması ve (en önemlisi) pasöre (setter) doğru giden topu ve diğer smaçörü (spiker) doğru zamanlama için seyreden   smaçörü (spiker) seçmesi gereken pasör (setter) arasında koordinasyon içerir. Smaçörler (spiker) kendi hareketlerini pasın hızına, yerine, pasörün (setter) topla kontağına ve diğer smaçörlerin (spiker) hareketlerine doğru bir biçimde karşılık verebilmek için zaman açısından programlamalıdırlar
 
Kombinasyon Oyun Hücumu
(Çoklu atak)
 
“51X” serisi oyun set                                           “31dağıtım” serisi ortayı ve
smaçörüne (spiker) dört seçenek sunar                 blokçuları (blocker) birbirlerinden ayırır.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

“71 Ters” sol kenar blokçuyu (blocker)                   “31X” serisi sol kenar blokçuyu (blocker)                  
izole eder                                                                  izole eder
 
 
 
 
 
 
Arka Sıra Atağı
 
Arka sıra atak                              Hızlı smaçörün (spiker)          İki ön saha smaçöründen (spiker)
koridorları                                   arkasından arka sıra atağı                uzakta arka sıra atağı
 
 
 
 
 
 
 

 

Arka sıranın pozisyonunu belirlemek zordur bu yüzden 9 ön sıraya 4 bölge tercih edilir.
 
İki smaçör (spiker) arasında arka sıra atağı
 
 
 
 
 
 
 

 

Değişim Hücumu
 
-          -         Servis karşılamadan hücuma veya defans manevrasına geçiş yap
-          -         Karşı atak koordinasyonu
-          -         Konumsal yeniden organizasyon
-          -         Hızlı smaçör (spiker) rolü: çabuk kalk, herhangi iyi bir pasa gözdağı ver, hızlı hareket et, konum değiştir.
-          -         Pasör (setter) öncelikleri: kim set ediyor, arka sıra pasörleri (setter) veya pasör (setter) olarak oynayan vurucuları için en iyi seçenek
-          -         Bir smaçör (spiker) set ettiği zaman veya ikinci pasa vurduğu zaman aldatma oyunları (serbest top durumları)
-          -         Atak ve oyuncu hareketlerinin yeniden organizasyonu
 
Değişim Kategorileri
 
1.      1.      İyi pas (hücum olasılıklarını tamamla)
2.      2.      Zayıf pas (limitli olasılıklar – ayarlama kuralları)
 
Değişim Hedefleri
 
1.      1.      Maksimum hücum potansiyeli ile gözdağı vermek
2.      2.      Topu oyuna olabildiği kadar çabuk sok – defanstan hücuma ya da hücumdan defansa yapılan değişiklik yüzünden olan dezavantajlardan yararlan.
3.      3.      Rakip tarafından topa vurulmadıkça herhangi bir değişim yapma
4.      4.      Değişimler hücum gücünü ve hareketlerini arttırıcı yönde olmalıdır
5.      5.      Pasör (setter) direk geçişi sözle yapmalıdır.
6.      6.      Geçiş genellikle skor kazanma fırsatıdır – risk al.
 
Geçiş Hücumu
 
Kötü pas durumu: pasör (setter) en geniş sorumluluk alanı olan smaçörü (spiker) seçmelidir. Bir çok kez pasör (setter) olmayan oyunculardan biri bu durumda yardımcı olmalıdır.
 
 
 
 
 
 
 

 

İkinci Top Atağı
Top ikinci kontakta ön sıra smaçörüne (spiker) gider, o da ya direk olarak topa vurur ya da takım arkadaşına jump-set (             ).
 
 
 
 
 
 

 

 Defansif oyun                           Serbest top                                Servis karşılama
 
Serbest Top Pozisyonu
Arka sıra pasör (setter)             Ön sıra pasör (setter):                 Ön sıra pasör (setter):
Durum: “W” şekilli                  “W” şekli oluştur,                        Ön ortaya git
karşılama paterni oluştur          pasör (setter) normal hücum
                                                  pozisyonuna gider
 
 
 
 
 
 
 

 

1)      1)      Oyuncuları kenar çizgilerinden uzaklaştır
2)      2)      Arka sırayı “serbest top” oynamaları için teşvik et
3)      3)      Arka sıra oyuncuları pasör (setter) için toplanırlar
4)      4)      Normal servis karşılama hücumunu uygula
5)      5)      Pozisyonlar fileye kısa topların düşmesini önleyecek kadar yakın
6)      6)      Oyuncular fileyle aralarındaki derinliği, topun filenin karşısından geliş derinliğine göre   ayarlarlar
7)      7)      Pasör (setter) hemen defans pozisyonundan set pozisyonuna geçer
 
Aşağı Blok veya “Bloksuz (No Blok)” Defans
 
Arka sıra pasör (setter):
 
                            hücum                                                                   hücum
                Arka sağdaki pasör (setter)                                Orta arkadaki pasör (setter)
 
 
 
 
 
 
 
 

 

1)      1)      Pasör (setter) kendi konumunda kalmalı ve defans oynamalı
2)      2)      Birinci blokçu (blocker) (orta blokçu (blocker)) “blok yok (no block)” diye bağırır ve filede kalır
3)      3)      Diğer blokçular (blocker) 3 m çizgisine geri çekilirler
4)      4)      Arka sıra oyuncuları sahaya ilerler
5)      5)      Arka ortadaki oyuncu arka sıradan 3 m çizgisine ilerler
6)      6)      (for a cup in (                       )) oyuncular smaçörlerin yaklaştım çağrısıyla dizilirler
7)      7)      Sağ ön sıradaki smaçör (spiker) genellikle yardımcı pasördür (setter)
8)      8)      Smaç (spike) a yakın olan blokçu (blocker) filede vuruş için kalabilir
 
V.V.Hücum (attack) müdafaası (coverage)
-          -         Bloke edilecek her topa dikkat kesil
-          -         Basit hücumlarda en iyi şekilde müdafaa yapılır, en zayıfı daha karmaşık durumlardadır.
-          -         Pasör (setter), smaçör (spiker) müdafaasında anahtar kişidir.
-          -         Tüm oyuncular smaçör (spiker) ve blokçuları (blockers) iyi “okumayı” öğrenmelidirler.
 
Blok (block) açısı
 
 
(şekil var)
 
 
 
Tayin edilecekler:
1)                                                                                                                                                                              1)      hücumun (attack) hızı
2)      2)      blokçuların (blocker) ellerinin açısı
3)      3)      blokçuların (blocker) uzunluğu
4)      4)      blokçuların (blocker) derinliği
5)      5)      hücumun (attack) açısı
 
Müdafaa pozisyonundan karşı hücum (attack)
 
-          -         Pasör (setter) oyunu yönlendirir
-          -         Hızlı atakçı (attacker) hareket yaratmalıdır
-          -         Tüm smaçörler (spiker) fileden uzaklaşmalılar
-          -         Herhangi bir oyuncu pas (set) atabilir
-          -         Hareketlerin birçoğu ve paslar sağdan sola gerçekleşir
 
Smaçör (spiker) müdafaası
 
Smaçın (spike) yönü ve bloğun yerleştirilmesi smaçın (spike) müdafaasının büyük bir bölümünü belirleyecektir. Blokçuların (blocker) ellerinin ve omuzlarının yönüne olduğu kadar smaçörün (spiker) hücumunun yaklaşımına ve yönüne dikkat edin.
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Smaçör (spiker) Sistemi: Dış yüksek paslar
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Pasör (Setter) pası takip etmeli. Herkes müdafaa pozisyonunda olmalı. İki müdafaa çemberi deneyin: biri yakın diğeri derin.
 
2 Smaçör (spiker) Sistemi: Orta Hücum (attack)
 
 
 
 
 
 
 

 

3 Smaçör (spiker) Sistemi
 
Hızlı sol kenar pası (set)            
 
 
 
 
 
 
 
 

 

1) Hızlı smaçör (spiker) fake den(             ) iner ve sola döner
2) Pasör (setter) hızlı smaçörün (spiker) arkasına, orta pozisyona geçer
3) Arka sıra oyuncuları pozisyonları doldurur
4) Müdafaa zayıf, derin
 
Hızlı orta smaçı (spike)     
 

 

                                    1) Sadece pasör (setter) ve ön sıra burada yardımcı olabilir
                                      2) Arka sıra oyuncuları bir ya da iki adım atarlar
 
 
 
 
 
Hızlı sağ kenar pası (set)
 
 
 
 
 
 
 

 

1)      1)      Pasör (setter) ve arka sıra oyuncuları yakın müdafaa yaparlar
2)      2)      Hızlı vurucunun (hitter) zamanı yoktur
3)      3)      İyi derin müdafaa
 
 
VI.VI.Bloklama (Blocking) Oluşumları
 
A.    A.     Bir kişili blok sistemi
B.     B.     İki kişili blok sistemi
C.     C.     Üç kişili blok sistemi
D.    D.     Adam adama sistem
E.     E.      “Read(             )” sistemi
F.      F.      “Commit(             )” sistemi
G.    G.     “Stack-Switch(             )” sistemi
Bir çok takım sadece ön sıradaki uzun boylu ve becerikli bir ya da iki blokçuyu (blocker) kullanmayı gerektiren basit bloke etme konsepti ile başlar. Rakip takımın o anki olası hücum durumu file boyunca dizili tüm oyuncuları kullanmayı gerektirmedikçe blok yapmak için ön sıradaki tüm oyucuları kullanmak gerekmez. Birçok takım filenin her bölgesinde hücuma (attack) kalkmaz.
 
Bir kişili blok (block) sistemi – (basit hücum (attack) paternlerine karşı kullanılır)
 
Orta öndeki blokçu (blocker)                                                     Sağ öndeki blokçu (blocker)   
 
 
 
 
 
 
 
 

 

1)      1)      En iyi blokçuyu sahanın ortasına veya en iyi smaçörün (spiker) karşısına gönder
2)      2)      Arka sıra oyuncuları “W” lşeklini alırlar
 
İki kişili blok (block) sistemi – (daha karmaşık hücum (attack) paternlerine karşı veya bir zayıf blokçu (blocker) ile kullanılır)
 
Yavaş hücum (attack)                                  Ayak hücumu (attack)
 
 
 
 
 
 
 
 

 

1)      1)      Her iki blokçu (blocker) da yavaş, yüksek bir atağa karşı fileyi kaplarlar
2)      2)      Blokçu (blocker) olmayan oyuncu vuruşları yapabilmek için fileden uzaklaşır
3)      3)      Her blokçu (blocker) filenin yarısını hızlı dış hücuma karşı kaplar
4)      4)      Defansçılar bloğun etrafındaki alanı kaplarlar
 
Üç kişili blok (block) sistemi
 
Normal başlangıç pozisyonu                       Hızlı hücumlara karşı başlangıç pozisyonları
 
 
 
 
 
 
 

 

1)   Blokçuları (blocker) dışarıda ve aralıklı yerleştir   1) Blokçuları (blocker)    yakınlaştır
2)      2)      Pasör (setter) topu yollayana kadar fileden 1-1.5    2) Fileye yaklaş 5-1 m yakına kadar
m uzaklaş 
 
 
Blokçuların hareketleri                                     Blokçuların hareketleri
(normal setler)                                                   (çabuk orta paslar)
 
 
 
 
 
 
 

 

Adam adama sistemi
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

1)      1)      Her blokçu (blocker) bir smaçörün (spiker) önünde başlar
2)      2)      İlk önemli şey smaçörün (spiker) önde olması ikincil önemi olan ise diğerlerine yardımdır
3)      3)      Smaçörün (spiker) hareketine dikkat kesilmek
4)      4)      Bu sistem 3 smaçörlü (spiker), nadiren pozisyonları çapraz değiştiren takımlara karşı uygulanan iyi bir yöntemdir.
 
“Read(             )” yöntemi
Başlangıç pozisyonları                                               Hareket pozisyonları
                                                            S                                                                      S

B                B                 B
(4)              (3)              (2)
 
Rakip için B (2), file üç pozisyonudur.
B (3) filenin tam ortasıdır.
B (4) pasöre çok yakındır.
B                B                 B
 
 
Blokçuların üçü de tüm oyun paslarında birbirlerine yaklaşırlar veya hızlıdırlar
B                B                 B
 
 
Blokçuların üçü de tüm yüksek pasların önüde geçerler
 

 
 
 
 
 
 
 

 

1)      1)      Tüm blokçular (blockers) top pas atılana kadar başlangıç pozisyonunda kalırlar.
2)      2)      Tüm blokçular (blockers) tüm smaçörleri (spikers) bloke etmeye çalışırlar
3)      3)      Blokçular (blockers) pasörleri (setters) takip eder, smaçörlerin (spikers) aldatmacalarını değil
4)      4)      Başarının anahtarı blokçunun (blocker) hareketi ve vücut pozisyonuna bağlıdır
5)      5)      Blokçular (blockers) hızlı smaçörlerle (spikers) zıplamaz veya top pas atılana kadar hareket etmezler
6)      6)      “Read (             )” sistemi kombinasyon oyunları ve bir çok hücum hareketi için tasarlanmıştır. Bir çok topa dokunulur ve “yumuşak bloke edilir”.
 
“Uygulama” Sistemi
Orta blokçu (blocker) ilk hücumu durdurmak için hızlı smaçörle (spiker) birleşir.
Blokçu (blocker) hızlı smaçörün (spiker) hareketi dışındakilere dikkat etmez.
Diğer blokçular (blocker) adam adamadırlar veya bloğu “read (             )”
Bu sistem ufak blokçular (blocker) için veya etkili hızlı hücumları olan ve sürekli ilk seçeneği oynayan takımlara karşı tasarlanmıştır.
 
Normal Durum                                                                      Dış smaçör hızlı vurur
 

B                B                 B
 
 
Hızlı smaçöre (spiker) en yakın blokçu (blocker) ilk hücumu (attack) durdurmak için zıplamalıdır.
B                B                 B
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 

 

“Stack(             )” sistemleri
 
Bu sistemler belirli hücum oyunlarına cevap vermek ve olabildiği kadar çok blokçuyu (blocker) hızlı paslara ve diğer kombinasyonlara karşı oynatmak için geliştirilmiştir.

Commit (        ) blokçu (blocker)
Stack (             ) blokçu (blocker)
Read (              ) blokçu (blocker)
 
 

 
 
 
 
 
 

Sol stack (             )
 

 

                                           Bu sistem 2 ve 3 nolu rakip bölgelerinde birçok kombinasyon                    oyununa karşı kullanılır. Stack) (             ) blokçusu (blocker) commit (             ) blokçunun (blocker) içerisinde veya dışında dizilebilir.
 
 

Sol stack (            )
 
 

 

                                           1) Commit (             ) blokçusu (blocker) zıplamalı.
                                           2) Stack (             ) blokçusu (blocker) oyun pasını atan smaçörü (spiker) takip eder veya release (             ) smaçörüne (spiker) yardım etmek için dışarı çıkar.
3) Read (             ) blokçu (blocker) release (             ) smaçöre (spiker) gider ve mümkün   olan yerde yardım eder.
 

Sağ stack (             )
                                          

Bu sistem 4 nolu rakip bölgedeki birçok kombinasyon oyununa karşı      kullanılır. Stack (             ) blokçusu (blocker) commit (             ) blokçusunun (blocker) içinde veya dışında sıralanabilir.
 
                                        
 

Çift stack (             )
 

 
 

 

                                           Bu sistem iki vuruculu (hitter) hücuma karşı play-set (             ) smaçör (spiker) bir yandan öbür yana etkili bir şekilde hareket edebildiği zaman kullanılır.
 
 
 
 

 

                                          Bu sistem rakibin hızlı paslarla hücum eden iki smaçörü (spiker) varsa kullanılır.
 
 
VII.      VII.      Defansif sistemler (Smaç (spike) kurtarma)
 
A.    A.     Başlangıç Pozisyonları
B.     B.     Oyuncu Hareketi
C.     C.     “Arka-6”
D.    D.     “Yukarı-6”
E.     E.       Kayma sistemleri 
F.      F.      Rotasyon sistemleri
 
Defansif sistemler
Başlangıç pozisyonları                                            
 

 

                                      1 ve 5 nolu oyuncular yakın bölgeleri vuruşlardan, ikinci top hücumundan, üst paslardan ve hızlı smaçlardan korumalılar. 6 nolu oyuncu herhangi bir yöne gitmekte serbest olmalıdır.
 
 
 
Oyuncu Hareketi
 
 
 
 
 
 

 

Oyuncular top paslanırken blok etrafındaki derin (perimeter(           )) pozisyonlara geri çekilmeliler.
 
Oyuncu Hareketi
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Temel, sona eren defans                  Oyuncular arasındaki toplar:           Temel sorumluluk alanları
pozisyonları ve vücut yönü              hareket paternleri
 
“Arka-6” Sistemi
1) Tip savunucu tarafından smaçörlerin ulaşım yönünün tersinden oynanır.
2) Tüm oyuncular perimeter (             )dır.
3) 6 numara derinliği koruyarak hareket eder.
4) Eğer rakipler blok üzerinden vurabilir veya rarely (             ) tip (             ) yapabilirlerse normal defans kullanılır.
 
Başlangıç Pozisyonları
                                        Derindeki 6 numara ile başla
                                     
 
 
 
 
 

 

                                        Sol kenar atağını savunma. 6 numara smaçörün yönüne doğru bakar ve yana doğru hareket eder. 1 veya 4 numara smaçör onlardan uzağa vurduğunda tipleri (             ) veya blok onların pozisyonunu kurtarmalıdır.             
 
 
Hızlı Orta hücum defansı
                                       Oyuncuların hareket etmek için çok az zamanları olduğundan, başlangıç   pozisyonları çok önemlidir.
 
 
 
 
 
 
 
Yavaş orta hücum defansı
                                        İki blokçuyu kullan ve tüm oyuncuları blokçuların etrafında döndür.
                                        Genellikle sol blokçu sağ blokçu pasör olduğu için orta blokçuya katılır.
 
 
 
 
 
“Yukarı 6” Sistemi
 
1) Tüm durumlarda 6 numaralı oyuncu tarafından tip kurtarma.
2) Bloğun sağlam olduğu ve rakiplerin tip yapmaktan veya yavaş smaçtan hoşlandıkları durumlarda kullan.
 
Başlangıç Pozisyonları
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Sol Kenar hücumu (attack)           Yavaş orta hücumu (attack)           Sağ kenar hücumu (attack)
 
 
 
 
 
 
 
 

 

                                          1 ve 5 nolu oyuncular daha derinde             Dışarıdaki blokçu (blocker)
                                          dururlar ve dışarıdaki blokçu (blocker)        oldukça arkaya hızlı bir
                                          3 m. çizgisinin ilerisine geçer.                      şekilde geçmelidir.
                                         
“Slide(             )” Sistemi
1) Blokçu olmayan kişi tipleri kurtarır.
2) Pozisyonların dengesi arka-6 pozisyonları.
3) Bu tip (             ) kurtarma için iyi bir defanstır ama hücuma geçişte zordur.
4) Kombinasyon hücumuna karşı iyidir.
 
 
 
 
 
 
 
Rotasyon sırası                                Sol kenar hücumu                            Sağ kenar hücumu
 
 
 
 
 
 
 

 

                                                         5 numaradaki oyuncu fileye             Bu kenarda iki pasör
                                                         doğru olan bölgeye karşı                 (setters) etkili bir geçiş
                                                         korumalıdır                                       oyunu için beraber
                                                                                                                   çalışmalıdırlar.
 
“Rotasyon” Sistemleri
1)   Hücumun (attack) önündeki oyuncu tipi kurtarır.
2)      2)      Diğer oyuncular saha alanını dengelemek için harekete geçerler.
 
Sol kenar hücumu (attack)                                             Sağ kenar hücumu (attack)
 
 
 
 
 
 
 

 

IX. Zirvedeki Takımların Özel Sistemleri
 
                 File
 
 
 
 
 

 

1984 ABD. Adam Adama Servis Karşılama
 
           = Pasör (setter)
           = Ön sıra smaçörü (spiker)
           = Arka sıra smaçörü (spiker)
 
D – Dvorak                         : Pasör (setter)
B – Borzins, K – Kiraly      : Pasörler (swing – smaçör (spiker))
BU – Buck , T – Timmons : Hızlı smaçörler (spikers)
P – Powers                          : Release (             ) smaçörü (spiker)
 
 
 
    Rotasyon 1                                        2                                              3
 
 
 
 
 
 

 

                 4                                            5                                               6    
 
 
 
 
 
 
 

 

A.B.D. Swing(             )  Sistemi
 
“Swing(             )” Sisteminin Özellikleri
 
1)      1)      Her zaman dört hücumcu (attacker) tehdidi vardır.
2)      2)      Hücum (attack) rotası sahanın dışı yerine ortasında başlar. (“Swing(             ) Vurucuları (hitter)” geleneksel dışarı-içeri hareketler yerine içeri-dışarı hareketler yaparlar.)
3)      3)      Swing(             ) hücumu (attack) ufak bir açıyla pasa geniş zıplamayla sınır koyan fileye paralel rotalarda yapılır.
4)      4)      Hücum kaybol-ortaya çık düzenine dayanır ki bu düzende hücumcular sahanın ortasında toplanırlar ve hızlı hücumun arkasından dışarı doğru fırlarlar.
5)      5)      Arka sıradaki swing (             ) vurucu ön sıradaki swing (             ) vurucuyu ters tarafa hareket edip yanlış yön oyunu potansiyel yaratarak saf dışı eder.
6)      6)      Ön sıra swing vurucusu rakibin bloğunun üzerinden bakmak ve zayıf blokçunun terss tarafına gitmek için rotasını audiblize etmek (             ) için mükemmel pozisyondadır.
7)      7)      Sistem sürekli hareket gerektirir; daha yavaş ve büyük bir takıma karşı güçlüdür. Hareketler rakibin bloğunun, vurucunun iç bölgesini takip etmesini gerektirir. Doğru zamanlanırsa hücumcuların rotası hücumu blokçuların dışına çıkarmalıdır. Eğer blokçular dışarı zamanından önce çıkarlarsa hücumcular karna doğru giderler.
8)      8)      Pasör (Setter), iyi bir geçişte her zaman zıplama pasıyla takımın hareketine katkıda bulunur.
9)      9)      Swing (             ) sistemi tüm hücumcuların hücum rotasında hareket etmeleriyle görsel yanılsamaları ve duyulabilir bir şekilde seslenen iki ya da üç hücumcunun kulak yanılsamalarını en iyi şekilde kullanır. Defansın doğru işlemesinde önemi büyük olan bu yanılsamalar rakibin bloğuyla ilgilenmek için bir çok olasılık yaratır. Baskı süreklidir. Defans yapan takım için dehşet ve yorgunluk vericidir.
 
 
 
 
 
 
“Swing(             )” Hücumu
= arka sıra smaçörü (spiker)
Fileye paralel yaklaşım paterni ve içeriden dışarı doğru hareketler
 
 
 
 
 
 
 

 

A.B.D. Hücum Oluşumları
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Hızlı ve arka sıra atağı ile “Swing(             )”in yanlış yön konsepti
 
-          -         Switchin(             ) voleybolun tüm taktik aşamalarında görülür. Servis karşılamadan smaçörlerin (spikers) atağına kadar. Servis karşılamadan sonra pasörlerle (setters) hücumcular arasında. Servisten sonra blokçular tarafından defanstan hücuma geçerken. Servisten sonra defanstaki oyuncular tarafından.
-          -         Servis karşılama paternleri konfigürasyonlarına göre tanımlanmıştır ve/veya içinde yer alan oyuncuların sayısına göre.
Örneğin:
-          -         5 kişi “W”
-          -         4 kişi “Kupa (cup)”
-          -         3 kişi “Çizgi (line)”
-          -         3 kişi “Elmas (diamond)”
-          -         2 kişi
 
II.    II.     Oyuncu Pozisyonları (Rotasyonu kurmak)
 
Oyunun temel sistemini göz ardı etmeksizin (3-3, 4-2, 5-1 veya 6-2) maksimum avantaj elde etmek için antrenör takımın dizilişine çok dikkat etmelidir.
 
-          -         Göz önünde bulundurulması gerekenler: (öncelik sırasına göre)
1) Hücum dengesi
2) Servis karşılama dengesi
3) Bloğa çıkma ve smaç (spike) defansı
4) Kurulumla ilgili konular
 
 
 
3-3 Sistemi                                                4-2 Sistemi                                        4-2 Sistemi
(Oyuncular çiftler halinde)                (pasörler (setters) as                        (Pasörler (setters) as
                                                 smaçörleri (spiker) takip eder)             smaçörler (spikers) öncülük
                                                                                                                               ederler)
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

6-2 Sistemi Seçenekleri (Arka sıra pasörleri (setters))
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Switch (             ) Defansı
1) Bu defans en iyi defans oyuncularını arka sıradaki rakip hücumuna karşı yerleştirmeye çalışır.
2) Yüksek paslara karşı en etkili yol.
A =Yavaş defans oyuncusu
B = Hızlı defans oyuncusu
 
 
Başlangıç pozisyonu                  Sol kenar hücumuna              Sol kenar hücumuna karşı defans
ve switches (             )         (normal) karşı defans                         (Ön için switch(             ))
 
 
 
 
 
 
 

 

Sol kenar hücumuna karşı defans
(arka sıra switchi(             ))
 
 
 
 
 
 
 

 

ANTRENMAN SÜRECİ
 
Charles H. Cardinal
 
Antrenman süreci, tekniğin geliştirilmesinin ve bir sporcunun performans faktörlerinin eğitim durumunun geliştirilmesi ve sağlanmasının en temel yoludur. 
 
Bu yüzden antrenör, etkin bir antrenman sürecinin yürütülmesine ilişkin bilgiye sahip olmalıdır.
 
Bu ünite sonunda antrenör aşağıdaki konularla ilgili daha ayrıntılı bilgiye sahip olacaktır:
-          -         saatin içeriği ve yapısını etkileyen faktörler
-          -         antrenörün görevleri ve genel prensipler
-          -         hedeflerin ana hatlarını belirlemenin yolları ve toplantının konuları
-          -         antrenman sürecinin yapısı
 
BİR ANTRENMAN SÜRECİNİN İÇERİĞİNİ VE YAPISINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER
 
Bir antrenman sürecinin içeriği ve yapısı ve sporcuya yüklenen antrenman yükünü aşağıdaki parametreler etkiler:
 
-          -         Aktiviteye katılan katılımcıların gelişim profili: bir antrenör olarak yeni başlayanları, gençliği, ileri düzey veya üst düzeydeki oyuncuları eğitiyor musunuz? Ergenlikten gençliğe adım atan gençleri veya yetişkinleri eğitiyor musunuz?
-          -         Bir sporcuların deneyimi: sporcular şimdiye kadar nasıl bir antrenmandan geçmişler? Bunların kalitesi nedir ve şimdiye kadar kaç yarışmaya katılmışlar? Yedek olarak mı asıl oyuncu olarak mı oynamışlar?
-          -         Sporcuların eğitimlerinin asıl durumu: bir antrenör performans faktörlerinin eğitim durumunu geliştirmeyi veya sağlamayı hedefler, ki bunlar performans için gerekli nitelikler, beceri yeterliliği, taktiksel kabiliyet ve meyil, etikle ilgili ve kişisel nitelikler, taktiksel zeka ve hepsinden önemlisi yüksek performans için bunların koordinasyonu. Bu düzlemde sporcularınız nerede bulunuyor?
-          -         İçinde bulunduğunuz dönem, seviye, en geniş düzey ve en ufak düzey: yıllık antrenman ve müsabaka planınıza göre neredesiniz? Müsabakaların uzunluğu, sıklığı ve türü nedir? Yıl içinde erişmek istediğiniz bir üst nokta var mı veya müsabakalar yıl içinde bazı belli aylara mı dağılmış durumdalar?
-          -         Aranan acil hedefler: Çekirdekte antrenman saatinin hedefi öğrenme, gelişim, destek veya kontrol mü? Bir antrenman boyunca kullanılacak değişik çalışmalar var mı?
 
ANTRENÖRÜN GÖREVLERİ
 
Bu aşamada antrenman boyunca yapılacak olan antrenörlük görevlerinin neler olduğunu bilmek bilginin boyutunu, becerileri ve antrenörün çalışmasında etkin olacak tutumlarının keşfedilmesi açısından avantajlı olur:
 
-          -         sporculara hedefler ve görevler açısından bilgi verin
-          -         egzersizi açıklayın ve gösterin
-          -         taktikleri ve becerileri öğretin veya pekiştirin
-          -         sürecin ana bölümünde egzersizlerin doğru yapıldığından emin olun
-          -         fiziksel, teknik ve taktikle ilgili problemleri gözlemleyin
-          -         sporcuların hareketlerini düzeltmek, onlardan geri bildirim almak ve onlara geri bildirim vermek için onlarla iletişim kurun
-          -         topu değişik durumlarda ele alın
-          -         ısınmayı, antrenman performansını ve bitiş bölümünü kontrol altında tutun
 
Bu görevlere bir göz attığımızda bir antrenörün aşağıdakilere ihtiyacı olduğu ortaya çıkar:
-          -         spor hakkında bilgi
-          -         antrenman hakkında bilgi
-          -         ilgili alanlarda iletişim ve öğretim becerileri bilgisi
 
GENEL PRENSİPLER
 
Bir antrenöre işini yapmasında ışık tutacak olan bazı genel prensipler:
-          -         Her antrenman saati, kendi mantığı, hedefleri ve vurgulamak istenen ana maddelerin içinde olduğu bir mikro antrenman dönemine bağlıdır.
-          -         Antrenman yükünü, bir antrenman saatinin hacim ve yoğunluğunu hesaba katarak belirleyin.
-          -         Bir antrenman saatinde egzersizlerin seçimi ve antrenman yükü o tamamlanacak olan hedefe bağlıdır.
-          -         Bir antrenör antrenman saatini mikro antrenman döneminin hedefine ve/veya süresinin hedefine göre planlamalıdır. Genel kural: bir antrenör bir sporcunun eğitim durumunu ilerletmeyi veya adapte olmasını dengelemeyi amaçlar.
-          -         Bir antrenör bir sporcu tarafından bir antrenman süresince yapılan aktivitelerin müsabaka düzenlemelerinin gerektirdiklerini karşılamasını sağlamalı. Bu repertuar, fiziksel çabanın özelliklerini ve sinirsel uyarımı içerdiği kadar becerilerin ve taktiksel hareketlerin gerçekleştirildiği düzeni ve sıklığı içerir. Bir sporcunun vücudunun bir maç içerisinde bir kaç kere, dinlenme süresinden maksimum yoğunluktaki bir çabaya ve tam tersine olumsuz sonuçlar doğurmadan hızlı ulaşabilmesi gerekir.
-          -         Prosedürleri göz önüne alacak olursak bir antrenman saatini idare ederken antrenör aşağıdaki ilerlemeler için çaba göstermelidir:
-          -         AÇIKLAMA – NEYİN NASIL YAPILACAĞINI GÖSTERME
-          -         Doğru egzersizi kullanarak UYGULAMA YAPMAK
-          -         GERİ BİLDİRİM: sporcu modele olabildiğince uygun davranıyor mu?
-          -         Bir antrenör alternatif prensipleri de kullanmaya çalışır:
-          -         Çalış-dinlen
-          -         Kolay- zor
-          -         Ağır yük – hafif yük
-          -         Teşvik ve konsantrasyon – rahatlama
-          -         Kullanılan kas grupları
-          -         Psikolojik bir bakış açısıyla bakılırsa bir antrenör yüksek başarı oranı (70% ve yukarısı) tuttururken sporcuya bir çok uyarıcı sinyalin verildiğinden emin olmalıdır ki öğrenim süreci gerçekleşsin.
-          -         Eğer görev öğrenme ile ilgiliyse bir antrenör sporcunun (motor ve farkında olmadan öğrenme bakış açısıyla bakıldığında) işe aktif olarak katıldığından emin olmalıdır (Brunelle, 1980). Ayrıca uygun iyileşme dönemi ve çok sayıda tekrar gerekir.
-          -         İlerlemeyi göz önünde bulunduracak olursak, bir antrenör çok hızlı gitmeyi isteyen bir sporcuyu dizginlemeli veya yavaşlatmalı. Amaç, zorluk ve karmaşıklık seviyesini dereceli olarak arttırmaktır.
 
Her antrenman saati, bir başkasıyla birleşip ilerlemeyi sağlayan ve bir diğer için hazırlık yapan bir yap-bozun ufak bir parçası gibidir. Bir antrenman saati kendi içinde bütünlüğü olup oyunla yakın ilişkili olan bir tiyatro oyununun kısa bir sahnesi gibi de tanımlanabilir.
 
Hedefi veya bir antrenmanın ana konusunu geliştirme işlemi daha önce belirtilmiş olan faktörler tarafından etkilenmiştir ve belirtilen genel prensipleri dikkate almalıdır. Bu ilk bölüm bir antrenörün bir antrenmanda tamamlamak istediği işlere benzer.
 
Örnekler: Beceri edinme
veya, belirli fiziksel özelliklerin hazırlanması ve becerileri sağlamlaştırmak
veya, bireysel taktikler ve uzmanlık alanı edinmekle bir oyun sistemine entegre olma vb.
 
İkinci bölümde belirli hedefleri belirlemekle karakterize edilir ki bu da bir sporcu tarafından yürütülecek görevlerdir. Bunlar gerçekçi ve ulaşılabilirdir ki nitelendirilebilir ve ölçülebilirdirler. Bu görevler açıkça tanımlanmalıdır. Bu bölüm her sporcu için kesin hatları çizilmiş olan kendi görevlerini belirler.
 
Örneğin: Smaç (spike) hareketini kontrol etmek
veya, tepki hızı ve zıplama zamanlaması
veya, on servisten karşılanan yedi servisi pasörün (set) file yakınındaki bölgesine göndermek
veya, bir önceki haftayla karşılaştırma yapan oyuncuların arasındaki olumsuz yorumların sayısını azaltmak
veya, bir önceki antrenmana göre oyuncular arasındaki olumlu telkinlerin sayısını arttırmak vb.
 
Bu iki bölümü karşılaştırdık. Şimdi EGZERSİZLERİN SEÇİMİ VE YAPILARI başlıklı konuda ileri sürülenleri inceleyelim.
 
Belirli hedefler ve görevler tanımlandıktan sonra antrenör, her görevi gerçekleştirmek için içeriği ve koşulları tanımlar. Bu, prosedürler tarafından biçimlendirilen uygun egzersizlerin seçimini beraberinde getirir. Aşağıdakiler bir voleybol egzersizi için bu üçüncü bölümün bileşenleridir: egzersize katılan oyuncu sayısı, tekrarların ve serilerin sayısı, oyuncuların konumları ve adaptasyonları, topun sirkülasyonu ve egzersiz çeşitleri.
 
Dördüncü, eğer hedef belirlenmişse veya görev ayrıntılarıyla gerçekleştirilmişse başarı kriterinin yaratılmasıdır. Bu kriterler on hücumdan yedisi gibi sayılabilir olabilir. Ayrıca niteliğe dayalı, belirli bir yere (önceden belirlenmiş bir hedefe) hücum etme (attack) gibi netliği vurgulayan ya da hücum becerisi (smaç (spike), tipped (             ) top, blokçunun ellerini playing off(             )) gibi en iyi motor tepkisini almayı vurgulayan, o anki duruma uygun kriterler de olabilir.
 
Sonraki, beşinci, bölüm eğer belirli bir hedefe ulaşıldıysa değerlendirmeyi içerir. Eğer ulaşılmadıysa antrenör sebebini bulmalıdır. Hedef iyi aktarılamamış mıydı? Prosedür uygun değil miydi? Açıklama yetersizliğinden mi kaynaklanmıştı? Eksik bir modelleme veya zihinlerde istenilen canlandırmaya yetemeyecek bir anlatım mı vardı? Belirlenen görev sporcuların performans seviyesinin çok mu üzerindeydi? Yanlış anlaşılmış bir görev miydi? vs. Problemi tanımladıktan sonra antrenör, sporcunun antrenman sürecinin konusuna göre kendini geliştirmesi için gerekeli olan uygun düzeltici yanıtı bulmalıdır.
 
Pierre Berjaut tarafından 1980’de hazırlanmış ve bir antrenörün izlediği sürecin anlaşılmasını kolaylaştıran bir egzersize bakın. Bir antrenmanın konusu: kolay ve aynı koşullar altında bir becerinin tanınması.
 
Tablo 1: BİR EGZERSİZİN AÇIKLANIŞI
(Berjaud, 1980)

Belirli hedef            veya görevler           
Gerçekleştirmek için gereken içerik ve               
koşullar
Başarı kriteri    
Referans göstergeleri ve noktaları
Değerlendirme
Hücum (attack) hareketini kontrol etmek
İki oyuncuya 1 top
 
Biri topa vurur, diğeri yakalar
 
10’luk iki seri
 
DEĞİŞKENLER
--                     top aynı oyuncu tarafından atılır ve vurulur
--                     topu yere vur
--                     top diğer oyuncu tarafından atılır, ve
a) zıplamadan vurulur
b) zıplama sırasında vurulur
 
Top partner tarafından kontrol edilmeli
Vücudun orta çizgisine göre topun konumu
 
Vuruşun yüksekliği
 

 
ANTRENMAN SÜRECİNİN YAPISI
 
GİRİŞ
 
Bir antrenörün yapması gerekenler:
-          -         Sporcular antrenman yerine geldiklerinde antrenör orada bulunmalıdır. Arkadaş canlısı bir sohbet ortamında sporcuların tutum ve davranış özellikleriyle ilgili bilgiler edinmelidir.
-          -         Dakiklik ve disiplin gibi alışkanlıklar yerleştirmelidir.
-          -         İyi hazırlandığını ve konusunda ehliyetli olduğunu fark ettirmelidir.
-          -          Hedefleri, görevleri açıklamalı ve önemli noktalara ve belirli detaylara dikkati çekmelidir.
-          -         Sporcunun antrenman hedeflerini ve esas noktaları anladığından emin olmalıdır, böylece vicdanı rahat, yoğunlaşarak ve olabildiğince özgür bir biçimde antrenman yaptırabilir.
-          -         Sporcunun antrenman saatlerinin daha büyük bir organizasyonun bir parçası olduğunu anlamasını sağlamalıdır.
-          -         Sporcunun iyi iletişim sağlayarak antrenmanı sürdürecek iklimi yaratmalıdır.
-          -         Antrenmanı keyifli bir şekilde bitirmelidir. Örneğin takım sloganını yüksek sesle söyleterek.
 
ISINMA
 
Isınmanın hedefi sporcuyu belirli sportif görevleri yerine getirebilmesi için fiziksel yönden hazırlamaktır.
Isınma bölümü vazgeçilmezdir çünkü vücut, etkin olma sebebiyle, normal performansa alışmıştır ve ileri düzey hareketlerle ani zorlamalar sakatlanmalara ve uyarıcıların etkisinin azalmasına neden olur.
İki tür ısınma kullanılır: genel ısınma ve özel ısınma hareketleri.
 
Genel Isınma
 

Hedef:
Vücudun tüm sistemlerini efor harcamaya, ilgiyi arttırmaya ve zihni gösterilmesi gereken performansa hazırlamaktır.
Metot:
Aşağıdakileri sağlamak için genel egzersizler:
-          -         hareketliliği en iyi konumuna getirmek
-          -         kasların kasılmasını önlemek
 
değişken egzersizler:
-         -         kolay koşma
-         -         esneklik egzersizleri
-         -         germe egzersizleri
Belirgin Yük:
Başlangıçta düşük yoğunlukta olup giderek artar
Prensipler:
Rahat bir ısınma programı, oyuna yakın derecede giderek arttırılmış efor.
Uzunluk:
20 ila 40 dakika arası. Bu aşağıdakilere göre belirlenir:
-          -         ilk ana görev
-          -         mekanın ısısı
-          -         oyuncuların psikolojik durumları
-          -         zihinlerinin hazır olup olmaması

 
Bir antrenör, eğer ilk görev hız gerektiren egzersizler içeriyorsa veya maksimum güç sarf ettirecekse, vücudun maksimum eforuna ulaşmasını kademeli olarak yapmalıdır. Eğer ilk görev teknik detayları öğrenmekle ilgiliyse veya tepki hızını geliştirmekse, sinir sistemi maksimum uyarı halinde olmalıdır. Dahası, temel dayanıklılık antrenman sürecinin ana bölümünde cyclical(             ) egzersizlerle geliştirildiği düşünülecek olursa ısınma daha az karmaşıktır.
 
 
 
 
 
Özel Isınma:
 

Hedef:
Sporcuyu aktivitenin gerektirdiği özel şartlara hazırlamak için:
-          -         Beceriler
-          -         Tepki kapasitesi
-          -         konsantrasyon
Prensipler:
Olabildiği kadar gerçek müsabaka hareketleri
Metot:
Topla çalışma

 
ANA BÖLÜM
 
Antrenmanın ana bölümü, bir sporcunun antrenmanın durumunu geliştirebildiği veya pekiştirebildiği görevler içerir.
 
İçerikler antrenman sürecinin hedefleriyle örtüşmeli. Örneğin:
 
-          -         genel fiziksel nitelikleri sağlamak ve geliştirmek
-          -         belirli fiziksel nitelikleri sağlamak ve geliştirmek
-          -         becerileri kazanmak, geliştirmek ve oturtmak
-          -         taktikleri kazanmak, geliştirmek ve oturtmak
-          -         etik ve kişisel nitelikleri oluşturmak
-          -         taktik zekayı geliştirmek
 
Eğer bir antrenman süreci bu görevlerden birkaçını içeriyorsa, ana bölüm aşağıdaki sırayı takip etmelidir:
 
-          -         1. kısım: beceri geliştirmek için alıştırmalar
-          -         2. kısım: hızın geliştirilmesi
-          -         3. kısım: dayanıklılığın geliştirilmesi
 
BİRİNCİ KISIM: ORTA DÜZEY EFORLA BECERİ GELİŞTİRMEK İÇİN ALIŞTIRMA YAPMAK
 
Yeni beceriler kazanmak veya bir beceriye alışmak sporcunun yoğun konsantre olmasını gerektirir. Bu konsantrasyon, sadece sinir sistemi yorgun olmadığı zaman kazanılabilir. Dahası, “yeni alışılmış motor reflekslerinin gelişimi ve farklılaşması ancak sinir sisteminin maksimum uyarılması halinde olumlu çalışabilir” (Cardinal, 1978). Bir becerinin kazanılması veya bir yanlışın düzeltilmesi düşük veya orta düzeyde efor gerektirirken becerilerin birleştirilmesi ve oturtulması aşamasında beceri fiziksel belirli bir hazırlıkla birleştirilmeli veya bu, müsabaka koşullarına yakın koşullar altında yapılmalı.
 
Bir antrenör oyuncunun öğrenmesini yönlendiren bazı prensiplerin farkında olması gerekir:
-          -         oyuncunun aktiviteye aktif katılımı
-          -         topla çok sayıda kontakt
-          -         en az yüzde yetmiş başarı oranı (Brunelle, 1980)
 
Bir oyuncudan beklenen konsantrasyon seviyeleri ve sinirlerin uyarımından dolayı katılımcının egzersizdeki yüksek başarı oranını yakalaması için ferah ve iyi kondisyonda olması gerekir. Böylece, ana bölümün ilk aşamasında tekniklerin geliştirilmesi önemlidir.
 
İKİNCİ KISIM: HIZIN GELİŞTİRİLMESİ
Voleybolda tepki süresi ve hareket hızı performansın gerçekleştirilmesi için iki önemli fiziksel niteliktir. Dinamik ve motor becerilerinin kazanılması tepki hızının geliştirilmesi için birinci derecede önem taşır. Bu gelişim zorluk derecesinin ve karmaşık yapının giderek arttırılmasıyla oluşur.
 
Örnekler:
-          -         en alt düzeyden giderek artan hızda basit standart durumları çözmek
-          -         olasılık sayısını arttırarak bilinen durumları çözmek (örnek: defansın iki tipi)
-          -         beklenmedik durumları çözmek
-          -         müsabakanın gerektirdiği düzeyin üzerine çıkan durumları çözmek (örnek: top beklenmedik bir yare çarpıp öngörülemeyecek bir yere gider)
 
Hedefe ulaşmak için hız odaklı egzersizler oldukça uyarıcıdır eğer vücut yorgun değil ve maksimum düzeyde işleyebiliyorsa. Yorucu bir sürecin arkasından hıza yönelik egzersizlerin yaptırılması hızın arttırılmasına katkıda bulunmaz, onun yerine dayanıklılık hızının ve azmin niteliğini geliştirmeye yarar.
 
Bir oyuncunun oynama hızı aşırı güç ister ki bu oyuncunun maksimum kas gücüne dayanır. Bu yüzden kas gücündeki artış arttırılmış oynama hızı ile birleştirilmelidir. Bir antrenör özellikle hızlı kas kasılmasını sağlayan koşullar yaratmalıdır. Egzersizler sürdürülürken ritmi arttırmak gereklidir ama aynı zamanda da bunların teknik açıdan doğru ve etkin olduğundan emin olunmalıdır. “Şimdiye kadar edinilmiş hızdan daha fazlasını kazanmanın oyuncunun kendi iradesiyle gerçekleştiğini vurgulamak önemlidir” (Cardinal, 1978).
 
ÜÇÜNCÜ KISIM: DAYANIKLILIĞIN GELİŞTİRİLMESİ
 
Müsabakların süresi yüzünden (maraton turnuvaları veya 5 maçın üçü) hareketlerin yoğunluğundaki sürekli değişim, oyun süresinin içindeki sayısız molalar yüzünden voleybol sporu aerobik kapasiteye önem verdiği gibi bunun tam tersi de önemlidir. Böylece yük aralıklı olarak gelir ve dayanıklılık antrenmanları bu koşulları göz önünde tutmak zorundadır. Voleybolda, dayanıklılığı bir takım belirli atletik metotlarla ve teknik ve taktiksel alıştırmalarla geliştirmeliyiz. Bu ayrıca, süreklilik prensibiyle ve ara verme prensibiyle de yapılabilir. “Hepsinden önemlisi müsabakalar için belirli dayanıklılık antrenmanlarında orta ve kısa süreli mola metotları kullanılması gerekmektedir” (Cardinal, 1978).
 
Örnekler:
-          -         Kısa mola: Bireysel yükün süresi 15 saniye ile 2 dakika arasında değişir.
-          -         Orta süreli mola: Bireysel yükün süresi 2 dakika ile 3 dakika arasında değişir.
-          -         Devre antrenmanı:
-          -         Yük: vücut ağırlığının 3-5 %’i
-          -         Serilerin tekrarı: müsabaka için gerekli hareketlerin tekrarının 20-40 %’ı
-          -         Hareketin hızı – sürekliden hızlıya
-          -         Dinlenme: maksimum
-          -         Seriler: 4-6
 
SOĞUMA
Soğuma periyodu için aşağıdaki prensipleri benimseyin:
-          -         antrenman ağır bir çalışmanın sonunda aniden bitmemeli
-          -         yükte azalma veya artma kademeli olarak yapılmalı
-          -         vücudu normal işlevini yaptığı duruma dikkatli bir biçimde, yani yoğunluğu ve/veya gereken konsantrasyonu kademeli olarak azaltın. Bu, vücudun kendini toplama süresini hızlandırır ve sporcuya başka alıştırmaları veya görevleri yapması için yardımcı olur.
-          -         Antrenman süreci içinde antrenmanın kısa bir değerlendirmesinin yapıldığı hoş bir konuşmayla bitirilir.
-          -         Antrenman sahasını agresif duygularla terk etmeyin.
 
ANTRENMANIN ANALİZİ
 
Bir antrenman sürecinin pedagojik amaçlarını tamamlayabilmesi için ve antrenman sürecinin oryantasyonunun tamamen sağlandığından emin olunması için kısa da olsa bir antrenman sonrası analizi yapmak gereklidir. Antrenman eğer bir sonuç çıkarmazsak etkinliğini kaybeder. Bir antrenör sürekli, antrenman sırasında çıkarılan işle, sporcunun fiziksel ve psikolojik durumu ve performansa seviyesi arasındaki ilişki hakkında güncel bilgi ister. Antrenmanın durumunun arttırılması birçoğu sadece antrenman sırasında fark edilebilecek bir çok faktöre bağlıdır. Antrenman sonrası analiz antrenman etkinliğinin ölçülmesi ve herhangi bir problem varsa bunların saptanması için gereklidir. Bu analiz antrenmanın gelişimi ve etkinliği için vazgeçilmez hale gelir ve gelecek antrenmanları planlamaya ışık tutar.
 
ÖZET
-          -         Antrenman süreçlerinin yükü ve içeriği sporcuların türleri ve tamamlanması gereken aktivitelere bağlıdır.
-          -         Antrenörün bir antrenmanı yürütürken yapması gereken sayısız iş vardır. Eğer antrenmanı iyi planlarsa daha iyi sonuç alır.
-          -         Her egzersizde antrenör performansın değerlendirmesini yapabilmek için hedefler, başarı kriterleri ve referans noktaları belirlemelidir.
-          -         Her antrenman ısınma, ana bölüm ve soğuma bölümlerinden oluşmalıdır.
-          -         Eğer antrenman birkaç görev içeriyorsa ana bölüm aşağıdaki sırayı takip etmelidir:
-          -         1. kısım: beceri geliştirmek için alıştırmalar
-          -         2. kısım: hızın geliştirilmesi
-          -         3. kısım: dayanıklılığın geliştirilmesi
 
-          -         - Antrenman sürecinin analizi ne kadar özet halinde olursa olsun gelecek antrenmanların planlanmasına ışık tutacaktır.
 
 
 
 
 
 
BİBLİYOGRAFİ
 
COACHING ASSOC. OF CANADA – Level 1 Coaching Theory, National Coaching certification Program, Ottawa
 
Berjaud, P. – Automatisation consolidation et stabilisation du centre, Stage niveau 3. Montreal: F.V.B.Q., 1980, pp. 212-218.
 
Berjaud, P. – La préparation physique, Stage niveau 3. Montreal: F.V.B.Q., 1980, pp. 132-145.
 
Brunelle, J. – Project de recherche, Laval University, Quebec: Sumemr, 1980
 
Cardinal, C.H. – La séance d’entrainment, Niveau I. Montreal: F.V.B.Q.
 
Cardinal, C.H. – Notes de cours, D.H.F.K., Leipsiz: R.D.A., 1978
 
Pelletter, C. – Préparation d’une seance d’entrainement, Stage niveau 3. Montreal: F.V.B.Q., 1981, pp. 115-126.
 
POPESCU, A. – Les caractesitique de la lecon, Nptes de cours, D.E.P., Université de Montreal 1980.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
KOMBİNASYON HÜCUM OYUN SİSTEMİ
Zhu Jta Ming, Çin
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kombinasyon Oyun Hücum (Attack) Sistemi
 
Bu ünitenin amacı takım koordinasyonunun defans ve hücum teorileriyle bağlantılı olarak gelişimi hakkında bilgi vermektir. Ana maddeler:
1.      1.      Hücum (attack) kombinasyonlarının koordinasyonu ve
2.      2.      Hücumdan defansa ve defanstan hücuma geçiş
Defans ve hücum teorileriyle bağlantılı olan taktik prensiplerine konu içinde değinilecektir.
 
Temel olarak, bir takımın oyunun iki ana bileşeninden ve bunların birbirleriyle olan ilişkisinden haberdar olmayı öğrenmesi gerekir. Bunlar hücum ve defanstır.Özellikle bir takım iki durumla ilgilenmelidir: karşılayıcı ve servis atıcı oldukları ve hücuma kalkıştıkları durum ile potansiyel skor durumu ki bunda da servis atıp hücuma karşı sahalarını savundukları ve karşı hücumda bulundukları durumdur.
 
Bu durumlar ayrı ayrı ele alınmalıdır. Önce hücum felsefesi, servis karşılama taktikleri ve hücum koordinasyonu üzerinde yoğunlaşacağız.
 
Birçok olasılığı içeren taktikler ve değişkenler tüm takım sporlarının önemli bir parçasıdır. Bunların voleyboldaki önemi diğer bir çok spordan daha çoktur. Hücumsal taktiklerin dünya voleybolunda daha çok gelişim göstermesi önemlidir. Bu, hem bayan hem de erkek takımları için geçerlidir. Hepsi aynı gelişim hedefini amaçlarlar: yüksek kalibre Asya stili hızlı hücum artı teknik oyun varyasyonu ile güç voleybolu denen Avrupalı güçlü hücum stilinin birleştirilmesi. Giderek artan popülerliği olan ve uluslar arası bir spor olan voleybolda çekişmeyle birlikte heybetli dünya takımları sürekli artan bir mücadelenin bulunduğu bu platformda kendilerini silahlandırmak için devamlı yeni teknikler ve taktikler geliştiriyorlar.
 
Dünya voleybolunu hücum taktikleri iki değişik stile sahip olsa da bu iki stil arasındaki uçurum gittikçe daralıyor. Artan müsabaka sayısı ve ulusal ve yerel takımlar arası değişim ziyaretleri teknik ve taktik bilginin müşterek bir süzgeçten geçmesine sebep oluyor ve böylece iki stilin de birbirine yakınlaşmasını sağlıyor. Daha önceki dünya karşılaşmalarından görülen o ki, oyunların belirli baskın özelikleri önde gelen tüm takımlar hızlı hücumu ana hücum silahı olarak benimsemişler. Buradaki fikir rakibi hız ile şaşırtmak. Amerikan ve Avrupalı takımların hızlı ve esnek Asya oyun stilini ödünç aldıklarını söyleyebiliriz. Hücum taktiklerinde tüm takımlar ilerleme ve gelişim hedefleri olarak hız artı yükseklik ve güç artı değişikliğin birleşimini uygulamaya çalışıyorlar.
 
Son yıllarda dünya çapında lider olan takımların “yüksekliği” arttırmalarına rağmen hiçbir takımın sadece yükseklik artı güç avantajını ya da hız avantajını rakibini yenmek için kullanmadığını görüyoruz. İstenilen yüksekliğe ulaşıldığında her zaman bir takım, tekniğini geliştirmeye ve taktiklerinde hızı ve değişkenliği yerleştirmeye çalışır. Basitçe anlatmak gerekirse, heybetli bir takım tüm beceriler veya tekniklerin yanı sıra yüksekliğe de sahip olmalı, hızlı hücumun yanı sıra güçlü hücum da yapabilmeli. Yani dünya çapında lider olan her takım, altılı takım yıldızları galaksisinde kendine garantili bir yer edinmelidir.
 
Günümüzde bayan takımları çoktan aktif bir şekilde erkek takımlarının hızlı hücum taktiklerini uyguluyorlar. Son Dünya Kupası’nda Çin Bayanlar Milli Takımı bilinen hız ve değişken taktiklerinin dışında yarışan diğer takımların arasında fark yaratacak şekilde açık smaç (spike) hücumlarını güçlendirdiler. Çinli kızların hücumu sadece güçlü hamleler için değil aynı zamanda da değişken pozisyonlarda da işe yaradı. Son iki yıl içinde Amerikan bayan voleybolu yeni bir gelişim trendi yansıtarak üst seviyelere ilerledi. Orijinal yüksek ve güçlü smaçlarına (spike) Asya’dan “ithal” ettikleri hızlı ve çoklu değişkenliği, feit(             ) -hücum oyunlarını ve running (             ) hücumu eklediler. Aynı şekilde Rusya Federasyonu ve Küba bayanlar takımları hücumda oldukça kabiliyetli müthiş birer takım haline geldiler. Performansları günümüzün bayan voleybolunun yüksek standartlarını yansıttı.
 
Birleşmiş takım taktikleri oyuncuların bireysel hareketleriyle desteklenmelidir. Bu da oyuncuların teknik becerileri, fiziksel kabiliyetleri ve bireysel taktik kapasiteleri birleşmiş takım taktikleri açısından olmazsa olmaz koşullardır. Hücum taktikleri içimde aynı prensip geçerlidir. Takım hücum taktikleri, bireysel smaç (spike) ve pas (set) tekniklerinden daha etkili olamaz. Tıpkı bunun gibi, yüksek düzeyli bireysel smaç (spike) teknik ve taktikleri etkili bir oyun için takım hücum taktiklerini tek başına kullanımından daha etkilidir. Örneğin, bir çok takım, oyuncularının tek başlarına başarabileceklerinden daha üst süzeyde taktik oynamaya çalışırlar. Böylece oyuncularının bireysel becerileri zayıf olan bir takım komplike bir taktik sistemle oynamaz. Sonuç olarak, takım hücum taktikleri, oyuncunun bireysel smaç (spike) ve pas (set) teknik becerilerinin fiziksel kabiliyetlerinin ve zihinsel niteliklerinin geliştirilmesine ve çalıştırılmasına bağlıdır. Zayıf oyuncunun yetenekleri , takımın bileşik hücum taktiklerini sınırlar, özellikle de takımın pas yeteneklerinin gelişmiş oyunculara ihtiyacı varken.
 
Bu tip bir sistemi kullanırken izlenebilecek prensipler aşağıdaki gibidir:
1)Hücum oyunları:
a.       a.       önceden koşullanmıştır
b.      b.      sahada topun nereden geldiğine bağlıdır.
c.       c.       pasöre (setter) bağlıdır (işaret ve/veya sözel olarak)
d.      d.      hücumcuya bağlıdır (işaret ve/veya sözel olarak)
e.       e.       yukarıdakilerin çeşitli kombinasyonlarına bağlıdır
2)Öğrenmesi en kolay sistemlerden birisi pasör (spiker) ve hücumcunun üzerinden baskı alındığı zamandır. Pasör (spiker), hücumculardan gelen çağrılar gibi diğer cue(             ) ları öğrenmelidir.
3)Pasör (spiker) çağrının ilk numarası tarafından gösterilen yere topu göndermekle yükümlüdür.
4)Pasör (spiker) topu, çağırılan pasın (set) ikinci numarasıyla işaret edilen top yörüngesine koymakla yükümlüdür.
5)Bir takım tarafından kullanılan hücumun hızının ve karmaşıklığının derecesi pasörün (spiker) becerisine bağlıdır. Böylece hücum oyunlarının kesinliği pasörün (spiker) forte(             )siyle belirlenir.
6)Pasların (set) tümünün zamanlamasının (mantık ölçüleri dahilinde) sorumluluğu vurucunundur.
7)Tüm setler, A, B, C, D, ...Quick(             )  tarafından bildirilen pozisyona doğru paslanır.
Örnek:
“A Quick(             )” = ön quick(             )
“B Quick(             )” = ön quick(             )  vuruşu
“C Quick(             )” = arka quick(             )  vuruşu
“D Quick(             )” = ön quick(             )  uzun vuruşu
“E Quick(             )” = arka quick(             )  (bazen A arka diye de adlandırılır)
8)Kombinasyon oyunları filer boyunca herhangi bir yerde gerçekleşir.
(1)Temel zaman farkına dayanan oyunlar. “A Quick(             )”, “B Quick(             )”, “C Quick(             )” ve “E Quick(             )” temel zaman fakına dayanan oyunlardır.
Bu oyunlar ilk topun oyun belirleyicisidir ki bu, rakibin orta blokçusunun hareket etmesi gerektiği zaman hücumcuya pas edilmelidir.
(2)Kombinasyon hücum ayın sistemi
a)      a)      “A Quick(             )” sistemi
-          -         ön sırada iki hücumcu
                  top yolu
                  oyuncuların hareketleri
                  pasör (spiker)
 
   X            smaçör (setter)
                  blokçu (blocker)
 
 
 
 
 
 
 

 

-          -        
 
-          -         ön sırada 3 hücumcu (attacker)
 
 
 
 
 
 
 

 

b)      b)      “B Quick” sistemi
 
-          -         ön sırada 2 hücumcu (attacker)
 
 
 
 
 
 

 

-          -         ön sırada 3 hücumcu (attacker)
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

-          -         2 ön sıra hücumcusu (attacker) + 1 arka sıra hücumcusu (attacker)
 
 
 
 
 
 

 

c)      c)      “E Quick(             )” sistemi
 
-          -         ön sırada 2 hücumcu (attacker) ve 2 ön sıra hücumcusu (attacker) + 1 arka sıra hücumcusu (attacker)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

-          -         ön sırada 3 hücumcu (attacker)
 
d)     d)      “Çift Quick(             )” sistemi
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

e)      e)      tüm kişisel ve pozisyon farklarına dayanan oyunlar
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

(3) Dünya lideri bir takımın ilk oluşumu
 
a)      a)      Rusya Federasyonu:
10uncu Dünya Şampiyonasında bu takım dünya şampiyonu oldu.
Takım oluşumu: 5-1
Genellikle Shkurikhin’i Zaitzev’in (2 no) karşısına orta oyuncu olarak konur. Zaitzev Dünya Şampiyonası’nda pasördü (setter) ve dünya voleybolunun sahip olduğu en iyi pasörlerden (setter) biriydi.
Karşılamada, pasör (setter) ön sıra oyuncusu iken, Shkurikhin (5 no) arka saha hücumunu etkilemek için saklı kaldı.
Hücumda, Savin (3 no) ve Shkurikhin (5 no) ve Loor (12 no) ilk hücumcularken diğerleri de 2. ve 3. hücumculardı (attacker).
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

b)      b)      Brezilya erkekler takımı:
Takım formasyonu: 5-1
Williams Da Silva turnuvanın geri kalanı boyunca orta oyuncu olan Renan Dal karşısında pasördü (setter). Renan Dal, tüm maçlarda arka sırada büyük bir başarıyla hücumcuyu oynadı.
Karşılamada, Rusyta Federesyonu aynı taktikleri uyguladılar. Burada 6 nolu oyuncu arka sahadan hücuma kalkarken William da Silva ön sıradaydı. Ayrıca Rusya Federesyonundan 2 ya da 3 oyuncu servisi karşılayıp diğerlerini serbest hücum kombinasyonu için bıraktıklar. Amauri (8 no), De Avila (14 no) ve Rajzman (12 no) ilk hücum zamanında oynadılar ki bu sırada da Dal Zatto (16 no) ve Xando (9 no) arka saha hücumcularıydı.
 
Brezilya, son Dünya Şampiyonası’nda mükemmel hücum ve defans akrobatları sayesinde 3. oldu.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

(4) Modern, dünya düzeyine yakışır voleybolda, “havanına kontrolü” diye adlandırılan mücadele oldukça yoğundur. Bu yüzden hızlı hücum taktikleri uygulamaları da öyle olmalı. Lider takımlar cesurca arka sıradan hücum etmeyi deneyecekler ki böylece “5 adamlı hücum” sonuna kadar kullanılmalı.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
PRATİK VE ALIŞTIRMALARIN TASARIMI
Bill Neville
1968 A.B.D. Olimpiyat Takımı Yardımcı Antrenörü
1976 Kanada Olimpiyat Takımı Baş Antrenörü
1984 ABD. Olimpiyat Takımı Yardımcı Antrenörü – Altın Madalya Sahibi
Montana Eyalet Üniversitesi Baş Antrenörü
 
 
Giriş
Sporda klişe görüşler bir takımın başarısının antrenmandaki egzersizlere dayandığı düşüncesine odaklanır. Bu çok açık ve çok da doğrudur. Birçok antrenör yeterli zamanları, mekanları veya uygun tesisleri olmadıkları hissine kapılırlar. İnsanın kendisinin kontrol altına alamayacağı şeylere çok fazla zaman ayırması sakıncalıdır (kısıtlı zaman, lig ya da federasyon kısıtlamaları veya antrenman süreleri, önem verilmeyen bütçeler vs.).
 
Oyuncular gibi antrenörler de kontrol edebilecekleri şeyler üzerine yoğunlaşmalıdırlar. Tabii ki bir antrenör antrenman koşullarının iyileştirilmesi için uğraşmalıdır. Ama bir durumun yanlışlığının üzerine aşırı eğilmek antrenörün yaratmak istediği olumlu şeyleri yok etmemelidir.
 
“Antrenman” kelimesi bir takımın gelişimindeki her elemanı kapsayabilir. Sadece bir takım alıştırmaların bir araya getirilmesinden oluşmaz. Tutumu, davranış biçimlerini, iş birliğini, takım ruhunu, disiplini, fiziksel kondisyonu, teknik ve taktikleri geliştirmeye yarar. Bu elemanlar birbirlerini tamamlarlar. Bir araya getirildiklerinde “takım” dediğimiz son ürünü oluştururlar.
 
Aşağıdaki öneriler “antrenman” denilen sportif reçetenin elemanlarını inceler:
 
Tutum
Takımın tutumu antrenörde başlar. Antrenörlerin avantajı, kendilerine boy aynasında bakabilmeleri ve diğerlerinin gördüğü insanı görebilmeleridir. Bu göründüğü kadar kolay değildir. Hepimiz kendimizi diğer insanların gördüğü gibi görmekte zorlanırız. Çok öz eleştiri yapsak da yapmasak da kendimiz hakkında peşin hükümlüyüzdür. Adolph Rupp Kentucky basketbol takımının son zamanlardaki “Baron”u “hiçbir zaman düşündüğümüz kadar iyi ya da kötü değilizdir.” demişti.
 
Antrenör, takıma kendileri hakkında ne hissedeceklerini; kendilerine nasıl inanacaklarını gösterir; onlara takımın karşılaştığı değişik durumlara nasıl bakacağını öğretir. Eğer antrenör görevli memurları, düşük bütçeyi veya yetersiz tesisi suçlarsa, oyuncular da öyle yapacaklardır. Eğer antrenör hevesliyse, kendine inanıyorsa, çok zor koşullarda bile ilerleme katedebileceğine inanıyorsa takım da öyle yapacaktır.
 
Kendinize boy aynasında bakın. Diğerlerinin gördüğü kişiyi görüyor musunuz? Çünkü takımın üzerinde olumlu ya da olumsuz tüm etkiyi yaratacak olan o kişi/kişilerdir. İyi egzersizler, iyi maçlar, ve iyi bir program antrenörün günlük tutumuna bağlıdır.
 

BİR ANTRENÖRÜN TAKIMINI ÇALIŞTIRIRKEN KULLANACAĞI EN İYİ GEREÇ KENDİSİDİR. BU GERECİN EN İYİ ŞEKİLDE NASIL KULLANILACAĞINI BİLİN.

Davranış Biçimleri
Antrenman, antrenörün takımından izlemesini beklediği davranış biçimlerini geliştirecekleri ortamdır. Antrenmanın tüm fonksiyonlarının bir tasarımı olmalıdır. Antrenmanın disiplinleri ve rutinleri tutumlu olmalıdır. Eğer belirli davranış biçimleri pratike sokulursa bunlar alışkanlıklara aktaracaklardır ve tabii ki maçtaki davranışlara da yansıyacaktır. Antrenörün davranışı takımın davranışının öncüsüdür.
Antrenörün yapması gerekenler aşağıdaki gibidir:
-          -         Her zaman antrenmanı zamanında başlatmak (Bu, antrenörün antrenmandan önce her şeyin planlandığı gibi olup olmadığını kontrol etmek için orada olması demektir.)
-          -         Her zaman temiz, düzgün bir antrenör kıyafeti giymek
-          -         Her zaman kendine özen göstermek
-          -         Her zaman antrenman sürecinin anahatlarını belirlemek – tercihen bir günlük defterinde.
Oyuncuların yapması gerekenler aşağıdaki gibidir:
-          -         Her zaman antrenmanın tam saatinde orada hazır bulunmak
-          -         Antrenman jimnastiğini hazırlamak
-          -         Her zaman kişisel eşyaları düzenli tutmak (sweat-shirt, havlu vs.) ve bunları kendileri için ayrılmış yerlerde saklamak
-          -         Her antrenmandan önce zihnen hazır olmak, konsantre olmaları gereken şeylere odaklanmak
-          -         Oynanana takımı temsil edecek şekilde düzgün spor kıyafet giymek
 
Antrenman sahaları temiz, toplu ve organize olmalıdır. Bu şekliyle takımın olumlu yaklaşımını ve tutumunu yansıtmalıdır. Burası oyuncuların takım oldukları yerdir. Takım ruhunu ve bu ruhu oluşturan davranış biçimini yansıtmalı.
 
Takımın Davranış Biçimleri – Yaşam Biçimi – antrenman egzersizlerinde biçimlenir. Asıl antrenman aktiviteleri kadar günlük olarak hazırlık rutinleri de beklentilerle doğru orantılı bir biçimde tutarlı olmalıdır.
 

TUTARLI OLUN. KAZANMAYA YOL AÇICI DAVRANIŞLAR VE TAKIMIN YAPTIĞI HER ŞEYLE GURUR DUYMAYI TALEP EDİN VE UYGULAYIN.

 
Toplam Etki
“Toplam etki” antrenörlük felsefesinin temelini oluşturmalıdır. Bir antrenörün herhangi bir durumu ele alış biçimi tek başına, onunla ilgili fikir bildirmez. Olumsuz geçen bir antrenman süreci takımda kalıcı olumsuz bir etki yaratmamalıdır. Kimse tam olarak ne zaman iyi bir oyuncu, gitarist, mimar veya iyi herhangi bir şey olacağını bilemez. Gittiğimiz yere birlikte bir çok tecrübe yaşayarak varırız. Bu en çok, hedefe yönelik aktiviteleri bulunun çekişmeli sporlarda görülür.
 
Doğal “toplam etki” vardır. Takım ve onun temsil ettiği şeyler kendi tecrübelerinin toplamıdır. Antrenörler olarak tecrübeler serisi isteriz ki üretici ve olumlu olalım ve sonuç kaliteli bir program olsun.
 
Yapılan her şey “toplam etki”ye yansır. Bu olumlu veya olumsuz olabilir. Eğer antrenör özensiz, tutarsız ve disiplinsizse olumsuz tecrübelerin birikimi kendini takımda gurur eksikliği, kendine güvensizlik, ve hevessiz performans olarak gösterecektir.
 
Diğer yandan da eğer antrenör oyuncuların davranış biçimlerinde yüksek standartlar bekliyorsa olumlu tecrübeler buna yansıyacaktır.
 
Toplam etki antrenmanda kolayca gözlemlenebilir. Bir takım günü, saatleri ve bir dakikayı bile boşa harcamamalı. Çünkü bunlar geri kazanılamazlar. Eğer takım her olanağı kendilerini geliştirmek için sonuna kadar kullanırsa sonuç kendini adamanın iyi bir örneği olacaktır. Kaybedilmiş zaman, düşük beklentiler ve tutarsızlık tam ters etkiyi yapar.
 

HER ZAMAN SERGİLENMESİ BEKLENİLEN DAVRANIŞLARI TEŞVİK EDİCİ, GÜNLÜK OLARAK KULLANILABİLECEK BİR PLAN GELİŞTİRİN.

 
Fiziksel Kondisyon
İyi kondisyona sahip bir insanın tüm fonksiyonlarını daha iyi yerine getirdiği iyi bilinen bir gerçektir. Fakat bir antrenörün voleybolla ilgili olarak fiziksel kondisyona sokmanın prensiplerini iyi bilmeye ihtiyacı vardır.
 
Voleybolda dünya çapında otorite olarak kabul edilen önceki A.B.D. Antrenörü ve Brigham Young Üniversitesi’nde öğretim üyesi olan Motor Öğrenme konusunda uzman Dr.Carl McGowen yapılan sporla ilgili fiziksel becerilerin öğretimi ile ilgili bileşenler üzerine geniş bir araştırma yapmıştır. Bulduklarının çoğu ihtilaflı ve antrenman hakkındaki geleneksel fikirleri yıkabilecek cinstendi.
Dr. McGowen’ın notları:
-          -         Katılımcı ısınma bölümünden verim alabilmek için iyi kondisyonda olmalıdır.
-          -         Isınma ve fiziksel kondisyon yapılacak aktiviteyle uyumlu olmalıdır.
-          -         Isınma en az 10 dakika sürmelidir (kas ısısının dengelenmesi gerekir) ama 15 dakikadan fazla olmamalıdır (aksi takdirde glikojen depoları tükenmeye başlar).
Eğer belirli fiziksel kondisyona girme teknik becerilerden önce yer alıyorsa veya ısınma çok uzun sürer ya da yoğun olursa, beceri gelişiminin kalitesi sınırlanmış olacaktır.
 
Şüphesiz ki voleybol oyuncusunun fiziksel kondisyonu 3 saatlik bir maçtaki zıplama miktarına yetecek olması gerektiği kadar tetikte ve işleve hazır olmalıdır. Fiziksel kondisyona girme planlanmalı ve voleybolun gerektirdiği becerileri yerine getirmek için vücuttan beklenen ihtiyaçlara cevap verecek ölçüde olmalıdır.
 
Bunun yanısıra fiziksel olarak gerçekleştirilmesi zor becerilerin antrenmanının ek faydaları olur. Antrenör, sporcuyu etkin bir şekilde becerilerini sergileyebilmesini engellemeden fiziksel antrenmana sokmalı ve bunu yaparken de becerilerin gelişimi üzerine odaklanmayı dengelerken dikkatli olmalıdır.
 

KONDİSYONA SOKARKEN BELİRLEYİCİ OLUN. ISINMAYI KONDİSYONA SOKMAKLA KARIŞTIRMAYIN. KONDİSYONA SOKMAYI BECERİ GELİŞTİRMEYLE KARIŞTIRMAYIN.

Antrenmanın Belirgin Olması
 
McGowen’ın analizleri spor antrenmanın her yönünde belirginliğin kritik önemini vurguluyor. Bir aktiviteden diğerine becerilerin transferinin olanağı yoktur. Tıpkı bunun gibi, eğer bir kişi maraton yüzme yarışı için çalışıyorsa o kişi sudan çıkıp ciddi bir acı duymadan koşar. Kalp damarları müthiş çalışsa da kas kullanımı ve vücut ritmi tamamen değişiktir.
 
Kasları tekrar tekrar aynı hareketle çalıştırmalıyız (motor programlar) ve beceriye yönelik aktivitelerde hız dereceleri gereklidir.
 
Bu gerçek, öncülük eden oyunların düşünce sistemlerini, bir aktiviteden öbürüne beceri geçişini ve spor dalıyla ilgili olmayan alıştırmaları destekleyen fikirleri çürütür.
 

ARAŞTIRMALAR GÖSTERMİŞTİR Kİ BİR BECERİNİN GELİŞTİRİLMESİNİN EN ETKİLİ YOLU BUNUN İLERİDE KULLANILACAK OLAN AKTİVİTEDE OLABİLDİĞİ KADAR BELİRGİN BİR BİÇİMDE TEKRAR ETTİRİLMESİDİR.

 
Tanımlar
Hareketler: Fiziksel beceriyi uygulamak için gerekli olan Vücut Mekaniği.
 
Beceri: Bir fiziksel görevi yerine getirmek için gerekli büyük hareketleri duruşlar ve birbiriyle ilgili daha ufak hareketler serisi.
 
Tekrar: Bir becerinin başarılı bir şekilde yapılması.
 
Set: İstenen sayıda yapılan tekrarlar serisi.
 
Alıştırma: Bir veya birkaç antrenör tarafından yakından izlenen ve bireysel becerilerin istenen tekil etkiyi yaratacak takım becerilerine dönüşmesi için tasarlanmış ölçülmüş setler serisi.
Antrenman: Önceden belirlenmiş performans hedeflerine dayanan mantıklı bir ilerleme süreci içinde yoğrulmuş bir alıştırma serisini içeren programlanmış zaman dilimi.
 
Mevsim: Karşılıklı etki için tasarlanmış antrenmanları ve yarışmaları içeren ve takvim üzerinde programlanmış zaman dilimi.
 
İyi Bir Antrenman İçin Gerekli Olanlar
Bir alıştırmanın ve antrenmanın etkili ve etkin olabilmesi için bazı elemanlar gereklidir:
 
Antrenörün Becerileri
1. Hareketler ve becerilerle ilgili yeterli bilgi düzeyi
2. Eğitim teknikleri için ileri düzeyde hazırlanmış prensipler listesi
3. Teknik becerilerin taktik uygulamasıyla ilgili yeterli bilgi düzeyi
4. Eğitim prensipleri ve fiziksel kondisyona sokmakla ilgili yeterli bilgi düzeyi
5. Yaratıcılık
6. Organizasyonel beceriler
7. İletişim Becerileri
 
Tesis ve Gereçler
8. Her oyuncu için en az iki top
9. 6 oyuncu başına bir file ve saha
10. Kenar çizgileri veya bitiş çizgileri sonrasında en az 30 feet ve duvara en az 20 feet yakınlık.
11. Senoh (             ) veya ona eşit standartlar
12. Filelerin kırılmaz antenleri olmalı
13. En az 24 top alan tekerlekli bir sepet
14. Alanı ve orta sahayı kurma kolaylığı
15. 25-40 metre yüksekliğinde tavan
16. İyi ışıklandırma
17. depolanmış gereçlerin minimumu ve duvarların keskin kenarlarına takılacak gereçler vs.
18. İyi durumda olan antrenman gereçleri (zıplama, fiziksel ve teknik kullanım için)
 
Oyuncuların ve Kadrodaki Personelin Sorumlulukları
19. Oyunculara antrenman yaptırılmalı
20. Tüm ısınma ve oyuncuları ilgilendiren diğer gereçler düzgünce saklanmalı
21. Antrenman kıyafeti
22. (Antrenörler antrenör kıyafeti içinde olmalılar)
 

TAKTİK OLARAK, OYUNCULARINIZI TEKNİK OLARAK UYGULAYAMAYACAKLARI BİR ŞEYİ ONLARA ÖĞRETMEYİN.

 
Her antrenmanın bir konusu olmalıdır. (Örneğin: defansla ilgili, hücumla ilgili, bilinmesi gereken temel konular, oyun planının gözden geçirilmesi, “kalp” geliştirme vs.)
 
Her antrenmanın bir temposu olmalıdır (Örneğin: yoğun, oyun hızı, yavaş, öğrenme)
 
Her antrenman mantıklı bir ilerleme göstermelidir (Örneğin: bireysel beceriler ve müsabaka seviyesinde (taktiksel) hareketten uygulamaya geçiş)
 
Alıştırmalar da buna göre tasarlanır.
 
Alıştırmaların Tasarlanması
 
Alıştırmalar aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
 
1. Öğretme:
Yavaş. Oyundaki gibi olması şart değildir. Mekanikle bağlantılı olmalıdır. Dikkatle incelenmelidir. Hareket paternlerinin belirgin olması beklenir.
 
2. Süratli
Hızlı tempo. Kısa sürede birçok kontakt içerir. Yakından izlenir – zaman hareketi.
 
3.Çılgınca veya kriz halinde
Çok hızlı tempodur. Stresli durumlarda becerilerin uygulanışına ve bağırsak tahammülüne odaklanır. Toplamda veya bir sırada x kere başarılı tekrar beklenir.
4. Oyun akışında
Tüm takım alıştırmaları ve üçe karşı birli oyunla. İki veya daha çok becerinin bileşimi. Hızlı-orta düzeyde tempo gerektirir. Yakın gözlem. Bir sırada başarılı tekrarlar. Toplamda başarılı tekrar.
 
Alıştırmaların Ölçümü
Zamanlı
Başarılı tekrar hedefi
Bir sırada başarılı tekrar
İstenen miktarda başarılı tekrar içeren zaman dilimi
Bir sırada belli sayıda başarının tekrarı hedefi
Çaba gösterilmediği için oluşan hatalara eksi verildiği başarılı tekrarlar
Sporcunun meni
 
Alıştırmalarla İlgili Anket
3.      3.      Etkin miydi? belirlenen sürede kaç kere topla kontak kuruldu – Orijinal akış
4.      4.      Performans kalitesi gerektiriyor mu? Nasıl ölçülüyor? Üretim hedefleri meydan okuyucu türden mi?
5.      5.      Herkesin katılımını sağlıyor mu? Oyuncuların rolleri nedir?
6.      6.      Oyunla bağlantılı mı?
7.      7.      Dinlenme – çalışma zamanı orantısı nedir?
8.      8.      İlginç mi?
9.      9.      Ölçülebilir mi?
 
Alıştırmalarla İlgili Diğer Unsurlar
Her alıştırmanın bir takma adı olmalıdır ki minimum açıklama gerektirsin.
 
Antrenmanın Genel Aşamaları
Takım Oluşturma (Bağlılık, ortak ruh veya zihin gücü, disiplin)
Toplam etki
Arttırılmış fiziksel kondisyon
“Takım kişiliği”
 
Bazı Genel Alıştırma Türleri
  1. 1.      Isınma
Vücut ısısını yükseltme.
Hareket alanı
Kardiyo vasküler (Zıplama)
Teknik
 
  1. 2.      Altyapı çalışması
Bireysel temellerin ilerletilmesi
 
  1. 3.      Ortak çalışma
2 ya da daha çok oyuncuyla gerçekleştirilen bireysel temellerin kullanımıyla alıştırma yapılması
 
  1. 4.      Takım çalışması
Takım alıştırmalarını uygulama teknikleri ve ikinci ve 3. aşamalarda kullanılan beceriler
  1. 5.      Stresli Çalışma
Bireyler veya takımla yüksek ve kriz tempolu alıştırmalar
 
  1. 6.      Fiziksel Kondisyona Sokma
Zıplama antrenmanı
 
  1. 7.      Soğuma
 
Bazı Genel Alıştırma Türleri
1.Bireysel Alıştırmalar – Öğretim (bazı aktiviteler bu paternlerle yürütülebilir)
Özellikler
-          -         Her oyuncu için bir top
-          -         Ayrıntılı hazırlanmış gereçler gerektirmez
-          -         Topu kontrol etme eğitimi
-          -         Oyunla bağlantısı yok
-          -         Motor paterniyle bağlantılı
-          -         Kısa sürede birçok tekrar
2. İkili alıştırmalar - Öğretim
Özellikler
-          -         İki kişiye bir top
-          -         Ayrıntılı hazırlanmış gereçler gerektirmez
-          -         Oyunla bağlantısı yok
-          -         Çok tekrar
-          -         Top kontrolü üzerine yoğunlaşma
-          -         Oyuncular arasında bazı koordinasyon biçimlerini öğretir
 
3. Üçlü
Özellikler
-          -         Üç kişiye iki top
-          -         Kullanım esnekliği
-          -         Bir beceri üzerinde odak
-          -         Kısa sürede birçok tekrar
-          -         Oyuncular beraber çalışmaya başlarlar
Örnek:

Hedef oyuncu
Sekme
Çevirici
Aktif oyuncu
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

- Serbest top pas çalışması
 
- “Top çevirici” topu aktif oyuncuya atar (underhand(             )), böylece kendi konumunu ayarlar veya hareket eder. Aktif oyuncu forarm(             )  topu hedefe atar. Hedef oyuncu topu çeviriciye sektirerek atar böylece top sekerek çeviricinin kalça hizasına gelir. Aktif oyuncu bir önceki topu hedefe attıktan hemen sonra top çevirici ikinci topu ona atar. Bundan sonra oyuncular yer değiştirirler.
 
Elmas Biçimli Alıştırmalar - Öğretim
Özellikler
-          -         Merkez alıştırma
-          -         Tüm oyuncuları içerir
-          -         Yüksek tempolu
-          -         Birçok beceriyi içerir
-          -         Süre kısıtlaması var
 
(Solda şekil var.)
Örnek:
Antrenör (C), topu 2 numaralı oyuncuya atar. 2 numara başlangıç pozisyonunda file önünde duran ve antrenörün topu atmasıyla geri çekilen 3 numaraya pas atar. 3 numara topa vurur. 3 numara topa vurduktan sonra 4 numaralı pozisyona kayar. Antrenör bunun hemen arkasından 1 numaraya pas atan 2 numaraya ikinci bir top atar. 1 numara topa vurur ve 2 numaraya kayar. İki topu pas atan 2 numara 3 numaraya kayar. 4 numara 2 topu da havada yakalar ve bunları antrenöre götürür ve 1 numaraya kayar. Bir blok eklenebilir. Antrenör 2 numaradan toplara vurabilir ve 1 numara topu pas atabilir veya dig (                     ) edebilir vs.
 
Shuttles (                         )
Özellikler
-          -         Topu ele alma
-          -         Bir çok hareket içerir
-          -         Oyunla bağlantılı değildir
-          -         Bir shuttleda (                         ) 3 - 5 oyuncu gerekir
Örnek: (Şekil var)
 
Üçlü Dalgalar
Takım oyununda kullanılmak üzere takım fonksiyonlarıyla bireysel becerileri birleştirmeyi öğretmenin en iyi yolu üçlü gruplar halinde bir takımın gerektirdiği tüm alıştırmaları çalışmakla mümkün olur.
 
Özellikler
-                                  -                                 Bir çok beceri birbiriyle uyumla halde kullanılır
-                                  -                                 Oyunla bağlantılıdır
-                                  -                                 Oyuncular belirli taktik pozisyonlarda istenildiği gibi yerleştirilerek çalışılabilir
 
Örnek: Dalgalar
-          -         A sahasındaki oyuncular antrenörün istediği hücum becerilerini geliştirirler
-          -         B sahasındaki oyuncular defans becerilerini geliştirirler
-          -         Başarılı tekrarların yapıldığı X süre sonra oyuncular defanstan hücuma “dalgalanırlar” (1. oyuncu 2. ye/ 2. oyuncu 3.ye vb.)
-          -         Oyuncuların etrafları oyunun bir alıştırmasında dört ana eleman üzerinde beraber çalışacakları oyuncularla sarılmıştır.
 
 
(şekil var)
 
 
 
 
 
 
 
YUKARIDAKİ ALIŞTIRMA TASARIMLARI ÖRNEKTİR. BUNLAR GİBİ BİR ÇOK ALIŞTIRMA VARDIR: SİZ DE KENDİNİZ YUKARIDA BELİRTİLEN PRENSİPLERE UYAN ALIŞTIRMALAR YARATABİLİRSİNİZ.
 
Son Olarak Bazı Önemli Noktalar
-          -         Her alıştırma tekrarı kendi doğal sonucunu doğuracak nitelikte olmalıdır. (Oyuncular her topu dışarı gönderecekleri kadar oynatılmalıdır.)
-          -         Alıştırmaların oyuncular tarafından belirlenen takma adları olmalıdır.
-          -         Antrenman beklenilen oyun davranışlarının temposunda, hatta iki katında olmalıdır.
-          -         Antrenman çekişmeli geçmelidir. Yarışma ruhu geliştirilmesi gereken bir beceridir.
-          -         Antrenman problemlerin ortadan kaldırılması gereken bir platformdur. Oyuncularınızın çözmek zorunda olacağı olumsuz koşullar yaratın. Bu gibi durumlarla maç yerine antrenmanda çözüm bulmak daha iyidir.
-          -         Alıştırmaların her zaman (ne kadar uzun sürerse sürsün) başarıyla sonuçlanmalıdır.
 
Antrenman Kuralları
 
Antrenmanın Amacı:
 
Takımı maçlarda karşılaşılabilecek her duruma hazırlamak.
 
Bir grup bireyi bir takım haline dönüştürmek.
 
Hem bireylerin hem de takımın kendi maksimum kaynaklarını keşfedebilecekleri tecrübeler kazandırmak.
 
Antrenmanın İşlevi:
Antrenmanın işlevini en etkin bir biçimde yerine getirebilmesini sağlamak için oyuncular temel pratik tekniklerini doğru bir şekilde yerine getirmeliler.
 
  1. 1.      Topu tutmak – Bir alıştırma sırasında antrenöre verilen top antrenörün kalçasında dayalı durmalıdır. (Eğer solaksa top sol kalçasına dayalı durur, sağ elini kullanıyorsa sağ kalçasına)
  2. 2.      Top sektirmek – Bir oyuncunun başka bir oyuncuya topu sektirerek atması gereken bir alıştırmada topu atan oyuncu bunu bir kere sektirerek yapar ve böylece top sektikten sonra, topu alan oyuncunun bel hizasına gelir.
  3. 3.      Topu havada yakalamak – Eğer mola arası değilse, oyuncular topu havada yakalama çalışması yapan takım arkadaşlarını korumak için pozisyon almalıdırlar.
  4. 4.      Topu atmak (havaya) – eğer bir alıştırma topun havaya atılmasını gerektiriyorsa, bu iki elle omuzdan aşağıda yapılmalıdır (Rick Barry’nin serbest atış yüzdesiyle NBA rekorunu kırdığı serbest atış tekniği gibi).
  5. 5.      İletişim – Tüm belirli iletişim cümlecikleri veya kelimeleri antrenmanda kullanılmalıdır.
  6. 6.      Efor – Yapabildiğiniz kadar kendinizi zorlayın. Kendinizi ölçmeyin.
 
Kurallar:
                  1. Antrenör tarafından söylenmedikçe antrenman sırasında bir kenarda oturulmaz.
2.      2.      Antrenman her zaman saatinde başlar.
3.      3.      Herhangi bir memnuniyetsizlik veya korku ifadesine müsamaha gösterilmez. Oyuncu oturtulur veya antrenmandan çıkartılır. Bir müsabaka sırasında veya başka bir zaman duygusal kontrolün elden bırakılmasına müsaade edilmez. Kontrollü antrenman sırasında alışılmalı.
4.      4.      Herhangi bir terapi gerekiyorsa antrenmandan önce yapılır. Bir antrenör antrenmanın başlangıç saatinden yarım saat önce bu tür özel görüşmeler için vakit ayırır.
5.      5.      Oyuncular (ve personel) sadece takıma ait antrenman kıyafeti giymelidirler.
6.      6.      Kendinizi her antrenmana elde edeceğiniz tecrübeden neler çıkartacağınızı düşünerek zihinsel açıdan hazırlayın. Antrenmana bu yöntemle başlayın!
7.      7.      İlk ve son sıralama hariç, bahsedilen sıralamadaki son oyuncu 10 mekik, rolls
(                             ) veya şınav vb. çeker.
8.      8.      antrenörün verdirdiği su veya dinlenme molası haricinde antrenman süresi boyunca koşun ve tempolu yürüyüş yapın.
9.      9.      Her zaman havadaki kendi topunuzu kendiniz yakalayın. Hiçbir zaman başka bir gruptan veya ikiliden sizin topunuzu yakalamalarını istemeyin.
10. 10. Alıştırma esnasında topu havada yakalarken topun yön değiştirmesine izin vermeyin.
11. 11. Eğer antrenmanı terk etmeniz gerekiyorsa bunu antrenöre söyleyin.
12. 12. Antrenman sırasında topa dokunduğunuz her zaman “top” ya da “bende” diyin.
13. 13. Bir alıştırma sırasında topun arkasından gitmediyseniz o alıştırmayı tekrar edin. Hiçbir zaman topun arkasından gitmemek için sebep yoktur.
14. 14. Takım arkadaşlarınız yorucu bir alıştırma yapıyorlarsa onları cesaretlendirmelisiniz.
15. 15. Eğer antrenmana gecikir veya antrenmanı kaçırırsanız sorumlu görevliye haber verin.
16. 16. her hafta dört kişilik bir grup sahayı hazırlamakla görevlendirilir. Saha antrenmanın başlangıcından 15 dakika önce hazır olmalıdır.
17. 17. Oyuncular sakatlanmaları veya hastalık durumlarını teşhis konar konmaz antrenörlere bildirmelidirler.
VOLEYBOL OYUNCULARININ PSİKOLOJİK NİTELİKLERİ VE BUNUNLA İLGİLİ EĞİTİM
 
ZHU JYA MING
Çin
 
  1. 1.      Voleybolculardan Beklenen Psikolojik Nitelikler
 
İyi bir voleybolcunun sahip olması gereken temel psikolojik nitelikler nelerdir?
Buna iki açıdan bakabiliriz: Bir: oyuncunun sahip olması gereken zihinsel veya psikolojik nitelikler, voleybol teknik ve taktiklerinde ustalaşmak için ihtiyacı olan temel niteliklerdir. Bunlara boşluk bilinci; zaman bilinci; görüş ve hareket hissi – algılama bilinci; top hissi veya duygusu; kendini verme kabiliyeti ile dikkat gücü veya konsantrasyonu; hareket hafızası; işlevsel düşünme vb. dahildir. İki: Yarışma kazanma ve kaybetmeyle ilgili daha karmaşık zihinsel veya psikolojik durumlar ve niteliklerdir. Örneğin: yarışan oyuncunun kendine güveni, ruh hali, istek gücü veya azmi, bağımsız düşünebilme yetisi (sportif zeka veya sportif beceriklilik) vb.
 
Şimdi de sonraki aşamayı – oyuncunun asıl maç sırasındaki zihinsel durumunu veya psikolojisi – oyunculardan ne gibi psikolojik ve zihinsel nitelikler beklendiğini ve bunların nasıl geliştirileceğini çalışalım.
 
1.      1.      Yarışmalar Sırasında Oyunculardan Beklenen Psikolojik Nitelikler
a.       a.       Sağlam, kalıcı, yüksek enerjili ruh hali.
Ruh hali bastırılmış da olsalar duyguların yoğun ifadesidir. Engelleri ortadan kaldırmaya yarayan, davranışları sağlayan ve yönlendiren sağlam ve kalıcı nitelikleri olan tecrüblerde yansıtıldığı gibi ayarlayıcı ve düzenleyici işlevleri vardır. Olumlu ruh hali, aktivite ve egzersizler için gerekli kapasiteyi yükseltir ve güçlendirir. Olumlu ruh hali artınca iç salgılar artma eğilimi gösterdiği, kan basıncı yükseldiği, kan şekeri yükseldiği, kandaki oksijen yükseldiği, kaslar gerginleştiği ve böylece vücudu zorunlu durum için hazır bir duruma girdiğinden kapasite güçlenir.
Voleybol müsabakaları yoğun, vahşi çatışma ve yüzleşmenin ortasında gerçekleşir. Oyun sporcuların gayretle sıçramalarını, sekmelerini, zıplamalarını, hızla koşmalarını, smaç ve öldürücü vuruş için cesurca hamle ve dip (                  ) yapmalarını, bloğa çıkmalarını ve savunma yapmalarını, topu karşılamalarını ve ele geçirmelerini gerektirir. Kalıcı, yüksek ruh hali ile tüm bu teknikler ve oyunlar bir antrenmanda olduğu kadar maçta da sergilenebilir. Diğer taraftan eğer ruh hali düşükse, sporcunun organizması pasif bir durumda olur ve böylece aktivite, egzersiz manevra kapasitesini düşürür; sonuç olarak bunlar zayıf smaçlara, alçak sıçramalara, zıplamalara ve sekmelere, yavaş koşuya ve hareketlere sebep olur. Savunma oyunlarının diğer türlerinde olduğu gibi blokta da hatalar oluşur. Şanslıysalar puan kazanılır, ama şanssızsalar oyun bitmeden kaybedilir. Skor, beklentilerin ve yüzdelerin üzerinde çılgın bir yükselişe veya inişe geçebilir.
 
Voleybol takım oyunudur. Her oyuncu sahanın belli bir bölgesinden sorumludur ve yapacak belirli görevleri vardır. Maçta birinin yerine başkası sürekli suretle alınamaz. Bu yüzden takımda sadece bir oyuncu bile düşük bir enerjiyle oynuyorsa, olumsuz ve sabit olmayan bu ruh hali belirli bir bölge veya zincirin belirli hatalarını olumsuz yönde etkileyecektir ki bu da takımın oyununa ve skoruna etki eder.
 
b.      b.      Yılmaz mücadeleci ruh
Mücadeleci ruh veya azim, aktif müsabakalarda iç veya dış güçlükleri yenme kabiliyetinde kendini gösterir. Voleybol oyuncularının özellikle otokontrol veya otosınırlamanın yanı sıra azim veya kararlılık, istek gücü veya dayanıklılık gibi niteliklere gereksinimleri vardır. Antrenör Yuan Wei-Min kaptan Ahang Yong-Fang ile yaptığı bir konuşmada: “Maçta smaç vururken tereddüde düştüğün anda koşma hareketin yavaşlar. Bu tür durumlarda ne önceden çalışılmış taktik oyunları yürütmek için yeteri kadar cesaret gösterebilirsin, ne de yarı gönülsüz yaptığında bunlar başarılı olur.” demiştir.
 
En kısa voleybol maçının süresi yaklaşık 45 dakikadır ve yakın çekişmeli geçen en uzun maç iki saatten fazla sürebilir. Zıplamaların ve sekmelerin sayısı, arm-swings (                     ), vücut hamleleri, atışlar ve düşüşler ve daha birçoklarının sayısı 1000’i geçebilir; rakipler her devredeki her oyun-vuruşunda 5 - 6 dan az olmaz. Enerji tüketimi oldukça fazladır. Bu yüzden oyun oyunculardan dayanıklılık, yorgunluktan korkmamayı ve bitişe kadar savaşmayı bekler. Güçlü istek ve dayanıklılık nitelikleri olmadan iyi skorlar elde etmek imkansız olmasa da çok zordur.
 
Yakın mücadele içeren önemli maçlarda skorlar genellikle see-sawdur (                         ) ve takımlar rakibin karşısında sürünürler. Bu tip durumlarda oyunculardan sabır ve azim beklenir ve acelecilik ve sabırsızlığın önlenmesi gerekir. Saha kenarındaki amigolar ve takım hayranları, olumsuz tahrikler, sahaya ve toplara yabancılık ve benzeri koşullar oyuncuların ruh hallerini olumsuz yönde etkiler. Tüm bu sık rastlanan durumlar, yukarıda bahsedilen dış etkenlerin getirdiği olumsuz koşulların üstesinden gelebilmeleri için oyuncuların oldukça yüksek otokontrollü, otokısıtlama zihin yapısına sahip olmaları gerekir.
 
c.       c.       Kazanmak için kendine güven ve azim
Sadece kendine güvenmekle kişi bu olumsuzlukların üstesinden gelebilir. Örneğin, Çin-Amerika final maçlarından birinde Çinli oyuncu Lang Ping’in tecrübesi kendine güvenmenin önemini vurgulayan bir örnek oldu. “Maç başlar başlamaz çıkıp çılgınlar gibi savaştık! (tam olarak bu kelimeleri kullanmadı tabii ki). Rakibimiz 8:4 öndeydi. Ama biz endişelenmedik. Çok çabaladık ve puan ardına puan alarak onları yakaladık ve sonunda 15:8 yendik! Ama ikinci maçı sadece iki puanla kaybettik. Yine de kendimize güveniyorduk. Son maçtan sonraki skor 3:2 idi ve biz kazanmıştık. Eğer kendimize güvenimizi kaybetseydik ve pasifleşseydik maçı kaybetmemiz işten bile değildi.” dedi.
“Kazanmalıyım inancı” dediğimiz şey rakibi hafife alıp dikkatsiz davranmak demek değildir. Bu, mantık dışı bir optimizm olurdu. Rakibinizi iyi kondisyonlu ve en iyi koşullara sahip, gelişme gösteren bir takım olarak görün ve stratejik ve taktik ölçümlerle onların yeteneklerini veya avantaj puanlarını bastırmak için kendinizi ayarlayın ki değişen koşullarda bile galibiyetin yollarını açın. Fakat, eğer güçler arasında büyük bir fark varsa ve açıkça sizin takım daha zayıfsa yapılacak şey rakipten korkmadan en iyi performansı sergilemek, her top ve sayı için çok uğraşmaktır. Bu aynı zamanda güvenin tanımıdır. Bazen sürprizler, hatta mucizeler gerçekleşir. İki takım arasındaki fark az olduğu zaman veya rakibinizden sadece biraz güçsüzseniz, kendine güven başarıya götüren yol olur.
 
d.      d.      Hızlı, keskin ve içe bakışsal düşünce gücü
Bir voleybol maçında durumlar sadece fiziksel savaşı gerektirecek şekilde değil aynı zamanda zeka savaşı gerektirecek şekilde de çabucak değişir. Her oyuncunun sakin ve keskin, bağımsız çözümler üretebilecek, hatanın nerede olduğunu saptayabilecek ve içinde bulunulan olumsuz durumu tersine çevirecek yollar bulan bir zekaya sahip olması gerekir. Ayrıca puan kazandıracak faktörleri algılayabilmeli ve kazanmaya giden süreyi uzatabilmeli. İyi bir oyuncu rakibin taktiklerini kısa sürede kavrayabilmeli ve kendi takım arkadaşlarıyla taktik açıdan aynı anlayışta çabucak birleşebilmeli. Antrenöre her sette taktik vermesi için sadece iki mola hakkı verildiğinden oyunların çoğu ve ayarlamalar oyun esnasında oyuncular tarafından yapılır. Bu yüzden sürekli değişen zorunlu hallere çözüm bulmak için her oyuncunun bağımsız düşünebilmesi ve bunları uygulatabilmesi gerekir. Örneğin: Zhang Yun-fang sadece 1.74 m.dir. Neden dünyanın en iyi smaçörlerinden biri olarak kabul edilir? Cevap kendi sözlerinde aranabilir: “Diğerleri uzun ama ben hızlıyım; diğerleri güçlerine güveniyorlar bense değişkenliğe.” Bu iki temel konuda çok çalışıştır: “hız” ve “değişkenlik”. Ek olarak, müsabakalar sırasında gayretle kafasını kullanmıştır.
 
e.       e.       Sahadaki oyuncuların Psikolojik niteliklerinin karşıt dengesi
Maç sırasında yarışmacıların huyları ve tabiatları dengeli olmalıdır; “yumuşak ve esnek” yanları “katı ve yılmaz” yanlarla dengelemek, “vahşi ve mülayim” yanlara karşı “sert ve sıkı” yanları ortaya koyarak dengelemek gerekir.
 
Oyun kaptanı zihinsel ve psikolojik açıdan diğerlerinden üstün niteliklere sahip olmalıdır. Eğer tüm oyuncular “saldırgan”salar, “kaplan gibi cesursalar” oyun aleyhlerine gelişir çünkü acele etmeye eğilimlidirler, sabırsız olurlar ve gereksiz, zamansız riskler alırlar. Eğer altısı birden “fazla dikkatli ve temkinli” iseler mücadele gerektiren durumları kurtaramayabilirler. Hayati dakikada “eller soğur ve yumuşar”. Bu yüzden ılımlılıkla katılığı, katılıkla esnekliği, oyundaki birleştirerek zor ve karmaşık durumların üstesinden daha iyi gelinebilir ve tüm takımın zihinsel ve psikolojik açıdan dengelenmesi sağlanır.
 
2.      2.      Oyuncunun psikolojik niteliklerinin yükseltilmesinin eğitimi
Daha üstün psikolojik niteliklerle demek istenen şey teorik konseptleri bu niteliklere dikkatle bakarken (bunları eğitme ve geliştirme arzusu ve sonuçta bir alışkanlık olarak davranışlara yerleştirme) genel anlamda da kuşatır. Bu üstün nitelikleri kazanmak ve ileriye götürmek bu temel elemanların ortak işlevlerini gerektiren kapsamlı bir süreci teşkil eder. Özellikle, örneğin daha çok istek duymak veya daha fazla istem gücü, istek veya istem gücü konseptinin hem niyetinin hem de bunun uzantılarının kavranmasını, spor müsabakalarında bu tip bir istemin gücünün algılanmasının önemini ve hem kendini kuvvetli isteğe sahip biri olarak yetiştirme isteği hem de bu tip kuvvetli istem gerektiren müsabakalarda davranış kalıbı haline gelmiş istem gücüne örnek teşkil etme isteğini içerir. Psikolojik eğitim nitelik formasyonu üzerine oturtulmalıdır. En iyi sonuçları elde etmek için, diğer programlarla birlikte yürütülmelidir.
 
Psikolojik eğitim aşağıdakileri temsil eder:
 
a.       a.       Motivasyonu geliştirmek ve yükseltmek ve spor motivasyonu
Motivasyon insanları belirli bir hedefe ulaşmaları için hareket etmelerine teşvik eden asıl sebebi ima eder. Teşvik edici öğeye ne kadar çok çağrışım yaparsa o kadar uzun süreli ve büyük heves oluşur ve sporcuların katılımı artar, istek ve azim o kadar kuvvetli olur ve mücadele ruhu o kadar yükselir. Normalde sporcuların hepsinin sporla uğraşmak için belirli bir motivasyonu vardır. Fakat bu yine de geliştirilmelidir. Düşük, az ya da çok kaba bir motivasyon yönlendirilmeli ve daha yükseğe ve soylu zeminlere çıkarılmalı. Kısa süreli, geçici motivasyon sebepleri uzun süreli, kalıcı sebeplere dönüştürülmeli.
Örneğin: Takımın mücadele hedefi için şema veya program veya uzun dönem planı. Bir milli takım için sonraki plan bir takım dünya şampiyonalarını veya altın madalyaları kazanmak olabilir.
 
b.      b.      Elde etme ve takım gururunu geliştirme, başarı ve bağlılık
Bir sporcu bir takımın veya grubun temsilcisidir. Bireysel davranış ve yapıp etmeler tüm grubu ilgilendirir. Ve bir takımın zaferi ve malubiyeti, inişleri ve çıkışları bireyler iderinden etkiler. Böylece, birey grubun zaferine veya düşüşüne kendisininmiş gözüyle bakmalıdır. Şampiyon olmak konusunda tepkisiz kalanlar görevlerini yerine getiremeyen sporculardır. Bir sporcu zafer için hiç ya da çok az bir umut olsa da elinden geleni yapmalıdır. Bir sporcu eğitilmiş ve organize olmuş bir takımın parçasıdır. Malubiyet kaçınılmazda olsa, oyuncular organzie bir direniş içinde “dişlerini sıkmalıdırlar”. Çaba göstermeden hedefe varmaya çalışmak kötü bir lekedir ve buna müsaade edilemez.
 
c.       c.       Diyalektikte eğitim
Voleybol oyunlarında çelişkilerden oluşan ikilemler oyuncuların kafasında belirir. Bu ikilem gruplarına doğru, anlayarak ve özen göstererek yaklaşılırsa bunlar, oyuncunun isteğini veya mücadele ruhunu geliştirmesinde yardımcı rol oynarlar.
-          -         Güç ve zayıflığın göreceli faktörler veya koşullar olarak müşterek transformasyonu ile ilgili bir bakış açısı geliştirmek.
Sadece güçlü veya sadece zayıf olunmaz. “Mızrağın” olduğu yerde “kalkan” da vardır. Hücum silahının olduğu yerde defans yolları da vardır. Defans ne kadar sıkı olsa da, mutlaka avantaj yaratacak boşlukları vardır. Rakip ne kadar güçlü de olsa zincirin halkalarından birinde zayıf taraflar vardır.
Teknik ve fiziksel güç tabii ki kazanmada veya kaybetmede temel faktördür. Ama psikolojik faktörler, iyi stratejik ve taktik uygulamalar da önemli rol oynar. Psikolojik faktörler gücü zayıflığa ve zayıflığı güçlülüğe dönüştüren hayati önem taşıyan koşullar veya sebeplerdir. Kendine tam güven ve mükemmel mücadele ruhu zayıflığı güçlülüğe dönüştürebilir. Tam tersine düşük moral, hevesin azlığı da gücü zayıflığa dönüştürebilir. Genellikle güçlü ve iyi takımın kazanma olasılığı yüksek olsa da zayıf bir takımın güçlüyü yendiği durumlara az rastlanmaz. Skorunuz geride kalsa da bu, yenildiğiniz anlamına gelmez ya da önde olsanız da o maçı aldığınız anlamına gelmez. Güçle zayıflığın bir anda yer değiştirebildiğini bilmekle “rüzgarla işbirliği yapıyorsanız” (öndeyseniz) sağlam ve açık bir zihne kavuşur ve “rüzgara karşı gitseniz” (kaybediyorsanız) de hala zafer için mücadele edebilirsiniz. Böylece her iki durumda da psikolojik olarak baskıya karşı koyabilirsiniz.
 
-          -         Zafer ve malubiyete karşı doğru tutumlar oturtmak.
Kaybetmeye veya kazanmaya karşı farklı tutumlar içinde olmak yan faktörlerle birlikte farklı ruh hallerine sokabilir. Her iki duruma karşı doğru tutumu edinmek tutarlı bir ruh hali içine girmeyi kolaylaştıran faktörlerden biridir. Kazanmak veya kaybetmek geçici veya göreceli durumlar olarak görülmelidir. Tamamen kazanmış olmak, sakin, açık ve tutarlı bir bakış açısı gerektirir. Eğer yenilirseniz, tecrübelerinizi gözden geçirin ve bunlardan ders alın.
 
-          -         Rakibin ve kendinin taktiri.
Sonsuz inanç veya güven kişinin davranışsal yapısının ana hatlarını oluşturur. Güvenden kastımız, etraflı bir “kendine güvenme” halidir. Voleybol oyuncularının inanç ve güvenleri kendi güçlerinin, becerilerinin, tekniklerinin, teknik oyun yapılarının ve stillerinin farkında oluşlarının üzerine yapılandırılır. Kendine güven kesinlikle kör bir optimizm anlamına gelmez; bu bilimsel bir netice olmalıdır. Zaferin sebeplerini iki açıdan aranabilir: göreceli kalıcılık ve dönüşüm olasılığı. Problemleri sabit bir tutum benimseyerek karşılamayın. Hem o günkü baskın koşulların net bir portresini edinin, hem de altyapıdaki potansiyel portreyi gelecek adına görmeye çalışın. Kişinin kendini var olan genel şartlar içinde bilmesi gerektiği kadar dış etkenlerin yarattığı etkilerin sonucu olan değişimleri de görmelidir. “rakip ve ben” kavramında yapıp edilebilenleri ve eksiklikleri analiz etmeyi öğrenin ki psikolojik açıdan hazır olun.
 
d.      d.      İyi psikolojik veya zihinsel alışkanlıkları geliştirmek
İyi sporcuların hemen hepsi müsabakalarda “kendine güvenlidirler”, “kendi kendilerini motive ederler” ve “kuralları” göz önünde bulundururlar. Bu “kuralları” veya “aksiyomları”, sakin, kalıcı bir ruh hali elde etme girişimlerini ve mücadele ruhlarını veya isteklerini kullanırlar. Bir çok iyi sporcu lider bir takımda olduklarında rakibe maç sonuna kadar ara vermeden baskı uygulamak için bu liderliğin avantajlarını kullanabilirler; sabırsızlanmazlar; geride kaldıklarında sakin kalırlar ve öncüleri yakalamak için kademeli bir mücadele içine girerler ve gergin olmazlar veya el ve ayakları yumuşamaz. Hakem yanlış bir karar verdiğinde kızmazlar veya heyecanlanmazlar. Eğer takım arkadaşları zayıfsa ve kendilerinden daha performanssızlarsa kendilerini buna adapte edebilirler. Böylece oynama becerilerini normal bir şekilde sergileyebilirler. Hatta beklentinin ötesinde, en üst düzeyde oyun çıkarabilirler. Bunun sebebi psikolojik açıdan kendilerini antrenman mevsiminde iyi yetiştirmiş olmalarıdır ama genelde uyguladıkları basit bir kuralları vardır. Zihinsel veya psikolojik eğitim, sporcuların davranış biçimi olarak kendilerini teşvik edecek, kendi kendilerini sakinleştirmeye yarayacak, oto kısıtlama sağlayacak, kendi kendilerini motive etmelerine yarayacak bir dizi “çalışma formülü, inanç veya prensip” benimsemelerine yardımcı olur.
 
e.       e.       “Yüksek seviyeli, katı beklentileri olan” eğitim programı
Sadece “acil ihtiyaç” halinde sinirler uyarılır, ruh uyanır, vücut saldırgan bir konuma girer ve kişi gergin ortamın gerektirdiklerini yerine getirir. Sadece “yüksek seviyeli kriterler” zihni ve ruhu farklı zorlukların üstesinden gelme aşamasında güçlü istem elde etmek için eğitebilir. Kolayca bir hedefe ulaşmak sadece yüksek seviyeli teknikleri öğrenmeye köstek olmaz, ayrıca iyi istenen ölçüdeki psikolojik yönlerin üretilmesine de engel olur.
 
f.       f.        Zihinsel veya psikolojik ayarlama veya koordinasyon eğitimi
Dingin bir zihne ulaşmak, hareketleri ve manevraları hayal edebilmek, idealize etmek, konsantre olmak vs. için kişinin kendi kendine önerilerde bulunarak kendini eğittiği bir metottur. Bu tür egzersizler yorgunluğu üzerinizden atmak maç öncesi enerjiyi mümkün olduğu kadar çok depolamak kadar bir önceki maçın heyecanlı modundan çıkmak için de iyi olacaktır. Bu tip bir egzersiz teknik veya taktiklerin gösterildiği bir antrenmandan sonra ya da bir maçtan önce yapılabilir. Bu tip eğitim son yıllarda uluslar arası voleybol çevrelerinde moda haline gelmiştir.
 
g.      g.       Hafıza ve düşünce eğitimi
Bu sporcuların becerilerini arttırmak için yapılır. Aşağıdaki egzersizler uygulanabilir:
-          -         Rakip takımındaki oyuncuların isimlerini, yüzlerini, özel becerilerini, genel taktikleri vs. ezberlemeye veya hatırlamaya çalışın.
-          -         Kendi takımınızın mücadele şekillerini, takım çalışmalarını ve taktiklerini vs. ezberlemeye çalışın.
-          -         Müsabaka sırasında hızlıca rakibin stratejik niyetlerini keşfedin, hem rakip takım hem de kendi takımınız için puan kazandıran ve kaybettiren en büyük etkenleri bulmaya çalışın.
 
Psikolojik Nitelikleri Arttırmak İçin Uygulanan Günlük Eğitim Metotları:
-          -         Teorik çalışma ve araştırma.
Bu, üstün psikolojik niteliklerin neler olduğunu kavramanın teorik oluşumunu hazırlamada en kullanışlı yoldur.
-          -         Video kayıtlarını izlemek, oyunları ve maçları izlemek.
Oyuncuların analiz, yargı ve değerlendirme yeteneklerini geliştirmek için iyi fırsatlardır; ayrıca bu yöntemler iyi bir gözlem yolu ve psikolojik faktörlerin müsabakalardaki rolünü tecrübe etme imkanı sunar. Hangi oyunların ve rakiplerin izleneceğinin seçimi, ön açıklama ve maç izleme sonrası tartışmaları çok önemlidir.
-          -         Modeller veya örnekler hazırlamak.
Voleybol takımları diğer sporları örnek veya model olarak göstererek iyi sporcuları etkin kullanabilirler ve takım arkadaşlığını öğretebilirler.
-          -         Simüle edilen maçlar.
Ciddi maçlarda ve antrenmanlarda oyuncuların üzerindeki psikolojik baskı birbirlerinden farklıdır. Gerçekte antrenmandaki baskının ciddi maçlardaki ne eşit hale nasıl getirileceği, eğitim sürecindeki başarının anahtarıdır. Bunun yolu maç benzeri koşullar yaratarak antrenman yapmaktan geçer. Sahne ne kadar gerçekçi olursa sonuç o kadar iyi olur. Aşağıdaki patern kullanılabilir:
Önemli bir turnuvadan veya sıradan bir dizi maçtan önce takım içinde küçük ödüllü şampiyona programı düzenlenebilir. Diğer antrenman süreçleri uzun tutulabilir, yüksek efor ve dayanıklılık gerektiren antrenmanlar (normal maç süresini 2-3 kat aşan sürelerde) yaptırılabilir; resmi maç puanlarından daha fazla puan gerektiren maçlar düzenlenebilir (15 puanlı set maçları yerine 20 veya 25 puanlı); berabere-set sistemi kullanılabilir (13:13, 14:14 vs.); yakalama/kovalama skor sistemli oyunlar olabilir (0:6, 0:8, 9:13, 10:14); geri kalan takımın efor sarf etmesini sağlamak için bir sette 5 puan far atan takıma 2 veya 3 puan fazladan verilebilir; bir kişilik blok sistemi uygulanan oyunlar olabilir; eşit sayıda oyuncuları olmayan takımlar kurularak oynatılabilir; gürültülü seyirci kalabalığı ile oynatılabilir; az ışıkla, kötü sahada veya topla oynatılabilir; günün veya gecenin alışılmadık saatlerinde maç yaptırılabilir; tecrübesiz hakemlerle maç yaptırılabilir.
 
3.      3.      Psikolojik Antrenman İçin Genel Ayarlamalar
Voleybol oyuncularının psikolojik niteliklerinin eğitimi üç periyotla özetlenebilir.
(1)   (1)   Antrenmanın Normal “Barış Zamanı” veya “Turnuvasız” Periyodu
Bu dönemde, günlük çalışmalara paralele olarak antrenman oyuncuların motivasyon gelişimleri, diyalektik eğitimleri ve psikolojik eğitimle desteklenen diğer üstün niteliklerin teorik konseptleri üzerine odaklanılabilir.
 
(2)   (2)   Turnuva Öncesi Kolektif Kamp Stili Antrenman Periyodu.
Bu periyot sırasında önem verilenler aşağıdakilerdir:
a.       a.       Zorunlu antrenman - - -
Zihinsel, kişisel karakterdeki ve sinir sistemindeki zayıflıklara göre belirli bir problemi çözmek üzere tasarlanmış özel eğitim programlarını uygulayın. İsteksiz, korkuya meyilli, zorluklar karşısında geri çekilenler için istem gücünü arttırıcı eğitimler; tutarsız ruh hali içinde olanlar (bazen çok neşeli, bazen sinirli olanlar) ve bazen iyi bazen kötü performans gösterenler için içinde bulundukları ruh halini iyileştirici eğitimler düzenleyin. Yavaş ve sessiz ve zekalarını kullanmakta tembellik edenler için zekayı geliştirici veya düşünce gücünü arttırıcı eğitimler öneririz.
b.      b.      Teşvik edici antrenman - - -
Hedef olarak rakip takımların en iyi taktiklerini, en iyi oyuncularını ve sergilenen en iyi becerileri seçin; bunlar üzerinde çalışmak için arkadaş canlısı bir takım veya özel becerileri olan oyuncular seçin. Bu tip bir simülasyon güveni arttıracaktır ve rakiplerin oyun paternini iyice ve hızlı bir şekilde anlamaya yarayacaktır.
c.       c.       Uygun veya uyarlayıcı antrenman - - -
Turnuva mekanında antrenman ve ev sahibi veya rakip takımlarla müsabaka yapmak çevreye ve mekana, hava koşullarına alışmak için iyi bir yoldur.
 
(3) Yarışmanın Yaklaştığı Periyot ve Yarışma Süresi
Bu metotta ana hedef oyuncularda zafer gururunu yükseltmek, birlik ve beraberlik ruhunu geliştirmek, mücadele ruhlarını arttırmak ve bu yolla zorlanmadan ortaya koyacakları yüksek enerji ve heves oluşturmaktır. Diğer taraftan, fazla heyecan ve gerginlik bertaraf edilmelidir. Bu aşamada psikolojik eğitime daha çok önem verilmelidir.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
VOLEYBOL OYUNCULARININ
PSİKOLOJİK HAZIRLIĞI İLE İLGİLİ PRENSİPLER
 
Doc. Ph.Dr. Pavel SLEPICKA, CSc.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Aslında her spor dalında çekişmeli durumlar antrenman koşulları yüzünden değişir ve bu yüzden voleybolda da bu böyledir. Temel farklar aşağıdaki gibidir:
1. Maç bir voleybol oyuncusu için çok önemlidir ve bu önem, müsabakanın sosyal önemine göre farklılık gösterir.
2.      2.      Maç, ön hazırlığının hem nitelik hem de nicelik olarak doğrulanması gereken bir imtihandır.
3.                                                                                           3.      Maç, rakiple direk karşılıklı temastır ve her voleybol oyuncusunun oyun hareketleri rakibin hareketlerinin değerlendirmesinin bir sonucu ve kişinin belirli bir süre içerisinde alması gereken kararlarının gerçekleştirilmesidir.
4.                                                                                           4.      Maç bir çok değişik dış koşul (izleyiciler, hakemler, saha ortamı) içerisinde yapılır.
 
Tüm belirgin koşulların etkisi her voleybol oyuncusunda psiko gerilim (stres) yaratır ki bu antrenman sırasında neredeyse hiç olmaz. Bu tip bir psiko gerilim her bireyin oyun hareketlerini etkileyecektir. Bu yüzden voleybol oyuncusunun psikolojik hazırlığı için ana hedef olarak her oyuncuyu etkileyen zihinsel durumların bu tür bir ön hazırlığını ortaya koymamız gerekir:
  1. 1.      maksimum performans elde etmek için bireyin kendi kapasitesini kullanmak
  2. 2.      oyunun koşullarından kaynaklanan tüm stresli durumları göğüslemeliyiz.
 
Burada kullanacağımız “yük” kelimesi, bu bağlamda organizmanın dingin durumunu tehdit eden tüm etkileri kastetmektedir. Yükler, genellikle organizmanın fiziksel durumunu (fiziksel yükler) veya zihinsel (psikolojik yükler) durumunu etkiler. Ama voleybolda bu iki yük üst düzey fizyo düzenleme altında organizmada değişik seviyelerde görülen özel ve genel süreçler gerektiren psiko-fiziksel veya fizyozihinsel yükler olarak birbiriyle iç içe geçmiştir ve bireyin genel biyolojik ve sosyal adaptasyonuna etki eder. Bu bakış açısıyla, voleybol eğitimi ağırlıklı olarak fiziksel yüklerle (fizyozihinsel) tanımlanır çünkü genellikle daha az enerji sarf ettiriyor veya optimal koşullarda altında gerçekleşmiyor. Diğer yandan, müsabakalar ağırlıklı olarak psikolojik yüklerle (psiko-fiziksel) tanımlanır çünkü beklenen düzeyde korkunç bir ilgi odağı olan sosyal bir olaydır. Her maç değişebilen ve oyuncuların tepki vermesini gerektiren sürpriz uyarıcılarla tanımlanır. Eğer oyuncu bu uyarıcılara karşı hazırlıklı değilse, tepkileri gerektiğinden daha az uygun olacaktır ve tepkime adaptasyon seviyesini azaltacaktır; sonuç olarak geçici bir süre adaptasyon zorluğu yaşatabilir.
 
Fizyo gerilimin takip ettiği, oyuncunun hali hazırdaki fizyolojik durumu maçla bağlantılı çeşitli fiziksel yüklerle daha da kötüye gidebilir ve bunun boyutu öyle büyük olur ki oyuncu eğitildiği standartta performans gösteremeyebilir ve psikolojik olarak çöker. Fiziksel yüklere (stres) karşı direnç uygun bir şekilde gelişmezken, stresin genelde fiziksel formun gelişime ve fiziksel yüke karşı olan dirence dayandığı voleybol eğitimine bu tip bir bakış açısıyla yaklaşınca farklar daha da belirginleşir. Bu farklarda oyuncuların başarısızlıklarının nedenlerini görebiliriz ve bu yüzden de psikolojik hazırlık gereklidir.
 
Doğru psikolojik hazırlık birbiriyle yakından ilintili iki sınırlı birimde ele alınır:
1.Uzun süreli hazırlık
2. Kısa süreli hazırlık
 
Uzun süreli hazırlık genel psikolojik hazırlığın özelliklerini taşır ve oyuncunun sportif aktivitelerini gerçekleştirebilmesi için ihtiyacı olan beceri ve psikolojik özelliklerin gelişimi sırasında yöneltilir. Bu tip hazırlık her antrenmanda, oyuncunun baştan sona kadarki aktiviteleri sırasında antrenmanın bir parçası olarak gerçekleştirilmelidir. Uzun süreli genel psikolojik hazırlığın şekilleri olarak motivasyonun ideolojik, ahlaki, ihtiyari bileşenlerini, duygusal durumların otodüzenlemesinde uzmanlaşmayı, aktivite seviyesini, grup aktivitelerinin sosyo-psikolojik yönlerinin bireyin kişilik gelişimi için öğrenilmesini ve kullanımını ele alabiliriz.
 
Uzun süreli psikolojik hazırlığın bir başka hedefi de müsabakada bulunan koşullara oldukça benzer eğitim koşulları yaratmaktır. Müsabaka durumunun modellenmesinden faydalanılır. Modelleme iki düzeyde mümkündür.
 
İlk düzey, beklenen durumların, müsabakanın gidişatının, rakibin özelliklerinin ve bunlara karşı geliştirilebilecek taktiklerin sözsel ve görsel anlatıldığı şemasal modellemedir. Eskizler, resimler, film tekrarları ve video kayıtlarını kullanmak mümkündür.
 
Modellemenin ikinci düzeyinde, modelleme doğal ortamında yapılır. Antrenman sürecinin gidişatına uygun bir biçimde gelecek maçın koşullarına benzer koşullar oluşturulur. Çevre (ışıklandırma, sahanın tipi, oyun zamanı, seyirciler) ve hakemin öngörülen işlevi (özellikle bazı oyuncular için katı hükümler verilir) modellenir ve sonunda modellemeye konu olanlar rakibin hücum ve defansının öngörülen tiplerinin taktik ve stratejik varyantları olacaktır.
 
Modelleme yapılırken, oyuncuların optimal psikolojik durumlarını artan stresle doğru orantılı olarak uyandırmaya dikkat etmek önemlidir. Çoğunlukla verilen durumlardaki koşullanılmış değişik psikolojik engelleri (örneğin bazı rakiplerden korkmak, saha korkusu, yenilme korkusu vs.), önceki tecrübelerle aşmakla iş biter. Böyle bir durumda, antrenmanda bireylere tek tek onların kişiliklerini ve gelecek maçın koşullarını göz önünde bulundurarak değişik engeller ve yük modellemeleri oluşturmak mümkün.
 
Doğal model daha uygundur ama her zaman sonuna kadar kullanılmamalıdır bazı çekişmeli durumlar doğal ortamlarda modellenebilse de tüm çekişmeli durumlar zaman kısıtlaması yüzünden modellenemez, bu yüzden her iki modelleme türünü birleştirerek kullanmalısınız ve bundan sık sık faydalanmalısınız.
 
Modellenmiş antrenmanın etkinliği istenen modellerin yaratıcı uygulamasına olduğu kadar öngörülen durumların, müsabaka sonrasındaki durumlara uygun analizine bağlıdır. Modellemenin avantajı fiziksel stresin maksatlı konsantrasyonuyla bu yüklere özel adaptasyonun yaratılmasından oluşur. Uygun adaptasyon, oyuncunun maçın her dakikasında belirli bir yare kadar esnek karar almasına izin verir ki bu maksimum performans için gereklidir. Tüm zihinsel yüklerin en doğalı düzgün bir müsabakadır ve bu yüzden antrenmanla müsabaka arasındaki karşılıklı ilişkiden müsabakayı bir antrenman gibi, antrenmanı da bir müsabaka gibi görerek yararlanmayı düşünebiliriz. Eğer antrenör bahsedilen karşılıklı ilişkiyi sıralamaya göre sezonun en önemli maçını hesaba katarak uygun bir şekilde kullanırsa, psikolojik yüklerin doğal ve çok etkili modellerini elde edebilir ki bunlar olmadan antrenman önemli maçlar ve müsabakalar için tamamlanmış ve hazırlık görevini yerine getirmiş sayılmaz.
 
Antrenmanı modellerken modellemenin temel prensiplerine sadık kalmak gerekir. İlk prensip olarak içinde aşağıdaki unsurları taşıyan sıralama gelir:
  1. 1.      psikolojik yüklerin yoğunluğunun sıralaması
  2. 2.      yüklerin nitelikleri göz önünde bulundurularak yapılan sıralama
  3. 3.      bir antrenmanda kullanılacak olan yüklerin sıklığının sıralaması
Bir başka prensip olan psikolojik yüklerin birbirinin yerini tutması prensibi antrenörün bu prensipleri uygulayabilme kabiliyetine bağlıdır. Psikolojik yüklerin ısrarla değişmesiyle antrenman yüklerinin monotonluğundan ve oyuncunun bunları gereğinden fazla tekrar etmesinden kaynaklanan psikolojik doygunluk hissi ortadan kaldırılabilir. Antrenman sırasında sıralamanın prensipleri ve psikolojik yüklerin değişimi kullanılarak gerekli ve duygusal gerilime ulaşmak ve onu korumak mümkündür ki oyuncunun aktivitesi bunlar olmadan düşük seviyede kalacaktır. Hareketlenme seviyesinin düzenlenme prensibi örneğin rahatlama ve tekrar hareketlenme asıl zihinsel durumla şekil alan performansa dayanır. Uygulanmasıyla bu prensip, ikinci seviye psikolojik hazırlığı (kısa süreli hazırlık) etkiler.
 
Kısa süreli psikolojik hazırlık, oyuncunun optimal psikolojik hazırlığının reaksiyonuna, öncesinde veya maç sırasında içine girmesi gereken zihin yapısını belirleyen sert bir maçın belirli koşulları için yönlendirilir ki bu, davranışlarının ve aktivitelerinin etkili ve kalıcı oto düzenlemesine yardımcı olur. Kısa süreli psikolojik hazırlık aslında başarı için gerekli olan tüm koşulları hazırlamak için belirli bir maça yönelik ve psikolojik bakış açısına göredir. Oyuncunun psikolojik hazırlığı maça seçildiğini öğrendiği anda başlar ve maçtan sonra biter. Tüm bu periyot içinde belirli görevlerin tamamlanması gerektiği iki ana aşamaya ayrılmıştır.
 
İlk aşama – oyuncuya maçtan bahsedildiği dönemden maçın başlangıcına kadar olan dönemi kapsar.
İkinci aşama – maçın başlamasıyla başlar ve maçın sonuna kadar sürer.
 
Müsabakayı oluşturan tüm koşulların modellenmesini sağlayacak olan tüm bilgi ilk safhanın ana görevleri olarak düşünülebilir. Müsabakanın yapılacağı yerle ilgili şartlar hakkında bilgi almak gereklidir. Her tecrübeli oyuncu genelde en güçlü rakibiyle ilgili her şeyi bilir ve bundan sonra rakibinin performansıyla ilgili güncel bilgi toplar. Eğer daha tecrübesiz bir oyuncu varsa teknik , fiziksel ve taktik özellikleriyle ilgili daha ayrıntılı bilgi toplanması gerekir. Gerekli tüm bilgi toplandıktan sonra antrenmanı müsabaka koşullarına göre planlamak gerekir. Her programlanmış model oyuncunun oyun aktivitelerini ve rakibin hareketlerini içermelidir (örneğin: belirli bireysel oyun hareketleri). Her modelde ayrıca kendi takımının ve rakip takımın oyun biçimi de uygulanmalıdır. Modellemenin her safhasında hem doğal hem de sembolik modelleme kullanılmalıdır. Sembolik modelleme oyun durumlarının en geniş olasılıklarını kapsamalıdır ve oyuncudan en iyi çözümleri üretmesi beklenir. çözümlerin pratiği doğal modellemede basitten daha çekişmeli olana doğru test edilerek uygulanır. Etkin modellemede bu tip aktivitelerin programlarının antrenmanı için ana prensip gelecek maç için yeterli nitelikte bilgi, bilgiyi kullanmak ve modellemeye transfer etmek zorunda olan antrenörün uygun profesyonellikte olması, oyuncunun ve takımın uygun nitelikte olmasıdır. Kısa süreli psikolojik hazırlığın başka bir önemli görevi de başlangıç öncesi, başlangıç, çekişme ve çekişme sonrası durumları düzenlemesidir.
 
Başlangıç öncesi, başlangıç, çekişme ve çekişme sonrası durumların düzenlenmesi
 
Bu sorular ahlaki – iradesel hazırlık konularına girer. Müsabakadaki gergin durumlarda sadece kurallar gereği değil daha da önemlisi performans açısından otokontrol gerektirirler.
 
Başlangıç öncesi ve başlangıç aşamaları çoğunlukla maç öncesi oyuncunun bilincinde oluşan karmaşık duyguların yansıması olarak verilen tepkilerdir. Beklenen maçtakinden daha yoğun ve daha belirgindirler.
 
Başlangıç öncesi durumlar oyuncu maça katılacağını fark ettiği zaman ortaya çıkar. Baze nbu durum birkaç hafta sürer. Bu periyot müsabakadan dolayı artan antrenmanlarla dolar.
 
Başlangıç durumundaki hal maçta birkaç saat, dakika veya saniye önce başlar ve maçın başlangıcı ile sona erer. Çekişmeli ruh hali ile birleşir ve bazı aktivitelerde örneğin servis atışı gibi başlangıç tarzını belirler. Oyuncunun maçtan önceki iç hali bir beklenti ile tanımlanır. Oyucu takım için olduğu kadar kendisi için de bir test niteliğinde olan ve oldukça fazla fiziksel ve psikolojik yük teşkil eden maçı bekler. Beklenti organizmada beklenen yüklere karşı hazırlık reaksiyonları olan birbirine bağlı ve değişken süreçleri uyandırır.
 
Bu reaksiyonlar oyuncunun adapte olmasını etkileyebilir çünkü merkezi sinir sistemindeki hareketlenme seviyesi değişmektedir. Bu, “saha korkusu” olarak hissedilir ki bu tüm takıma ve koça da yansır. Başlangıç öncesi ve başlangıç hallerinin gidişatı ve niteliği bireyden bireye ve koşuldan koşula değişir. Hepsinden daha önemli faktörler oyuncunun mizacı, maç tecrübesi, maçın koşulları ve oyuncunun kendi hazırlığına olan inancıdır. En iyi durumda bu, oyuncunun iyi bir halde olmasını ve en iyi performansı çıkarmasını sağlar. Olumsuz haller oyuncunun performansını etkiler. Bu bakış açısıyla bakıldığında başlangıç öncesi ve başlangıç halleri üç gruba ayrılır:
 
Aşırı hareketlilik – buna merkezi sinir sisteminin bozulması, heyecanlanma, agresifliğin birikmesi, motor rahatsızlık, kişisel sürat afallamakla artması, kas kasılması artması vs. ile tanımlanan “başlangıç ateşi” de denir. Hayati fonksiyonlarda değişim de kaçınılmazdır, örneğin kızarmak, solgunlaşmak, nefes almada zorluk çekme, sürekli tuvalete gitme ihtiyacı, boğazın düğüm düğüm olması, kaslarda ağırlaşma hissi vb.
 
Psikolojik olarak bu, artmış hissi alanla, dikkatin odaklanmasında zorlanma, düşünme ve hayal etmede hızlanma, duyguların değişimi vb. ile tanımlanır. Maça yaklaştıkça oyuncuda sabırsızlık, başlangıç hareket oranında acelecilik ve hızlanma, daha sık konuşma, kendini övme, yapmadıkları için özür dileme başlayacaktır. Heyecanlı tipler özellikle bu durumlara maruz kalırlar.
 
Düşük hareketlilik hali – örneğin kayıtsızlık ve depresyon, “başlangıç ateşi”nde olduğu gibi bazı hayati fonksiyonların değişiminin göstergesidir. Bu halin genel belirtileri ana merkezlerin bastırılmasıyla ve pasif savunma reaksiyonlarının çoğunlukta baskınlığıyla baş gösterir. Organizmanın, kasların ve merkezi kasılmanın geçici zayıflığı şeklinde tanımlanır. Kişinin tüm fonksiyonları yavaşlar, sessizleşir, sürekli yakınma başlar. Pasif davranışlar, kaçış reaksiyonları belirir (örneğin maçtan vazgeçme isteği). Ruhsal açıdan bakıldığında duyuların azalması, sabit fikirler, kayıtsızlık, rahatsızlık, maçtan soğuma, yenilgi hissi ortaya vs. çıkar. Zayıf kişiler bu duruma maruz kalırlar. Bahsedilen her iki hal de aynıdırlar ve beklentilere göre bir kişide geçişlidirler. Performansı olumsuz yönde etkileyen dezavantajlı bir haldir.
 
Optimal hareketlilik – başka bir değişle iki hal yani, kişinin tecrübeleri, mücadele ruhu ile ilgili duyguları arasındaki denge durumudur. Kişisel özelliklerdeki oran ne iyi düzeydedir ve kişi kendini güçlü ve iyi kondisyonlu hisseder. Zorlama hareketler görülmez. Rahatlama yeteneği saklı bir şekilde tutulur. Oyuncu antrenörün tavsiyelerini dinler ve rakibe karşı kendi hevesini belli eder ve dikkatli davrandığı halde bağımsız kararlar alacak kadar kendine güvenlidir ve otokontrolü kaybetmez. Özellikle sakin tipler ve iyi tekniğe, taktiğe, kafa yapısına sahip, ahlak ve istek açısından hazırlıklı oyuncular bu haldedirler.
 
Kişisel başlangıç öncesi haller de benzer süreçlere sahiptir. Bu yüzden birbirlerinden ayrı düşünülmezler.
 
Maç sırasındaki çekişme hali maçın bitimiyle sona erer. Aslında gerçek bir oyun için karmaşık reaksiyonlardır. Aktif ve pasif fonksiyonların, duyguların ve ikinci sinyal sisteminini kontrol rolünün baskınlığı vardır. Başlangıç öncesi dönemdeki haller gibi başlar ve kabaca iki grua ayrılabilir: baskın aktiviteli olan hatta daha agresif olan ve diğer yandan da pasif halin baskın olması veya depresyon hali. Her ikisi de hücum ve defansla ilgili hallerdir. Aradaki fark maç sırasındaki değişken sebeplerden kaynaklanır.
 
Başlangıç sonrası dönemdeki haller beklenen sonuçlarla karşılaştırıldığında maçın sonucuna karşı verilen duygusal reaksiyonlardır. Bunlar sadece sayısal olarak ifade edilen zafer ya da malubiyete bağlı değildirler. İyi bir sonuç aşırı, kontrolsüz neşe haline yol açarken kötü bir sonuç da depresyon, rahatsızlık veya öfke hallerine yol açabilir. Bazen bu reaksiyonlar histerik yapıda olabilir, başka bir değişle kazananın ağlaması veya kaybedenin gülme krizine girmesi gibi.
 
İstenmeyen başlangıç sonrası haller görüldüğünde, antrenörler veya doktorlar tarafından sakinleştirici girişimlerle müdahale edilmeli çünkü bunlar kronik zihinsel hallere dönüşebilirler ki bu da gelecekte yaşanacak olan maç öncesi hallerin altyapısına etki eder. Bu özellikle turnuvalarda çok önemlidir. Zafer de malubiyet de abartılı bir şekilde anlatılmamalıdır. Hem zafer hem malubiyet ileriki yoğun antrenmanlar için birer uyarıcı olacaktır. Önemli bir maçta büyük farkla yenilmek tüm takımın performansını haftalar sonra bile tehdit edici bir unsur olabilir. Eğer antrenmanda bariz bir kendine güvensizlik açıkça görülüyorsa, kıyaslamalı olarak zaferin abartılı tahmininin negatif bir etkisi olabilir.
 
Düzenleme Yolları
 
Düzenleme yolları istenmeyen başlangıç öncesi, başlangıç, müsabaka sırası ve başlangıç sonrası ruh hallerini etkilemeye ve ılımlı hale getirmeye yarar. Farklı yoğunlukta, yönde ve uzunluktadırlar. Biyolojik, fizyolojik ve psikolojik olarak üçe ayrılırlar:
 
Biyolojik yollar başlangıç öncesini ve başlangıç sonrası halleri etkiler ve oyuncuyu beslenme sistemi yoluyla etki etmeyi esas alır. Kaslardan, deriden, bağırsak ve diğer analiz mekanizmalarından gelen sinyaller rahatsız etmek suretiyle sinir sistemini etkilerler. Isınma süreci fizyolojik ana fizyolojik yollardan biridir.
 
Setlerin aralarında ve maçlardan hemen önce uygulanabilecek nefes jimnastiği oldukça faydalıdır. Nefes alıp vermenin istemli yolla kontrolü ile egzersiz yapılmış olur. Örneğin: derin nefes alma, nefes tutma, kısa sürede çok nefes alıp verme vb.
 
Maçtan önce masaj, duş almak ve banyo yapmak çok önemlidir. Maçlar arası ve maç sonrası masaj tekrar ettirilebilir. Bu, bu yolların kullanılış biçimine göre değişir. Örneğin, ılık duş hafiflemek ve rahatlamak için kullanılan iyi bir yoldur; soğuk duşun harekete geçirici bir etkisi vardır; uzun masaj rahatlatıcıdır, hafif masaj ise tam tersine zinde tutar.
 
Psikolojik yollar maç öncesi, maç sırasında ve maç sonrası duygusal hallere etkilidir. İkinci sinyal uyarımı, düşünme ve konuşma yoluyla etki eder. Sözel yolar dilin farklı özelliklerini kullanabilir. İletişim fonksiyonları özellikle arkadaşça konuşmaların değişik seviyelerinde kullanılır. Açıklanan problem paylaşılan bir problemdir ve bu yüzden daha az üzer. Konuşmanın izah edici fonksiyonu problemlerin zeminleri oluşmadan, bir oyuncu değişikliği olmadan ve zafer veya malubiyet sonuçları belli olmadan önce kullanılır. Açıklanan ya da anlaşılan problemin yükü o kadar da ağır olmaz. Sözel iletişimin dışa vurma fonksiyonu da iç gerilimin azaltılabildiği bir yol olarak kullanılır. Bağırmak, küfretmek, saka yapmak vb. bunlara örnektir.
 
Bu bağlamda övgü, cesaretlendirme, sempati ve diğer duygusal açıdan renklendirici sözel işaretler etkili olur. Oyuncuların ve antrenörlerin kaybedilmiş toplar karşısında verdikleri reaksiyonlar çok önemlidir ve sakinleştirici bir etki yaratmalıdır. İyi toplada oyuncular her zaman birbirlerini tebrik etmelidirler. Bir mimik veya ufak bir gülüş bile genellikle yeterlidir.
 
Eğlenceli aktiviteler maçtan birkaç saat önce yapılmalıdır. Bunlar maç saatini beklerken oluşan iç gerilimin azaltılmasında yardımcı unsurlardır. Bu yönteme birkaç kültürel ve çalışma aktivitesi de eklenebilir. Örneğin, kitap vs okumak, film veya televizyon seyretmek, sosyal oyunlar oynamak, satranç oynamak, şarkı söylemek, tiyatroya gitmek vb. aktiviteler. Bu aktiviteler oyuncunun zihnini maçtan uzaklaştırmalarına yarar ve etkisini azaltır.
 
Oto düzenleme yolları, oyuncunun kullanarak kendi kendini etkileyebileceği bir takım iç uyarıcıları içerir. Bunlar kendi kendini ikna etme, oyuncunun içinde bulunduğu durumu iyi veya kötü şekilde etkileyebilecek değişik hayaller ve hatıralar olabilir. Oyuncu genellikle maçın önemli olmadığına inandırmaya çalışır veya en iyi performansı göstermeye zorlandığını düşünür. Bu bağlamda iç konsantrasyon oyuncunun kendine konsantre olduğu maçın başlamasından hemen ve kendini zihinsel açıdan harekete konsantre etmek gibi çeşitli yollarla cesaretlendirmeden önce kullanılır. Özel sistemler olarak değişkenlik gösteren zihinsel, kassal ve iç süreçlerin yeniden düzene sokulması ve rahatlamasına dayanan değişik oto düzenleyici sistemler kullanılabilir.
 
Örnek olarak Schultz’un kendi kendini eğitme yöntemini verebiliriz. Bu sistem üç faktörün arasındaki karşılıklı iletişime dayandırılmıştır: beslenme sistemlerinin fonksiyonel durumu ve psiko gerilim, kas gerilmesi. İstemle değiştirebileceğimiz tek şey iskelet üzerindeki kasların kasılmasıdır. Bu yüzden istemli kas rahatlamasını psiko rahatlama için kullanabiliriz.
 
Schultz’un kendi kendini eğitme yöntemi altı görevin kademeli olarak pratiğinin yapılmasına dayanıyor ki bu esnada vücudun birbirinden bağımsız parçaları birlikte rahatlarken ilgili duygularda da konsantrasyon artar. Kasların tümünün rahatlaması yoluyla psiko rahatlamaya kavuşmak asıl amaçtır. Bu, günde birkaç kere (2-3 kere) tekrarlanır. Bunu uygulamak için en iyisi pozisyon sırtüstü yatıp gözleri kapamaktır. Başlangıç safhalarında 3-5 dakika ile başlanıp sonraları uzatılabilir. Rahat bir pozisyon, kasların rahatlaması ve kesin bir sakinliğin uyandırılması gereklidir. Bundan sonra, daha önceden belirlenmiş bir ruh haline girmekle ya da belirli bir cümleyi tekrarlamakla asıl antrenman başlar. Bu süreç 4-5 ayı kapsar ve sürekli egzersizler kalıcı sakinlik ve böylece istem dışı oluşan psiko gerilimlerin önlenmesini sağlar. Düzenlemenin yollarının etkisi sadece bunların niteliklerine bağlı değil, aynı zamanda kontrol edilmelerine ve doğal dengelerine bağlıdır. kullanılan düzenlemeler yollarını organik olarak antrenman sürecine katmak gerekir. Bunların etkileri kişiden kişiye, oyuncunun, antrenörün ve yöntemi uygulayan doktorun kişiliğine göre değişir. Düzenleme yollarının kullanılması oyuncular açısından pasif bir uygulama olmamalıdır. Yöntemler öyle kullanılmalıdır ki oyuncular kendileri hakkında bilebildikleri kadar çok bilgi edinmelidirler ve mücadele etmeyi öğrenmelidirler. Kısa dönemli psikolojik hazırlığın ikinci döneminin ana hedefi maç sırasında ve sonrasında fiziksel durumun düzenlenmesidir. Kullanılan yöntemler başlangıç öncesinde kullanılan yöntemlere benzer. Antrenörün görevi önemlidir çünkü hem hareketleri belirler hem de oyuncunun psikolojik durumunu ve hareketlerin gidişatını etkileyebilecek bilgiler verir. Antrenör liderliği ve spor aktivitelerinin gidişatının düzenlenmesi görevini üstlenir.
 
Takıma bir maçta liderlik etmek özellikle her setin zafer için hayati önem taşıdığı zorlu maçlarda ön plana çıkar. Oyuncuların psiko gerilimleri sonucu belirleyecek olan son, yani beşinci sette kendini gösterir. Bu sette tüm yükler daha yoğundur. Kaçınılmaz kararların büyük önemi vardır ve özellikle de oyuncunun zihinsel dayanıklılığına etki eder. Bu tip durumlarda psikolojik olarak daha iyi hazırlığa sahip olan ve daha iyi yönetilen takımın kazanma şansı daha fazladır. Berabere maçlarda antrenörün önemi daha da fazladır. Antrenör maçın gidişatını molalar alarak ve oyuncu değişikliği yaparak (tempoyu değiştirerek) belirlemelidir. Bu, antrenörün lider özelliklerinin ön plana çıkması gereken durumdur.
 
Bu rol çok zordur çünkü antrenör tüm oyuncuların becerilerini maçın değişen koşulları altında maksimum düzeyde kullanmalıdır. Bu yüzden antrenörün oyuncularını çok iyi tanıması ve onları nerede kullanacağını bilmesi gerekir. Performansın orta düzeyde olduğu zaman oyuncuya imkan sağlamak genelde iyidir. Böyle bir karar maçın tersine kötüye gitmesine de sebep olabilir.
 
Son zamanlarda takıma nazaran sosyal açıdan en aktif olan oyuncuyu oynatma eğilimi doğmuştur (bir başka değişle diğer sosyometrik testlerde en çok olumlu oy alan oyuncu). Bunlar antrenörden takıma komut ulaştırmak için kullanılır ve bazen eğer antrenörün oyuncular üzerinde dolaysız etkisi yoksa bazıları, oyuncuların maç sırasındaki zihinsel yapısını düzenleyebilir. Şimdiye kadar sosyal yönden etkin bu oyuncuları kullanmakla edinilen tecrübe olumlu olmuştur. Takım içinde
Bu oyuncuyu keşfetmek ve onunla maç sırasında takımın yönetilmesi konusunda yardımlaşmak antrenöre kalmıştır. Hiçbir oyuncu içinde bulunduğu pozisyonun kalıcı olduğunu düşünmemelidir. Her oyuncu takıma faydalı olduğunu ve başarıya katkıda bulunabileceğini düşünmelidir. Bu his, oyuncunun maksimum sorumlulukla antrenmana katılmasına ve takım ruhunu arttırmaya yarar. 
 
İyi antrenörlük demek, oyuncuların doğru bilgiye sahip olmaları, zihinsel yapıları, kişiler arası ilişkileri, farklı durumlara uygun davranışları olması demektir. Bu tür bir bilgi daha iyi kararlar verilmesini ve antrenörün işinin kalitesini artırmasına yarar.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
VOLEYBOL OYUNCULARININ
PSİKOLOJİK HAZIRLIĞI İLE İLGİLİ PRENSİPLER
 
Doc. Ph.Dr. Pavel SLEPICKA, CSc.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Beden Eğitimi ve Spor Fakültesi
 
Prag
Voleybol oyuncusunu üst düzey performansa hazırlamanın psikolojik yönleri
 
Üst düzey performansa sahip voleybol oyuncularının hazırlanmasında iki eğilim daha da çok karışıyor. Biri psikolojik hazırlıkta birleşmeye önem verir, diğeri de bireysel bakış açısını önemser. Her iki eğilim de birbirini ne teorik ne de pratik açıdan yok edici özellikte değildir; tam tersine oyuncunun hazırlanışı konseptinin ana çerçevesinde birbirleriyle organik olarak bağlı olmak zorundadırlar. Voleybol gibi bir takım sporunda, hazırlıkta bireye yönelme antrenmanın sonuç etkisinin arttırılma yollarını temsil eder.
 
Eğer üst düzey performansa sahip oyuncuların psikolojik farklılıkları sürekli göz ardı edilirse, Bireye yönelme yaklaşımının önemi, üst düzeyde performans beklenen voleybolda belirli eğitim metotlarının tamamen etkili olamayışında yatar.
 
Oyuncunun psikolojik hazırlığının birey için özelleştirilmesi
 
Psikolojik hazırlığın birey için özelleştirilmesinin ana ön koşulu oyuncuların psikolojik farklılıklarının bilinmesidir. Antrenörün fonksiyonunun başarısının oyuncuların psikolojik farklılıklarını buluş hızına bağlı olduğu milli takımlarda bu gereklilik her şeyden önemlidir. Bu, oyuncunun kişiliğinin, davranışsal ve aktivitesel farklılıklarının ve sosyal tanımının genel hatlarını belirlemektir.
 
Oyuncunun psiko tanım bilgisi ile planlamayı ve bireysel psikolojik hazırlık sürecini yürütmeliyiz. 1979’da MIKSIK tarafından yapılan psikolojik araştırma, başarısızlık oranı düşük olan, dayanıklı, tutarlı oyuncular fiziksel olarak yetersiz olan oyunculardan daha az bireye özel psikolojik hazırlık ihtiyacında olduklarını gösteriyor.
 
Tam tersine bir fiziksel açıdan tutarlı olamayan bir oyuncu gelecek maç için kendi oyun aktivitelerinin daha ayrıntılı bir planını elde etmelidir. Her oyun durumu için önceden hazırlanmış tüm taktik değişkenleri elde etmelidir.
 
Fiziksel olarak dayanıklı olan oyuncu başlangıçta ısınmaya daha yavaş başlar ve bu yüzden bu oyuncuyu aktivite seviyesini giderek arttırarak, kısa süreli psikolojik hazırlık yoluyla iyi kullanmak gerekir. Üst düzey performansa sahip oyuncuların antrenman süresinde teker teker oyuncuların kaldırabilecekleri değişik boyutlardaki load (   ) miktarını göz önünde bulundurmak gerekir. Fiziksel olarak dayanıklı olan oyuncular uzun süreli antrenmana daha kolay dayanırlar ve monoton load (      ) ve bunun uygulandığı ortama karşı daha dirençlidirler.
 
Daha az dayanıklı oyuncular ise uzun süreli egzersizlerde daha çabuk yorulurlar ve monoton load (    ) olduğu zaman ilgilerini kaybederler. Böyle oyuncuların antrenmanda yapılması gerekenleri daha kısa zamanlarda ve değişken koşullarda daha kolay uygulayıp üstesinden gelebilecekleri açıktır.
 
Genellikle uzun süreli antrenman kamplarında uygulanan konsantre antrenman bu tür oyuncular için avantajlı olmaz.
 
Bir takımın dayanıklılık seviyesi oyun sonucuna etki edecek ve dönüm noktası olan durumlarda kendini gösterir. Bir takımın daha iyi olduğu durumlarda oyuncular daha az efor harcayarak oynarlar. Bu yüzden öngörülen ve önceden kazanılmış puanları kaybetmeye başlarlar. Sonra geç olmadan bu durumu tersine döndürmeye çalışırlar. Oyuncular maçın bu tarz dinamiklerine farklı tepkiler vereceklerdir.
 
Fiziksel olarak güçlü oyuncular maçın kritik safhalarında daha çok güç harcarlar. Maç yaklaştıkça bu tip oyuncuların kazanma isteği artar ve daha çok efor harcarlar. Ama daha dayanıksız olan oyuncular kaybedeceklerini düşünürler ve onların oyunun gidişatını değiştirmek için harekete geçmelerini sağlamak daha zordur.
 
Skorun sık sık değiştiği oyunlarda dayanıklı sporculardan oluşan bir takımın oyuncuları, daha azimle oynayacaktırlar.
 
Fiziksel olarak dayanıklı olan ve dolayısıyla daha güvenilir olan oyuncuların bir diğer önemli yönü de idrak kabiliyetine sahip olmalarıdır. İleri düzeyde fiziksel load (   ) sırasında yapılan oyun aktiviteleri ile ilgili olan tüm simülasyonların tam olarak idrak edilmesi tüm oyuncuların performansını arttırdığı bir gerçektir.
 
Daha az deneyimli oyuncularda idrak zorluğu olabilir (örneğin geniş bir bakış açısına sahip olamamak, renk duygusunun azalması, top hızına alışamama gibi) ve maçın önemine, maçın gidişatında önemli bir değişikliğe veya fiziksel bir yorulmaya bağlı olarak fiziksel gerilimleri artabilir.
 
Bu yüzden antrenman sırasında, özellikle “anahtar oyuncuların” ve “passers (   )” idrak durumunun gelişimini göz ardı etmemeliyiz çünkü onların görsel idrakindeki zayıflık passların hedefini bulmamasını ve dolayısıyla da takımın performansını azaltır.
 
Oyunda sadece gücün yönü değil, yaratıcı düşünce de kullanıldığında başarıya ulaşma olasılığı daha yüksek.
 
Yaratmak ve yaratıcı yaklaşım
 
Tüm üst seviye performansa sahip oyuncuların motor (teknik) yapısının ve oyun stratejilerinin gelişimi ve rakipleri şaşırtmak için uygulanan “antrenman egzersizlerinde yaratma ve bunlara yönelik yaratıcı yaklaşım” ilerlemeye giden yolu açar.
 
üst seviye performansa sahip oyuncularla yapılan araştırma sonuçları SPLEPICKA, KOBYLKA (1976) oyuncuların genel yaratıcılık seviyeleri ile belirli oyun durumlarının çözümü arasındaki bağı doğruluyor. Oyuncuların yaratıcılık seviyesi ne kadar yüksekse aşağıdakiler
a)      a)      Olağandışı, dikkatli ve yeni idrak yeteneği. Yaratıcı oyuncu,diğer oyuncularda başkalarının fark etmeyeceği şeyleri algılar. Daha çok kontak kurara ve bu yüzden oyunu daha esnektir.
b)      b)      Canlı imaj, hayal etme ve fantezi kurma yeteneği. Bu tür yeteneklere sahip oyuncular oyunun gidişatını kafalarında canlandırabilirler, bu imajları oyunun değişen durumlarına göre birleştirip değiştirebilirler.
c)      c)      Bir çok fikir üretebilme yeteneği. Düşünmek, belirli seviyelerde orijinallik taşıyan yeni fikirlerin ortaya çıkmasına yarar ki bu oyuncu çabuk karar verebilir, önceki oluşumlara göre çabuk çıkarımlar yapabilir. Oyunla ilgili üretilen olası fikirlerin oranı yüksek olur.
d)     d)      Dikkati değiştirme yeteneği. Yaratıcı oyuncular değişik dikkat durumları varsayabilirler. Bu durumlar oyunun gidişatına göre oyuna tamamen konsantre olma halinden belirli bir duruma konsantre olmaya kadar değişkenlik gösterebilir.
 
Araştırmalar gösteriyor ki sadece ortak yaratıcılık seviyesi ile bunun oyuna uygulanışı arasında değil, erkeklerle kadınlar arasındaki fark da önemli. Erkekler olağandışı durumlar için yeni fikirler üretmeye daha yatkınlar.
 
“Passer (      )” olarak kullanılan yaratıcı oyunculara sahip kontrollü takımlar oyunlarda daha etkili oluyorlar. Takımın tüm oyununu yönlendiren oyuncuları (“Passer (      )”) seçerken sadece fiziksel ve teknik özelliklerine değil onların yaratıcı düşünme yeteneklerine de bakmalıyız.
 
Yaratıcı yaklaşım sadece oyuncular için değil antrenörler için de gereklidir. Her bireyin az ya da çok yaratıcılık kabiliyeti vardır ama bu doğal yön genellikle uygulamaya zorlayan antrenmanlarda önyargı gelişimine sebep olur.
 
Günümüzde yoğun olarak eğitim veriyoruz ve yaratıcılık bazen bastırılıyor. Bu tür durumlarda oyuncular pasif kalıyorlar ki bu durum özellikle teşvik yönünde bakıldığında dinamik bir ortama ihtiyaç duyan genç oyuncular için hiç de uygun değildir. Bu, bazen genç oyuncuların daha kendi atletik doruklarına ulaşmadan sporu bırakmalarına sebep olan sebeplerden biridir. Antrenman sürecinde oyuncuların yaratıcılıklarını doyurmalıyız ki kalıptan çıkmış gibi birbirine benzeyen sporcular elde etmeyelim.
 
Antrenman içeriğini zenginleştirecek, aşırı doyum hissini engelleyecek ve hatta üst düzey performansa sahip oyuncuların antrenman etkisini arttıracak yollardan biri de ideomotor (bir fikrin ifadesi olarak vücutta hasıl olan çoğunlukla istem dışı bir harekete dair) eğitimdir.
 
Ideomotor eğitim
 
Ideomotor eğitim, motor aktivitesine olan olumlu etkisi tartışılamaz olsa da (PUNI, 1970) üst düzey performansa sahip voleybol oyuncularının hazırlığının doğal bir bölümü değildir.
 
Ideomotor eğitim, bütün bunlardan daha önemli olarak bir oyuncunun teknik ve taktiklerini geliştirmekte faydalıdır. Ideomotor hayal gücünü kullanır. Bir hareketin yoğun bir şekilde kafada canlandırılması, gerekli kas gruplarını harekete geçmeleri için uyandırır, çünkü korteksteki geçici bağlarını canlandırır. Bu aktiviteyi böyle çalışan kaslarda uygun fizyolojik süreçler takip eder. Bu tip değişimlerin sıradan hareketlere göre daha az yoğun olduğu bir gerçektir. Fakat temel motor aktivitelerinin seviyesi ve hepsinin üstünde sinir kaslarının koordinasyonu o motor aktivitesinin çerçevesi içinde bu yolla etkilenir.
 
Ideomotor eğitimin etkisi (Bir hareketin performansının hayal edilmesi) oyuncunun hayata geçireceği hareketin hayalinin en üst seviyede gerçekçi olmasıdır. Üst seviye performansa sahip oyuncular bu tip ileri seviye gerçekçi hayal gücüne sahiptirler ve ideomotor eğitimin etkisi daha belirgin olabilir.
 
Ideomotor eğitim, oyun sürecinin başlangıcından önceki durumlarda çok avantaj sağlayabilir, örneğin oyuncunun bir müddet konsantre olduğu servisten ve hareketin uygulamasını kafasında canlandırmadan önce. Bu durumda servis diğer zamanlardakinden birkaç kat daha güçlü olacaktır. Ideomotor eğitimle bağlantılı olarak eğitimle ilgili başka yönler de (oyuncuya bir başka fiziksel yükleme yapılmasını gerektirmeyen bir başka antrenman safhası) kazanmak mümkün olacaktır. Bir antrenörün egzersizlerinde acilen canlandırılmış idoemotor hayal gücünün fonksiyonunun olasılığını kullanması geçici de olsa motorun yanlışı yok edip yenileri yaratmasını güçlendirmek için avantajlıdır.
 
İdeomotoru antrenman kamplarının iskelet yapısı içerisinde kullanmak hepsinden daha avantaj sağlayıcıdır. Çünkü oyuncuların fiziksel antrenman load(    )undan sonraki dinlenme sürelerinin daha verimli geçmesine katkıda bulunur ve daha etkin kılar ve simültane olarak başka bir antrenman safhasının rolünü oynar. Fakat Ideomotor, diğer antrenman aktivitelerinin eksik olduğu bu durumlarda ve geçici bağların bozulma sürecinin daha yavaş yapılabileceği durumlarda kullanılmalıdır. Eğer bir oyuncu bir rahatsızlıktan sonraki iyileşme safhasındaysa, ideomotor eğitim bazı kas gruplarının en azından minimum düzeyde uyarılmasını ve bunların körelme sürecinin yavaşlamasını ve oyuncunun yeniden eski performansına kavuşmasını sağlar.
 
Üst Düzey Performans Voleybolunun Sosyo Psikolojik Yönleri
Sonuçların oyuncuların bireysel hareketlerinden etkilendiği spor aktivitelerinde sosyo psikolojik faktör performans güvenilirliğinin vazgeçilmez öğesidir.
 
Bu tür bir sosyo psikolojik faktör her şeyden önemlisi bir takımın sosyo psikolojik iklimidir ki bu, “üstlenilen roller sistemi” denilen sistem, her takım üyesinin psikolojik uyumluluğu, takımdakilerin karşılıklı ilişkileri ve takımdakilerin karşılıklı davranışları tarafından oluşturulmuştur.
 
CHANIN (1970), SLEPICKA (1975), SLEPICKA-RYCHTECKY (1977) tarafından üst düzey voleybol takımlarının performansları üzerinde yapılan araştırmaların sonuçları bireyler arasın ilişkinin, ilişkiler ve oyuncuların oyun sırasındaki takım çalışması arasındaki bağı gerçekleştirmemize yardımcı oluyor. Yukarıdaki araştırmaların sonuçları karşılıklı işbirliğinin önkoşulu olan olumlu arkadaşlık ilişkilerinin değerlendirilmesi ve takım arkadaşlarının birbirlerine olan davranışları ile bağlantılı.
 
Olumlu karşılıklı ilişkiler geliştiren oyuncuların belirli bir durumda (örneğin pas atarken yakın oyunun koşulları müsaitse ilişkide bulunduğu arkadaşına atması gibi) birbirlerini seçtikleri çok açık bir biçimde gözlenmiştir. Bu, bir oyuncunun oyun için olumsuz bir pozisyon yaratsa da yakın arkadaşına pas atmak istemesi ile de sonuçlanabilir.
 
Yukarıda bahsedilen olumlu davranışların tersine olumsuz ilişkiler de takım ruhunu bozar.
 
Çok uç örneklerde, takım arkadaşlarının birbirleriyle yarış halinde olmaları durumunda iş sosyal olmayan oyuncuyu oynatmamaya kadar varabilir.
 
Olumsuz sosyal ilişkilerin olduğu takımlarda kendilerini başkasına yardım etmek için tehlikeli bir pozisyona sokmazlar ve bu yüzden oyuncular arasında daha çok karmaşa çıkar. 
 
Bu tip uç noktadaki sosyo psikolojik durumları önlemek gerekir yoksa takımın performansı gittikçe düşer. En temel önlem takımın hem kısa dönemli (içinde bulunulan maç zamanı) hem de uzun dönemli (önemli bir maç öncesi bir antrenman kampı süresince) sosyal ortamı ve içindeki değişimler hakkında ayrıntılı bilgiye sahip olmaktır.
 
Kısa dönemli değişimler maçın gidişatında kendini gösterir. Maçın gidişatına kişilerin duygusal kararları maçta verilmesi gereken kararların önüne geçerek daha bariz bir biçimde ön plana çıkar. Bu yüzden her hata kabul görmeyen duygusal reaksiyonlardan kaynaklanır (tiksinme, öfke, depresyon); diğer taraftan başarı, her zaman kabul gören duygular meydana getirir. Bu duyguların dışarı vurumunun gidişatı ve yoğunluğu her zaman apaçık değildir. Takım ruhuna, karşılıklı ilişkilere, antrenörün rolüne ve izleyicilerin tepkilerine bağlıdır.
 
Bir takım arkadaşının maç sırasındaki bir başarıya verdiği olumlu reaksiyon veya sakinleştirici tutum artan prestijine ve de olumlu tepki veren kişinin otoritesine bağlıdır. Bu yüzden sosyal açıdan en çekici kişiyi seçme işini takıma bırakmalıdır. Sosyometrik değerlendirme sonucu en çok olumlu oy alan oyuncu en çekici olan olarak kabul edilir. Bu kişi antrenörün komutlarını oyunculara aktarır ve hepsinden önemlisi belirli bir yere kadar oyunda arkadaşlarının psikolojik durumlarını da kontrol eder (tebrik ederek, cesaretlendirerek, sakinleştirerek). Şimdiye kadar elde edilen tecrübeler de bu fikri destekler niteliktedir. İş, sadece doğru kişiyi seçmek ve onun sosyal becerilerini arttırmasına yardımcı olmaktadır.
 
Takımın ortamındaki uzun dönemli değişimlerde ise bu değişimlerin takım başarısıyla alakasını göz önünde bulundurmak ve bunları incelemek gerekir. Arka arkaya gelen başarısızlıklar, takım ruhunun kaybolmasına, motivasyonun azalmasına ve kişiler arası karmaşalara neden olabilir.
 
İzole edilmiş, dışarıyla sosyal ilişkilerin olmadığı bir yerdeki uzun dönemli antrenman kampları da gerginlik yaratabilir çünkü zaten günün uzun bir süresini birlikte geçiren kişilerin rahatlama ortamı bulamayabilirler. Sosyal monotonluk karmaşaları arttırabilir ki bu da antrenmandaki konsantrasyonu bozar.
 
Tüm takımın direnci sosyal yüklere karşı bireylerin gösterdiği dirence bağlıdır. Oyuncuları seçerken bunu da göz önünde bulundurmak gerekir. Eşit seviyelerde teknik becerilere sahip olan oyuncular arasından seçim yaparken sosyal olanları tercih edin.
 
Oyuncuların Seçimi
 
Bazı önemli maçlar için her oyuncu seçimi psikolojik problemler yaratır. Seçim genellikle maçın kendisinden daha büyük bir fiziksel yüktür. Seçim öncesi psikolojik yük bireylerin belirsizliğini uzatır. Seçim sürecinde izlenilmesi önerilen iki farklı görüş vardır: Antrenörler seçimi olabildiğince geç yapmayı tercih ederler çünkü oyuncuların performanslarından iyice emin olmak isterler. Diğer taraftan pozisyon için uygun her olası aday oynayıp oynamayacağını bilmek ister çünkü belirsizliğin yarattığı stresten kurtulmak ister. Psikolojik yönden bakıldığında her ili yaklaşım da kabul edilebilirdir fakat sonuçları oyuncuların zihinsel sağlığı ve psikolojik tutarlılığı açısından olumsuz yönde sonuçlanabilir.
 
Günümüz antrenmanlarında özellikle maçlardan beş-altı hafta önce seçim yapılması uygun bulunur. Bu mantıklıdır fakat uygulama zorunlu değildir; üstüne üstlük değişik durumlar olasılığına karşı esnektir. Seçimden sonra bile diğerleriyle hazırlık aşamasının sonuna kadar çalışacak olan yedek oyuncu kaynağı oluşturmak avantajlıdır. Bu tür bir yol çok sayıda aynı kaliteye sahip oyuncu ve maddi kaynak gerektirir. Bir adayın eforunun bazen eleme maçlarında en yüksek noktaya ulaştığı gerçeği erken seçimin yedek oyuncular olmaksızın yapılması psikolojik açıdan bir problemdir. Eğer seçildiyse kişinin motivasyonu düşer. Eğer seçilen kişi maça etkili bir eleme maçıyla seçileceğinden eminse ve antrenman eforunu düşük tutuyorsa bu motivasyon düşüklüğü genelde bilinçli olmaz.
 
Diğer taraftan sürekli ertelenen ve maça yakın bir tarih belirlenen seçim daha güvenilir oyuncularda oldukça fazla heyecan yaratır ki bunlar tüm enerjilerini seçim için çalışırken harcar ve seçimde yeteri kadar başarılı olamazlar.
 
Turnuva dışı maçlar için oyuncu belirlerken bir önceki maçın performansına bakarız ve takım yapısı maç sırasındaki gelişmelere göre düzeltilir.
 
Psikolojik bakış açısına göre açıkça bir önceki maçta başarısız olduğu görülen oyuncuyu belki bu maçta başarılı olur diye takıma seçmek yanlıştır. Antrenörün bu tip bir tutumu antrenörün antrenörlük kabiliyetine olan güveni sarsar ve takımın sosyo psikolojik iklimini kötü yönde etkiler.
 
Maçlarda sadece oyuncuların hareketleriyle veya maçın gidişatıyla ilgili yorum yapılmaz. Yeni oyuncu değişikliği yapmanın doğru zamanını bilebilme veya mola isteyerek oyunun yönünün değiştirebilme yetisi önemlidir. Antrenör oyunculara maç veya setin gidişatıyla ilgili bilgi verebilmelidir. Antrenörün yetenekleri tüm oyuncularınkinden daha iyi olmalıdır ki değişin her durumu değerlendirebilsin. Bunun ön koşulu oyuncular hakkında ayrıntılı bilgiye sahip olmaktır. Önemli maçların dönüm noktalarında asıl oyuncu yerine geçen oyuncunun oyuna ne gibi bir katkısı olabileceği, bunun psikolojik yönünün ne olacağı ve hepsinden önemlisi takım arkadaşlarına olan katkısı, yani takım arkadaşlarını fevkalade durumlarda sakinleştirme becerisinin olup olmadığı veya tersine durgunluk anında onlara cesarete verip veremeyeceği dikkate alınmalıdır.
 
Takımın psikolojik yapısındaki bu tür bir değişim maçın dönüm noktasında olumsuz sonuçlar da doğurabilir.
 
Ana prensip tüm oyuncular arasındaki düzeyli karşılıklı yarışma durumunu devam ettirmektir. Tüm oyuncular kendilerini dikkate alındığını ve takımın başarısına kendi becerileriyle katkıda bulunabileceklerini hissetmeliler. Sadece bu tür bir his her maçta maksimum konsantrasyonu, antrenmanda sorumlu davranmayı ve takımın iç bağlılığını sağlar.
 
Rahatlamanın Etkinliğini Arttırmak
 
Üst düzey performans gerektiren voleybolda antrenman yükünün hacmi ve yoğunluğu sürekli artıyor. Bu yüzden oyuncunun enerji jeneratörü birinci dereceden önem kazanır. Üç safhalı antrenmanda ki günümüzde sıkça kullanılır, her bireyin birinci aşamadan sonra diğer safhalar için yeterli enerji toplamaları için enerjilerini toplamaları beklenir. Üç safhalı bir antrenman sürecinde yorgunluk biraz karmaşık bir konudur ve psikolojik ve fiziksel açıları da içerir. Antrenman sürecine bu son yaklaşım oyuncunun eğilimini istenen seviyede tutar ve toparlanmak o kişinin elinde olur. Bir süre sonra etkin bir biçimde enerjisini toplayan kişi üst düzey performansı yakalayan kişi olur. Kas ve motor aktivitelerinin tek dış göstergesi psiko aktivitedir. Bu yüzden sinir sistemini rahatlamasına yol açabilecek her şey ilk sırayı alacak derecede önemlidir. Bu açıdan bakıldığında uyku ilk sıradadır. zihin Sağlığı açısından bakıldığında bir maçtan önce iyi bir uykunun sağlanması gereklidir. Bir antrenörün oyuncularının uyku koşullarını ve bu olanağı kullanmalarını sağlaması gerekir.
 
Temelde önemli amaçlar sırasındaki uykunun psikojenetik etkileri önemli bir problemdir. Oyuncunun günlük düzenini etkiler ve performansını sınırlar.
 
Buna ilaç yoluyla müdahale etmek mümkündür ama ilacın da dezavantajları vardır. Kısmi yan etkiler (hislerde azalma, tepkilerin yavaşlaması, baş ağrısı) oyuncuya belirgin bir şekilde yan etkisi olur ve bu doping konusuna giren bir meseledir.
 
Etkin uykuyu sağlayan psikolojik yolları kullanmak daha iyi bir çözümdür. Bu yollar çeşitli rahatlama teknikleridir.
 
Dinlenmenin etkinliği de değişik fiziksel yollarla arttırılabilir. Bunlar antrenmanda da kullanılan ve uygunluğu kanıtlanmış olan masaj, banyo ve sauna gibi yöntemlerdir. Yeni yeni kullanılan yöntemler arasında aeroionizasyon ve elektrostimulation (elektrouyarım) vardır.
 
En etkili yöntem tabii ki özel tasarlanmış bir odada insanın kendi kendine rahatlama yoluyla uyuma, masaj, tavsiye üzerine iyonize edilmiş havayı teneffüs etme ve antrenman sonrası kendi kendine kalma ve enerji toplamasıdır.
 
 
 
  
  Bugün 1 ziyaretçi (2 klik) kişi burdaydı!  
 
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol